Abbreviations Legenda | Symbols Legend

ingalenàda , nf: inghelenada Definition su s'ingalenare; dormidedha de pagu contu Synonyms e antonyms ghilimada, ingalinzu, mélinu 1, trúturu / ttrs. ingarinada Sentences fit cassidu de sonnu: comente si est corcadu petzi at fatu s'ingalenada ◊ za bi apo drommidu, ma gai, apenas un'ingalenada Etymon srd. Translations French petit somme English nap Spanish siesta Italian pìsolo, assopiménto German Schläfchen, Einschläferung.

iscàmpiu , nm Definition pagu pagu de tempus, su tanti de si fàere a bíere, coment'e una lampada / fàghere ccs. a s'i. = apenas chi fait Synonyms e antonyms àchiu, fria, iscuta, paterefíliu, ratu 2 Sentences aiseto sa note pro un'iscàmpiu de vida (L.Mele)◊ àpiu s'iscàmpiu, curriat a graminare pacos frochedhos ◊ si apo iscàmpiu benzo a ti agatare ◊ no apo iscàmpiu de nudha! ◊ cussu trabballu no mi lassat atzicu de iscàmpiu Etymon srd. Translations French petit moment English bit Spanish ratito, instante Italian attimino German kleiner Augenblick.

iscartzúdhu , agt, nm Definition chi est, o chie o cosa chi est de valore iscassu, de pagu balia, de pagu abbilesa, de pagas capacidades Synonyms e antonyms cartzulla, iscartzafinu / ttrs. iscatzépuru Translations French nullité, petit bonhomme (vilain) English duffer, little nobody Spanish nulidad, homúnculo Italian schiappa, omiciàttolo German Stümper, Knirps.

iscúta , nf Definition pagu pagu de tempus, pag'ora / min. iscutighedha; un'i. manna = ora meda Synonyms e antonyms àchiu, fria, gradixedhu, iscalancu, iscàmpiu, iscurta 1, mamentu, pódhixi, tanchixedhu Idioms csn: èssere a iscutas = a iscampiadas, a bicuacas, a bortas goi a bortas gai, a tretus (nadu de zente pro sa muta, su saludu, sos atuamentos, nadu de su tempus pro comente càmbiat de un’ora a s’àtera); a s'iscuta = assora, tandho, in cussu mamentu; da'inoghe a un'iscuta = de immoi a pagu Sentences so un'iscuta manna isetendhe a tie! ◊ notas de focu mandho allutas: gai passo sas iscutas ◊ pensamentos, pasu no mi dades un'iscuta! ◊ Bonolvesos esside dae gianna pro iscultare a Gavinu un'iscuta! ◊ totu s'ammíschiat in pacas iscutas ◊ teniat gana de s'isvrasiare un'iscuta de ora ◊ apustis de un'iscutixedha cust'ómini s'est mortu po su spítzulu de una píbera 2. custu tempus no tenet frimmesa: a iscutas bogat su sole e a iscutas proet ◊ depet èssere macu: a iscutas riet e a iscutas pranghet! ◊ a iscutas est, su malàidu: a candho istat male meda, a candho paret unu pagu! ◊ pro sos grodhes faghimis sa tenta a iscutas cadunu 3. Giuanne, a s’iscuta, si presentat cun sa conca de mortu in pianta de manos e bínchida s'iscummissa! Etymon srd. Translations French petit moment English little moment Spanish ratito Italian momentino German Weilchen.

isperàglia, isperàgliu , nf, nm: isperàllia, isperallu Definition apertura fata po giare isfogu a itesisiat, fintzes in is teuladas; apertura in sa genna po intrare lughe e ària, genia de crobecu in is fentanas de apèrrere po intrare lughe e tupare is imbidros; si narat fintzes po sa cosa (lughe) chi intrat Synonyms e antonyms importoglitu, ispera 2, isperada, isperaxolu, isportellitu, poltellitu, polteta, portedhu, spiraderu Sentences dai s'isperàllia de su bracone su batu no podiat intrare ◊ in domo sua sa lughe fit atzesa: si bidiat dae sos isperàglios a s'imboe ◊ sa lughe chi intrat in cuss'isperàgliu mi est intzeghendhe! ◊ mezus fàghedi lughe in s'isperàgliu già chi tancada as chérfidu sa gianna (G.A.Cossu)◊ fia averiguendhe dae s'isperàglia iscanzada 2. bi at galu carchi isperallu de luche o no bi at prus remédiu perunu? Etymon itl. spiraglio Translations French petit volet, lucarne English shutter, dormer (window) Spanish claraboya, postigo Italian scurétto, abbaino German Dachfenster.

isprichédhu , nm Definition min. de ispricu, isprigu piticu Synonyms e antonyms isprighighedhu, isprighitu Translations French petit miroir English small mirror Spanish espejo Italian specchiétto German Spieglein.

letixédhu , nm Definition min. de letu, letu minore e fintzes brasciolu Synonyms e antonyms letinu Translations French petit lit, lit d'enfant English small bed, cradle Spanish cama pequeña Italian lettino, lettùccio German Bettchen.

minòre , agt, nm: minori Definition de duas o prus cosas, personas o àteru, sa chi tenet in calecunu piessignu prus pagu mannària; de cosas chi creschent, sa chi tenet prus pagu tempus; nau solu de gente, chi no est in tempus de tènnere totu su càrrigu de diritos, doveres, responsabbilidade, chi no at lómpiu is degheoto annos / a/c. custu foedhu, candho est impreau po distínghere númenes chi inditant su èssere piticu de una cosa, in DitzLcs. est incurtzau a min. e númenes deosi agiummai sèmpere acabbant in -edhu, -edha (es.: ómine, omin-edhu, fémina, femin-edha), ma podent acabbare in -ichedhu, -ixedhu e var. (is agt. po impiticare de prus sa calidade in méngua podent fàere in -edhedhu, -edhutzu, che a minore: minoredhu, minoredhedhu, minoredhutzu, e bolendho inditare custa calidade ancora prus in méngua si arrepitit -edh cantu si bolet faendho unu superlativu microscópicu…); sa méngua in -edhu, -ichedhu si faet no solu cun is númenes ma fintzes cun is agetivos e pps. po giare a cumprèndhere chi sa cosa o sa calidade no dhu'est própriu o fintzes chi funt esageraos (es. un'apretixedhu a bessí cun cussu frius po bagamundai!…◊ informadedhus funt, in custu logu…, no t'iscínt narri mancu s'oràriu de unu trenu! ◊ bellixedhu, tui, andendi a passillai a pantalonis segaus!…)/ sos minores = is fillus, s'úrtima generatzioni Synonyms e antonyms acocoadu, bassu, minorache, minudu / giòvanu, piciocu, pisedhu 3 | ctr. mannu Sentences est pisedhu minore e no podet zúghere su cabu de sa pessone manna ◊ coment'e ómine ghetabat pacu pupa, ma cantu fit minore de carena fit mannu de coro ◊ sa frommiga est un'animaledhu minore ◊ deo no apo a èssere mannu mannu ma no so mancu minore minore! (Mura)◊ abarra aundi t'ant biu de minori crescendi! 2. at modos de unu carriarzu, no rispetat ne minores e ne mannos ◊ a su minore za bi cheret pagu a che lu conchinare! ◊ su prus minore tenet bisonzu de su prus mannu ◊ depides dare auditu a su minore comente a su mannu (Deut.)◊ Luisi est su minore de fizos meos 3. sos minores no votant Surnames and Proverbs smb: Minore / prb: abba minore no girat molinu Etymon ltn. minore(m) Translations French petit, mineur English small Spanish pequeño, menor de edad Italian pìccolo, minorènne German klein, niedrig, jung, Kleine.

minoredhédhu , agt Synonyms e antonyms minoredhutzu, pirrichininiu Translations French très petit English very small Spanish muy pequeño, minúsculo Italian piccolíssimo German sehr klein.

minudedhédhu , agt Definition min. de minudu, chi est piticu meda Synonyms e antonyms pichininiu, pirrichininiu | ctr. debberone, maduru, mannu Translations French tout petit, minuscule English tiny Spanish minúsculo Italian piccolino, minùscolo German sehr klein.

minúdu , agt, nm: minúgiu, minuju, minutu Definition chi tenet pagu mannària, piticu meda, chi si biet pagu; foedhandho de dinare (e nau prus che àteru pl.), muneda de petzadura pitica Synonyms e antonyms minore, minuncu, pitichedhu / franchitu | ctr. debberone, maduru, mannu Idioms csn: bestiàmini m. = berbeghes, porcos, crabas; suore m. = sinnale malu de maladia, suore fine fine comente ndhe ponet sa frebba o àtera maladia (su de sa pelea essit fintzas a butios maduros); fàghere a m. = arrogai o segai a piticu, fai sa cosa pitichedhedha, a arrogus piticus; comporare, bèndhere sa cosa a sa minuja, a sa minuda = in cantidade minore, a pagu a pagu; zúghere dinari in minudos = portai dinai scapu Sentences sa criatura bibet a súrbias minutedhas ◊ in sa conchedha sua tropu minuta bi ventulaiant arriscos de iscontzare totu ◊ ses minujedha e bella ◊ animales minúgios bivent in su ortigu ◊ sa gardanera est unu puzone minuju ◊ giuches ocredhos tunnos e minutos ◊ ajaja est minuja e lépia che foza 2. pro comporare cosa paga bi cheret dinari in minudos ◊ a francu francu, tantos minudos frommant sos maduros! 3. sa peta fàghela a minudu, gai l'agatant pronta a leare ◊ no cumbenit a bèndhere su casu a sa minuda: menzus béndhidu totu a una borta ◊ su suore minudu mintet pore, ca est s'imbassada de sos males Surnames and Proverbs smb: Minudu Etymon ltn. minutus Translations French minuscule, petit, menu, monnaie English minute Spanish menudo, moneda menuda Italian minùscolo, minuto, spìcciolo German sehr klein.

mucadorédhu , nm: mucaloredhu, muncadoredhu, muncaloredhu Definition orrugu cuadrau de orrobba de portare in busciaca po innisire su nasu, limpiare is murros, o àteru; est fintzes muncadore piticu Synonyms e antonyms pannigioledhu, pannutzedhu Sentences cust'ómine comintzat a pránghede a borrighinos e si che at tirau su mucadoredhu de buzaca ◊ pònedi mucadoredhu in busaca, no ti bisonzet! 2. maridu e mulleri fiant a murrúngiu ca issa boliat pigai unu mucadoredhu de seda Translations French petit mouchoir English small hanky Spanish pañuelo de bolsillo Italian fazzolettino German Taschentuch (kleines).

murédhu , nm Definition min. de muru, muru bàsciu, fine, ma fintzes muredha / pònnere a muredhinu = a zisa de muredhu, de muru (ammurendhe a sa bona) Synonyms e antonyms murichedhu Sentences fit brinchiandhe su muredhu de su cubile 2. n'apo pesadu cussa foga de muru a muredhinu Surnames and Proverbs smb: Mureddu Translations French petit mur English little wall Spanish muro bajo Italian murétto German kleine Mauer.

murichèdha , nf Definition unu tanti pagu pagu (de cosa de papare, de bufare, de àteru) Synonyms e antonyms arroghedhu, pibinida, pimpirida, piticada, ticu, tzuniedhu Translations French petit peu, petit bout, une goutte de vin English tiny bit Spanish pellizco, gota Italian zinzino German Stückchen (mangiare), Schlückchen (bere).

murriòne , nm Definition bruncu de linna, mescamente unu crispione; sa punta de s'iscala de su carru Synonyms e antonyms arrasolu, barasone, ghirrisone, raspisone, tupisone Etymon srd. Translations French rejet, rejeton, brindille, petit bois, ronce English knotty branch Spanish tocón Italian brónco German Klotz.

mustalóru , nm: mustarolu, mustatzolu, mustitzolu Definition binighedhu lenu, mescamente su chi si faet aciunghendho abba a sa binatza chentza prentzada, apustis bogau su mustu Synonyms e antonyms binitolu, piriciolu Sentences custu mustarolu consolat sa genti sidia! ◊ unu màtulu de cosa apicadu signalaiat chi b'aiat mustatzolu a bufare ◊ a s'ómine chi est veru imbreagone deghet custu castigu: dae primu de pasare mustitzolu retiradu a presone! (F.Santoru) Scientific Terminology bfg Etymon srd. Translations French petit vin, piquette English light wine Spanish vinillo, aguapié Italian vinèllo German leichter Wein.

naiscólu , nm Definition nae pitica, cambighedhu Synonyms e antonyms allixedha, naighedha, naissola Sentences che puzonedhu chi leat su bolu pro si poder sustentu procurare cantat e tremet in su naiscolu ◊ unu fiore friscu, un'allizadu si bident in su matessi naiscolu Scientific Terminology rbr Etymon srd. Translations French petit rameau English twig Spanish ramita Italian ramoscèllo German Ästchen.

obighédhu , nm: opighedhu, pighedhu Definition min de óbiga: genia de arretza pitica, intéssia craca, intrada in d-una frochidha de ferru posta in màniga Scientific Terminology ans Translations French petit filet de pêche English small creel with a handle Spanish red pequeña Italian cóppo German Kescher.

ofédhu , nm Definition min. de ofu: nodighedhu chi si faet in sa lana filada (mescamente candho no est bona) Synonyms e antonyms budhuca, burroni 1, murutuledhu, nodichedhu, tzurunga Surnames and Proverbs smb: Offeddu Translations French petit nœud English small knot Spanish nudo pequeño Italian nodétto German Knötchen.

pabarítu , nm: poberitu 1, pibiritu Definition genia de calagasu pitichedhu / fàghere cosa a pibiritu = bene meda Synonyms e antonyms bellacasu, carravarina, lepilepi, maniposa, pabaredhu*, pabedha, pibirinu, seisei 2. andhaiat su ballu a pibiritu Scientific Terminology crp Translations French petit papillon English little butterfly Spanish mariposita Italian farfallina German kleiner Schmetterling.

«« Search again