Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

apassionàdu , pps, agt: apassionau Definitzione de apassionare; chi s'apentat meda a calecuna cosa Sinònimos e contràrios atelentadu Tradutziones Frantzesu adonné à Ingresu devoted Ispagnolu entregado, apasionado Italianu dèdito Tedescu ergeben.

arresurtài, arresurtàre , vrb: arrisultai, erresultare, resultai* Definitzione àere un’arresurtau, su chi essit o chi si ndhe bogat de calecuna cosa chi si faet, de su chi si cricat de ischire; diventare calecuna cosa; bínchere una dificurtade e lòmpere a un'iscopu Sinònimos e contràrios essire, resèssere Frases tiu Perantoni si bistiat de màscara e ndi arresurtàt ca fiat arriri prus de is àtaras màscaras ◊ de s'iscritura sagrada arresurtat chi Elias fiat unu campioni po su nòmini de su Segnori 2. Deus bollat chi s'inciascu arresurtit beridadi! 3. Pitanu iat apretau s'arretore po che arresurtare a dhi lassare su cuadhu ◊ nemos ch'est arresurtau a calare a fundhu Tradutziones Frantzesu résulter Ingresu to result Ispagnolu resultar Italianu risultare Tedescu sich ergeben.

donàe, donài, donàre, donàri , vrb Definitzione giare in donu, coment'e arregalu, presente; fàere is donos, mescamente a sa fémina cojuada noa; giare o intregare bastat chi siat, css. cosa e a chie sisiat; s'impreat fintzes po nàrrere s’arresurtau de un'operatzione matemàtica o sa resa de unu trebballu Sinònimos e contràrios arregalai, dae 1, giai, gionai | ctr. bèndhere, picare Maneras de nàrrere csn: donai in ccn. cosa = pessare, atuare, dàreche a subra de carchi cosa, itl. farci caso, badare; donaisí a ccn. cosa = dàresi, betàresi a carchi cosa; donai coru = bastare s'ànimu, su corazu de fàghere carchi cosa; donaindi una frida una callenti = dàrendhe una cràdia e una lena, una chi piaghet e una chi no piaghet; donai frunda mala = fàghere frundha mala, andhare male, dare resurtadu metzanu; donai boxis = betare boghes; donai isciampitas = andhare a s'istòntona istòntona, imbriagos Frases fiat unu chi no donaiat àcua a cani ◊ chi bolis fai diabressi, bai, bendi su chi tenis e donadhu totu ◊ dongissia duus aposentus! 2. si no fint donatos de oro e de prata nche bortaiant sa cara ◊ su fidantzadu l'at donada: li at leadu anedhu, oritzinas de oro e corona de prata ◊ dh'ant donada meda, s'isposa! 3. oh, berus aici est: no nc'ia donau! 4. acabbau su préssiu mi dongu a s'olia, acabbada s'olia a s'aràngiu! Ètimu ltn. donare Tradutziones Frantzesu offrir, faire cadeau Ingresu to give Ispagnolu dar, regalar, ofrecer Italianu dare, regalare, offrire, dispensare Tedescu geben, schenken, spenden, ergeben.

indúgi, indúgiri, indúgliri , vrb: indulli, indúlliri, indúxiri, undúxiri Definitzione indrúchere, fàere abbasciare (sa conca o àteru) a cara a un’ala nau prus che àteru de cosa longa o arta chi a su normale istat prantada; nau de gente, su si abbasciare e fintzes cèdere o tròchere a una fortza, a un’àtera volontade / pres. ind. dèu indullu; pps. indúgiu (in-dú-gi-u), indúgliu, indúlliu, indurtu Sinònimos e contràrios abasciai, aúlghere, dòrchere, incruai, indrúchere, indrughire, indugi, muciare / conchinare, cumbínchere, tzèdere Maneras de nàrrere csn: i. a unu a fai ccn. cosa = conchinarechelu; i. is costas a ccn. = dàreli surra manna, cannire sas costas a ccn.; a conca indúllia = a conca incrubada; indugi sa cigirista = abbassiare sas pretesas Frases is manus chi ti sonant campanas de pasca, o paxi, funt is chi t'indullint su ferru in centu ainas bonas (Danese)◊ femu làngia e m'indullemu che filu (Z.Sanfilippo)◊ indulliat is genugus fintzas a terra ◊ no seu dignu de m'indulli po dh'iscapiai is corriedhas de is crapitas ◊ dhi benit ammaròglia a s'indúgliri, si bolit papai!◊ indugit is ogros a terra e fait lavras de erriri 2. mi at indúlliu a cambiai su cuntratu ◊ ammarolla dhi est bénniu a indugi sa cigirista! Ètimu ltn. indulgere (indulgeo) Tradutziones Frantzesu fléchir, céder Ingresu to give in (way), to flex Ispagnolu doblar, ceder Italianu flèttere, cèdere Tedescu biegen, sich ergeben.

ispònnere , vrb Definitzione pèrdere, passare o fàere pèrdere s'abbitúdine, su disígiu, s'idea de calecuna cosa, no ndhe fàere prus contu si no si ndhe tenet, fintzes solu cessare, tratènnere unu pagu; istare a dormire in domo angena / in poesia fintzas isponne; pps. ispostu Sinònimos e contràrios disabesare, disacostumai, ibbortare, scotiai, storrai / tasire / aposentae, ospedai | ctr. abbetuare, imbisciare Frases como mi che so ispostu e su binu no mi rechedit prus ◊ sa fémina a tota prima no ndhe cherfeit s'intesa, de ballare, ma Frantziscu no ndhe isponzeit s'idea ◊ no l'amus audidu, a fàghere cussa, ma mancu ispostu ndhe l'amus ◊ comintza a pagu a pagu a ti ndhe ispònnere, a m'ismentigare! ◊ tres o bàtoro bagadias li aiant torradu su "Chi nono" e isse fit pro ndhe ispònnere s'idea de si cojare ◊ a cudhu amante meu dau li apo su coro: no mi ndhe poto isponne ◊ sa cusséntzia sua non si che cheret ispònnere de sas richesas 2. a punta de mesudie ant ispostu de messare, ma a sero li sunt torrados a intrare ◊ no at ispostu ancora de chigulare! 3. isponzo in domo de su síndhigu 4. de cosas gai ne seo ispostu Ètimu ltn. exponere Tradutziones Frantzesu déshabituer, se résigner Ingresu to wean away, to accept Ispagnolu desacostumbrarse, resignarse, hospedar Italianu disassuefare, rassegnarsi Tedescu abgewöhnen, sich ergeben.

résu , pps, agt Definitzione de rèndhere, -ere 1; chi est cédiu de fortzas, chentza gana Sinònimos e contràrios abbrebesciau, arresu, irbalesiadu, réndhidu, tzédidu Frases s'olia ocannu cantu at resu a maghinada? 2. su pitzinnu est resu: depet zúghere frebba arta ◊ candho no fia resu che a como, paritzas boltas benzesi a Castedhu Tradutziones Frantzesu rendu Ingresu returned Ispagnolu rendido Italianu réso Tedescu zurückgegeben, ergeben.

«« Torra a chircare