Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

aredéu , nm: arereu, areu, eredeu* Definition totu is parentes de una matessi famíglia Synonyms e antonyms arénsia, aretóriu, arràcia, arrampile, arrépula, condomadu, eréscia, iscrípia, istripa, istripile, prutzénia Sentences cussu est de aredeu de genti maca ◊ si peset sa zente nostra che unu solu areu! (A.Casula)◊ isse nascheit s'últimu in s'areu ◊ de cussu aredeu no nci ndi at prus me in bidha Translations French famille, souche English family name Spanish parentela Italian casato, parentado German Geschlecht.

bulletàriu , nm Translations French carnet à souche, registre à souche English receipt book Spanish talonario Italian bollettàrio German Quittungsblock.

cossighína , nf: cotichina, cotighina, cotzichina, cotzighina, cotzigina, cutzichina, cutzighina Definition sa parte de is arraighinas, mescamente de una mata, de una tupa (bona fintzes po fàere pipas, segundhu sa linna); bufóngiu a tropu de pigare sa conca Synonyms e antonyms cocina, coighina 1, mola, motzighina, tzompa / coichina, imbreachera Sentences cotichina de castannarju, de chessa, de ghidhostre ◊ su linnaresu essit in chirca de linna bregadina: chimuza, cotichina, frastamaza 2. a unu tusorzu Bodale at leadu una cotzighina gai forte chi ancora ndhe faedhant, in bidha ◊ s'at picau una cotichina e andhabat a rodinu che gradharone Scientific Terminology rbr, upm Etymon srd. Translations French bûche, souche English log Spanish cepa Italian ciòcco, ceppàia German Strunk.

fundàbi , nm: fundali, fundhale, funnale Definition su tretu de fundhu (mescamente su tretu prus bàsciu in su truncu de matas mannas, fintzes de domos), su tretu prus atesu (fintzes de unu possessu, su tretu a s'àtera bandha de s'intrada), sa parte prus in fundhu de su mare, de unu muru, in terra, e su fossu puru; logu chi faet a badhe, bàsciu e in paris che a sa cea, ma prus úmidu, peale de monte; sa síngia o erriga chi si paret tra terra e aera, atesu (si narat prus che àteru pl.); in sa carena, su tretu de is nàdigas; su fundhurúgiu, mescamente su chi faent unas cantu cosas postas in istrégiu; logu de matas (fundhos) Synonyms e antonyms fundhache, fundhera, fundhu / imbasamentu / badhe / feche / padente / ttrs. fundari Idioms csn: fundali de àcua = poju, paule de abba, garropu, fundagu; fundhale de àrbure = su chi abbarrat in terra, paris cun sas raighinas, de un'àrbure pustis segada; su fundhale de s'ulicra = su fossighedhu suta de s'origra; su fundali de sa massa (laore) = su trigu de fundhu, in terra, in s'arzola Sentences tue depes èssere issiu dae su fundhale de s'iferru, ghetadommos! ◊ sos fundhales de su mare sunt fungudos cantu prus si andhat a mesu ◊ ant fatu is fundhales de sa domo a picu e a pala ◊ eus bíviu in cussu frius de su fundabi de sa funtana ◊ pigai s'ànima sua e ghetaincedha a fundali! 2. est in su fundali pascendi is brebeis 3. sos fundhales sunt rujos ◊ a iscurigadroxu su fundali no s'iscerat prus ◊ s'ispacat s'aera che melagranada, fundhales biaitos s'iscavacant ◊ su funnale cara a Tíana est inniedhigannosi 4. non papat pisci po no s'isfundi su fundali ◊ custas mudandas parint piticatzas po su fundali tuu 5. chin s'ape issos cherent isfrutare sos frores de su fundhale pro buscare leu e chera, papa e mele Scientific Terminology slg, crn Etymon srd. Translations French vallée, horizon, souche English valley, horizon, stump Spanish valle, horizonte, cepa Italian vallata, orizzónte, céppo German Talebene, Horizont.

fundhamentàrju , nm Definition cussu chi at fundhadu prus che àteru un'arereu, su primu chi si ammentat de una famíllia de unu logu Synonyms e antonyms fundadori Etymon srd. Translations French souche English progenitor Spanish fundador Italian capostìpite German Stammvater, Gründer.

iscràtza , nf Definition sa gente chi est dipéndhia de calecuna famíglia, de is mannos de unu parentau, cun is calidades puru, pruschetotu naturales Synonyms e antonyms aredeu, arénsia, arràcia, arrampile, arrépula, iscrípia, istripa, istripile Sentences cussa est zente de mala iscratza Translations French souche, lignée English descent Spanish estirpe, descendencia Italian discendènza, stirpe German Herkunft, Stamm.

istripíle , nm Definition arraighina de sa gente, de una famíglia / èssere de malu i. = àere naturale malu Synonyms e antonyms aredeu, arràcia, arrampile, arrépula, iscrípia, istripa Sentences s'istripile de Cainu nos pessighit: pro una fasche de caricotos no podimus andhare a cara arta! ◊ no mi sèghero chi so dego s'istripile de Zudas! ◊ de Fulanu ndhe amus connotu s'istripile! Etymon srd. Translations French souche, origine, lignée English birth Spanish estirpe Italian stirpe German Stamm.

mòa 1 , nf: mola 1, molla, mora 1 Definition cosa chi creschet cun cambos medas totu de fundhu, agiummai totus impare e a bisura tundha, ma si narat fintzes in su sensu de mata, de truncu, cosa grussa e tundhatza Synonyms e antonyms busa 1, fundhu, macra, mata, moíngiu, molarxa, tele, tupa / cdh. sgridhoni Idioms csn: una m. de murdegu, de modhitzi, de orrú, de olia, de patata, de ardureu, de túnniu, de codrobinu; sa mola de su tuju = su tzugu; m. de tita = sa tita; m. de culu = su culu, su paneri; m. de terra = bàrdula, lea, fintzas terrinu pagu; m. de réxinis = sas raighinas de s'àrbure bidas o leadas totu paris; zúghere sa mola = zúghere su sarragu de sa morte, èssere morindhe; arrogaisí sa mola de su tzugu = iscollàresi, nadu fintzas a frastimu Sentences unu lèpiri de giudu, impinnaciau de coa, pomposu e mustatzudu, nd'istupat de sa moa ◊ in logos tuos bi aiat chercos e molas de mata ◊ su pitzinnu curriat sartiendhe muros e molighedhas ◊ bi aiat molas de mudhitza, de tiria, de ozastru, de arrú ◊ sunt ammaniandhe su tusinzu suta de sa mola de unu chercu 2. nau ca est grassa: mobixedha de fémina!…◊ cussa puntura de babbautzu mi at fatu a mola Translations French buisson, souche, chicot English bush, tree stump Spanish mata, tocón Italian cespùglio, ceppàia, barbicàia German Busch, Strauch, Baumstumpf.