cansài , vrb: cansare,
cantzai Definition
fàere istracu, a immarritzone / cansai sa conca = fàghere de conca coment'e iscutinèndhela
Synonyms e antonyms
afadiai,
fadiae,
istracare,
strachedhai
Sentences
cudhus falsus profetas si cantzànt in debbadas, preghendi ◊ ti cansas debbadas trabballendu de aici
2.
su bentu de s'istadi ndi portat su fragu de su fogu e is itzérrius de is béstias assuentadas e cansadas ◊ candu seu cantzau mi crocu, candu ndi tèngiu gana trabballu
Etymon
ctl., spn.
cansar
Translations
French
fatiguer
English
to tire
Spanish
cansar
Italian
stancare
German
anstrengen.
irfortzàre , vrb: isfortzai,
isfortzare,
issortzare,
sforsare Definition
pònnere a fàere ifortzu, prus fortza de su chi si podet, pònnere a calecuna cosa chi si agguantat cun dificurtade, fàere fortza o fortzare a tropu
Synonyms e antonyms
fortzai
Sentences
no irfortzes sa fune ca si segat, ca est débbile! ◊ su destinu est custu: non dhu depeus isfortzai ◊ torradu bi ses tue a t'isfortzare chirchendhe versos ue no bi ndh'at! (Pirastru)◊ si est irfortzadu chin s’arte de ndhe rèndhere prus bellu s’agherzu
Translations
French
forcer
English
to force
Spanish
forzar,
esforzar
Italian
sforzare
German
anstrengen.
pistàe , vrb: pistai,
pistare,
pistari Definition
nau de cosa (mescamente tostada o àrrida), fàere a orrughedhos minudos, a farinos, o segundhu fintzes a pasta, istrecare acropandho cun calecuna cosa o aina tostada: nau de cosa chi no segat, ammodhigare a cropos, a istrecadura, ponendho pesu in pitzu o poderandhodha a istrintu meda; lassare singiale de cropu (e fintzes atumbare a cropu a logu tostau); giare surra, atripare meda, pigare a cropos a meda (fintzes iscúdere a una mata po ndhe fàere orrúere su frutu, es. landhe, olia, nughe); pigare o giare cadha, múngia / pps. pistadu, pistu
Synonyms e antonyms
cerfai,
ischitzare,
pistatzare
/
abbugnai,
atzumbarare
/
magiare,
surrai
/
batacollare,
matanare
Idioms
csn:
pistai a fini, a grussu; pistare a unu chei s'azu, che tilipirche, chei su nie = surraidhu meda; pistai àcua = pistare a modhe, fàghere cosas in debbadas; pistàresi sa limba = (puru) faedhare in debbadas; dare pedra ’e pistare a unu = pònnereli dificurtades meda (mescamente andhèndheli in contràriu); pistai is pabaristas = istare abberindhe e serrendhe sas pibiristas a meda, pistincai
Sentences
pístadi sa limba, pro nàrrere machines! ◊ si pistat su sale russu pro lu fàghere fine ◊ no ti che seas subra de sas pumatas ca si pistant! ◊ chie lu at pistu custu labiolu, chi est totu a marcos?! ◊ su ferreri pistat su ferru in s'ancódina ◊ sa figu posta a càtigu si est totu pista in s'isterzu ◊ mi apo pistu unu pódhighe corpendhe a martedhu ◊ ndh'est rutu dae cadhu e at pistu sa conca a una pedra (P.Pillonca)
2.
si no mi l'agabbas, oe ti pisto! ◊ ti pisto chi ti apo a fàghere modhe che tamata!
3.
Gonàriu at isprimitziau a si pistai ◊ debbadas ti pistas: cusse no ti cheret ◊ chissaghi cantu as pistau in sa vida!…◊ in cussu logu est totu unu pistai: est fortunau chini ndi torrat sanu! ◊ ses tota vida pista pista!
Etymon
ltn.
pistare
Translations
French
piler,
écraser,
se donner du mal
English
to crush,
to do one's best
Spanish
machacar,
afanarse
Italian
pestare,
arrabattarsi
German
zerstoßen,
stoßen,
schlagen,
sich bemühen,
sich anstrengen.
pistorjàre , vrb Definition
pistare pruschetotu in su sensu de si pigare múngia, matana, pelea meda
Synonyms e antonyms
pistatzare,
pistongiai,
pistorai
Sentences
in custa terra pistorjada dae milli peleas no si pesat frama chi ómine no cherjat ◊ no est de nemos sa neche e no bi est su bisonzu de bos pistorjare tra frades ◊ che cheriat ispèrdere su fenapu pistorjàndhesi chin su picu
Etymon
srd.
Translations
French
fatiguer,
affliger
English
to weary,
to harrass
Spanish
afanarse
Italian
affaticare,
travagliare
German
anstrengen,
sich betrüben.
sfrisciurài , vrb: irfrissurare* Definition
bogare sa frisciura; su si fàere in bàtoro, fàere dónnia isfortzu po ccn., fàere de totu pommore de unu, trummentare o fintzes su si arrennegare po unu, po ccn. cosa
Synonyms e antonyms
smerai
2.
si est sfrisciurau po nudha!
Translations
French
s'évertuer
English
to get angry,
to rack one's brain
Spanish
afanarse
Italian
arrovellarsi
German
sich anstrengen.