Abbreviations Legenda | Symbols Legend

aliverràre , vrb rfl Definition atrotigare, allacare, nau de su linnàmene friscu Synonyms e antonyms arrevelai, atrotiai, colembrai Translations French se tordre (se dit du bois frais) English to twist Spanish alabearse Italian contòrcersi (détto del legname frésco) German sich verkrümmen.

arràspa , nf: raspa* Definition aina de ferru chi portat coment'e iscatighedhas artzadas o dentes paríviles po ifinigare linna a arrasigadura Sentences li at mancadu un'ispidu de linna e unu conzu de arraspa, biancu Scientific Terminology ans Translations French râpe à bois English rasp Spanish escofina Italian raspa German Raspel.

àstua , nf: àstula Definition orrughedhu de linna minore, crutzu e ladu, bogau o segau unu pagu de longu, a isperradura, segandho e iscudendho a segure; genia de naturale de ccn. / àstua de prana = apranadura Synonyms e antonyms alciuza, doladu, gliesca, iscata, isciapa, schedra, taza / naturale Idioms csn: bogai à. de unu truncu, faisí a àstulas; betare s'à. de unu a un'àteru = pigai is difetus de un'àteru; andhare in àstula (nadu de unu) = èssere astulau, irdeortu, pagu atentu faghindhe cosa Sentences àstula negat d'esser de presone, ma su truncu est de veru delincuente (B.Asili) 2. pro s'àstula mala chi at, lu leant totu de lantza e de punta ◊ bae chi già li at betadu, s'àstula de su babbu! Surnames and Proverbs prb: àlbori orrutu, totus dhi bogant àstula Etymon ltn. astula Translations French éclat de bois English splinter Spanish astilla de madera Italian schéggia di légno German Holzsplitter.

calastrínu , nm: calestrinu Definition genia de traessa po mantènnere duas bigas de calecuna cosa acostias apare Etymon itl. Translations French mince pièce de bois servant de support English small chock Spanish telera Italian calastrèllo German Unterlegebalken.

cóncu , nm: cuncu Definition genia de istrégiu, mescamente de linna a pònnere a papare a su porcu, a catzigare su furesu, s'àghina, ammurgiare su casu; concale de porcu / bufare totu a unu c. = totu a unu tirone, chentza torrare àlidu Synonyms e antonyms lacu, pica Sentences pica cussa baca e múrghela a cussu concu de preda ◊ sos bervegarzos zughiant murtorzos, zodharzos e concos pro ammurzare su casu 2. in sa funtana at bíbiu abba chin sas manos a concu 3. pigat unu tzicherone de late e si che dhu bufat totu a unu cuncu ◊ bidindhe cudha isprammada bi faet bufare unu cuncu de abba Surnames and Proverbs smb: Concu Scientific Terminology stz Etymon srd. Translations French auge en bois English big wooden basin Spanish recipiente de madera Italian gròssa cónca di légno German großes Holzgefäß.

cràchi , nm: cràchibi, cràchili, cràchini, cràchiri Definition matedu bàsciu e cracu, tibbiu, logu prenu de linna a cracu, prus che àteru de tupas ma fintzes de matas mannas Synonyms e antonyms bedutzu, cascaràgliu, crachiredhu, craxili, frascarzu, lita, mateda, màtula 1, molalzu, stovina, tèpere 1, tuparzu, tupedu / cdh. tziresa Idioms csn: lassai a unu in campu e in c. = lassare a unu solu, totinduna, a si arranzare, lassare cun trinta e cun baranta, itl. piantare in asso; èssiri totu in campu e in c. = èssere abbertu in campu, totu in abbertu Sentences funt cràchiris mannus cun cerbus, murvonis e sirbonis ◊ seu passau in rocas liscinosas e cràchinis de tiria (A.Casula)◊ depeus andai a cussu crachixedhu a dhu scampiai Scientific Terminology slg Etymon srd. Translations French maquis, bois English ground with branches Spanish hojarasca, espesura Italian frasconàia German Gezweig.

cuàssia , nf Definition genia de linna e meighina chi si ndhe faet Scientific Terminology mtm, Quassia amara Translations French bois de quassia English quassia Spanish cuasia Italian quàssio German Quassienholz.

elichétu , nm: elighedu Definition litu, padente, catza de élighes, de íllighes Synonyms e antonyms elicarju, elichedharju, elichinu, landari Etymon srd. Translations French bois de chênes verts English ilex wood Spanish quejigar, encinar Italian leccéto German Steineichenwald.

fagallòni, fagaròne , nm: fogadoni, fogalloni, fogarone, fogaroni, fogorone, fogoroni Definition fogolone, muntone mannu de linna fatu coment’e a pinnatzu o fogàgia chi si allúmiat po festa (mescamente a sant'Antoni); fogu in sa forredha tropu mannu / comares, compares de fogarone = sos chi si faghent a compares brinchendhe su fogu chi si atzendhet su sero de su pésperu de santu Zuanne Synonyms e antonyms catassa, fochilada, fochina, foghidoni, fogone 2, olone Sentences s'annu passau po sa festa no ant allutu mancu su fogalloni ◊ su fogarone est traghidendhe e istinchidhendhe ◊ s'éspuru fadeus duus fagallonis: in pratza de crésia e a s'intrada de sa bidha ◊ che sunt boghendhe sa moda de su fogarone ca faghent àteru dannu, cun su logu azummai chentza prus àrbures 2. aite lu faghes cussu fogarone, candho no est mancu fritu?! Translations French feu de bois English bonfire, stake Spanish hoguera Italian falò, rògo German Freudenfeuer, Brand.

fochilàda , nf: foghilada Definition muntone de malesa posta a dh’abbruxare, abbruxandho; su singiale chi abbarrat de terra abbruxada inue dhue ant abbruxau muntone mannu de cosa; unu tanti de cosa, meda, betada in su fogu a còere Synonyms e antonyms fadhixada, fagalloni, fogara, foghidoni, foghilalzu / foxinada Sentences a lucore de fochiladas si moghent sas umbras impressias ◊ contamus unu contu arrostíndhennos fava a fochilada (G.A.Solinas)◊ at fatu una foghilada e at brusiadu cosa de imbarratzos Etymon srd. Translations French feu de bois English bonfire Spanish hoguera, fogata Italian falò German Feuer.

intupài, intupàre , vrb Definition cuare in mesu de is tupas, o fintzes cuare bastat chi siat; prènnere su logu de tupas, de matas Synonyms e antonyms abbuare, acuae, ammagare, apatai, atanai, atrabentare, imbusare, impertusare, intanae, intuzare / atupare, imbuschire, intupire Sentences cussu s'intupaiat a su primu pispisu de sos passos ◊ su pilloni cantat intupau in sa cresuri ◊ sas aes s'ispérrumant intupèndhesi in sos pustialvos ◊ s'intupat in sa traja su puzone ◊ ses sempri intupendimí totu, che is topis! ◊ babbu si est intupadu intro de domo Etymon srd. Translations French cacher dans un bois, cacher English to hide in a wood, to afforest Spanish emboscar Italian imboscare German im Wald verbergen.

landàri, landàriu , nm: landhare 1 Definition logu de landhe, padente de crecos o ílighes chi dhue faet su landhe Synonyms e antonyms elichetu Sentences su bandhidore dat sa voche chi su landhare est apertu ◊ is procus pascint in su landàriu Etymon srd. Translations French chênaie, bois de chênes verts English ilex grove (oak) Spanish montanera, bellotero Italian quercéto, leccéto German Eichenwald.

latítera , nf: letítera, letzítera, litítera Definition pisu de coloru, giponi de sordau, genia de erba chi faet a cambu longu longu, bona meda po bestiàmene Synonyms e antonyms lepurisposu 1 Scientific Terminology rba, Lathyrus sylvestris, L. clymenus Etymon ltn. latirida, lacterida Translations French gesse de bois English chickling Spanish alverja Italian cicérchia selvàtica, èrba gallétta German Waldplatterbse.

línna , nf Definition s'intessidura errica de carbóniu de su matedu, mescamente sa parte prus tostada chi format arraighinas, truncu e naes, impreada siat coment'e materiale a fàere fortza, aguantare cosa, po fàere òperas, trastos (linna de òpera) e siat po fàere fogu (linna de abbruxare); si narat fintzes po àrbure, mata / min. linnighedha (fintzas l. metzana, mala); linna froria = tachedhada po bellesa Synonyms e antonyms linnàmine / mateda Idioms csn: l. fine, russa, frisca, birde, sica, noa, begra, iscratzadita, lenta o corriata, tosta, modhe, istochina, sana, mantzada, prudigada; l. palassolina = linna de logos umbrinos, prus mala a tènnere, faghet fumu; l. de scomu = ischimadura, is nais prus finis; l. de trunca = cambas russas, linna a cannone, ma no truncu; sa l. intrat in tènnere = alluit, pigat fogu; èssere, èssereche in l. o andhare a l. = èssiri fendi, seghendi o corbendi l., andai a segai o corbai e portai linna; fàghere l. = segare linna dae sas àrbures amminudèndhela de pòdere andhare bene a la ghirare e a l'impreare in su fogu; bogare l. = nadu de s'àrbure, fàghere rampos noàdiles, nadu de linna segada posta in carchi logu, batire o bogarendhela a fora, nadu de l. russa a cannone o a truncu, isperrare, fàghere a ascra; l. de còghere = linna addata po còiri su pani in su forru, ni tropu fini e ni tropu grussa, a nais; l. de òpera = linna bona chi no si tzacat, chi durat meda, chi abarrat bella, imperada pruscatotu a fai trastus (es. l. de nuxi); mastru o maistu de l. = fusteri, chi trabballat sa linna; linnu malu = costi, olàdighe; secàresi de l. bona, in l. bona = èssere de carena forte, durare a betzu mannu; èssere sicu che l. = marriu meda (nau de genti); assutu che l. = (nau de cosas de papai) portai pagu àcua, pagu suci; fàghere l. in s'àrbure ruta = aprofitai de su mali de ccn; zenias de linnas, erbas o matighedhas: l. de santu Perdu = erba de prugas (Thymelaea tartonraira), l. o nuxi furistera (Ailanthus glandulosa, Melia azederach), l. sapunaria (Saponaria officinalis) Sentences sa linna pro no si tarulare cheret segada in sa luna sua ◊ sa linna frisca in su fogu iscupetat ◊ su monte unu tempus fit alburadu e prenu de linna ◊ linna mala, custa: si faghet niedha, ma foras a intrare in tènnere! 2. toca, immoi donamí a bufai ca portu sa buca e su gúturu sicaus che sa linna! 3. sos duos zòvanos si secabant de linna bona e no fit una note de abra chi lis poniat pagura Surnames and Proverbs smb: (De)linna / prb: pinta sa linna e màndhala in Sardinna ◊ a linna sana no intrat bremi ◊ in s'àlvure rutu totus bi faghent linna Etymon ltn. ligna Translations French bois English wood Spanish madera, leña (fogu) Italian légno, légna German Holz.

linnàmene, linnàmine, linnàmini , nm Definition prus che àteru linna de òpera, segada a misura ma de sighire a trebballare in fine (tàulas, bigas, currentes, murales e àteru), comente dha manígiant is maistos de linna, is maistos de muru e àteros / l. sicau, nuosu, sentza de corria = irmurtidu e sicu, chi zughet nodos, chi est modhe e no isascruzat Sentences custu linnàmini est arnau ◊ su mastru de linna cheret linnàmine a triballare Etymon ltn. lignamen Translations French bois English timber Spanish maderamen Italian legname German Nutzholz.

líta , nf, nm: litu 1, litzu 1 Definition logu de linna meda, de tupas e matas Synonyms e antonyms crachi, linnari, mateda, padente, tuparzu, tupedu Idioms csn: litu pedrosu = padente de àteras eras geológicas furriadu a pedra; una lita de ruo, de letítera = donnaghe de rú, unu ruarzu, unu logu totu carrarzadu de letítera Sentences forsis sonniaias chelu craru, càntigos, frinas tébias e litos già fozidos (M.S.Cocco)◊ disdiciada, cun dolore torresit a su litu atupadu ue pechesit tzega de amore ◊ sos litos sunt a carvone, cun totu custos fogos Etymon srdn. Translations French bois épais English thick forest Spanish bosque espeso Italian bòsco fitto German dichter Wald.

murriòne , nm Definition bruncu de linna, mescamente unu crispione; sa punta de s'iscala de su carru Synonyms e antonyms arrasolu, barasone, ghirrisone, raspisone, tupisone Etymon srd. Translations French rejet, rejeton, brindille, petit bois, ronce English knotty branch Spanish tocón Italian brónco German Klotz.

padènte, padènti , nm: patente, podenti, potente Definition logu totu matas mannas e medas, cracas, pruschetotu nau de is chi creschent a solas e pruschetotu candho is matas funt ílighes / sóriche de p. = sorigàrgia; p. de ceréxias, de arrú = donnaghe de cariasas, de rú Synonyms e antonyms catza 1, tràbine Sentences fit unu monte bestiu de unu padente d'éliches ◊ est unu padente de chercos ◊ iscapat a fuiri coment'e unu lampu, fuit de su campu a mesu su padenti! (E.Pintor Sírigu)◊ in su monte bi at unu potente de éliches ◊ sa própia linna de monti abbruxat su podenti ◊ cussu castedhu si aghetat in mesu de unu padenti cracu Scientific Terminology slg Etymon ltn. patente(m) Translations French bois, fôret English wood Spanish bosque, selva Italian bòsco, forèsta, sélva German Wald.

pirédhu 1 , nm Definition genia de crau fatu de linna; in calecunu logu est fintzes s'ingurtidórgiu Synonyms e antonyms giau, obbibi, pilu 1, pirodhu / agaju, àngua, gagaju, gragaristu, saxinedhu Sentences sa crabiga no si ndh'essit dae s'iscala ca a s'ala prus fine zughet unu piredhu a la muntènnere Surnames and Proverbs smb: Pireddu Etymon srd. Translations French cheville de bois English wooden pin Spanish clavija, espiga Italian cavìcchio, chiòdo di légno, piuolino German Holzpflock, Holznagel.

scabéciu , nm: iscabece* 1, scabetzu, scambéciu Definition genia de mata americana chi faet linna tostada, de òpera, bona fintzes a tínghere in colore de binu Synonyms e antonyms brasile 1 Sentences sa mata de s'arenara bogat frori 'e scabéciu… mamma est arrennegara ca babbu est tropu béciu! Scientific Terminology mt, Haematoxylum campechianum Translations French campêche, bois de campêche English logwood Spanish palo de campeche Italian campéccio German Blaubaum.

«« Search again