càticu , nm, nf: càtiga, càtigu Definitzione su catzigare / a c. = nau de cosa, chi portat pesu in pitzu o istat in istrintu meda Sinònimos e contràrios acracigu, calcighinzu, iscàticu Maneras de nàrrere csn: una càtiga de zente = zente meda, a muntones, a càtiga muredhu, unu subra de s'àteru azummai che a sas pedras de unu muru; pònnere una cosa a càtigu = asuta, asuta de is peis Frases sa zente in crésia bi fit a càticu, a càtiga ◊ no bi ndhe ponzas meda ca a càtigu si pistat, sa figu ◊ bi est acudida piús zente de sa chi bi podiat istare: meràculu si no bi ndhe at mortu a càtigu! ◊ sa sue a càtigu s'at mortu unu porchedhu 2. si l'at posta a càtigu sa cosa bona! Terminologia iscientìfica Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu piétinement, serré Ingresu trampling, pressed, tight Ispagnolu pisado, estrecho Italianu calpestìo, pigiato, strétto Tedescu Getrappel, gedrückt, eng.
crúciu , agt: cultu 1, cúrciu, cursu 1, crutzu, curtu 1, curtzu, cussu 1 Definitzione nau de sa longària de calecuna cosa, chi no est meda, o no est cantu serbit / min. curtzitu, curtzurinu Sinònimos e contràrios | ctr. amplosu, lalgu, longu Maneras de nàrrere csn: avb. acurtzu = faedhendhe de tempus, a presse, faedhendhe de logu, chi no est atesu, de manera (de acapiai), chi no si potat istesiare; de curtzu = de acanta, de logu acanta; segai a curtzu, fàere a torra in curtzu = andhare a rugadura faghindhe caminu; truncare in cúrciu, segare in curtzu unu chistionu, un'arrejonu = essiresindhe cun pagas peràulas, chentza chircare donzi piessignu a puntinu Frases sos pantalones a su pitzinnu, comente est créschidu, ocannu li sunt curtzos de cambutzu ◊ est un'acu cursa ◊ a nosu, is mamas nostas, si teniant amindadas e a funi cursa puru! ◊ custu cunzadu pro bama manna est logu curtzu ◊ oriji longu, vidale, oriji curtu, vida curta ◊ is bràcius mius funt crúcius 2. acapiadhu prus a crutzu, su cuadhu! 3. benit zente de zona de curtzu Sambenados e Provèrbios smb: Cursu, Curtu, Curzeddu, Curzu / prb: a cuadhu papadori funi curtza Ètimu ltn. *curtius Tradutziones Frantzesu court Ingresu short Ispagnolu corto Italianu córto, angusto Tedescu kurz, eng.
istríntu , pps, agt, nm: strintu Definitzione de istrínghere; nau de logu, chi est pagu largu; nau de unu, chi est malu a giare, de malugoro Sinònimos e contràrios afissu, astrintu / bisognu / astrintone, limidu, susuncu | ctr. lalgu, làschiu Maneras de nàrrere csn: èssere in i. = istai in pagu logu; imprassai a i. = afranzare forte 2. isco chi sezis in istrintu e già bos do logu 3. cun totu chi est istrintu, epuru pro su coju de su fizolu giughiat una beste de prima posta Sambenados e Provèrbios prb: mellus a istrintu in domu sua chi no a largu in domu allena Ètimu ltn. *strinctus Tradutziones Frantzesu étroit Ingresu narrow, lane, strait (s), gripped Ispagnolu estrecho Italianu strètto, angusto Tedescu eng.
sízigu , agt Definitzione chi est a istrintu, intrau a fortza / a s. = in afissu, astrintu, intradu apare bene sidhidu de no lassare colare nudha, de no si che mòere; fintzas de acordu, cuncordu Sinònimos e contràrios afissu, sidhidu, sizu Frases su tapu tupat bene si intrat a sízigu ◊ cust'ampulla est mala a istupare ca su tapu est intradu a sízigu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu serré Ingresu tight Ispagnolu estrecho Italianu strétto, serrato Tedescu eng, gedrängt.