abidài , vrb: alidai,
alidare Definition
bogare o torrare àlidu
Synonyms e antonyms
alenare,
anidare
Etymon
ltn.
halitare
Translations
French
respirer
English
to breathe
Spanish
alentar
Italian
alitare
German
hauchen.
alenàre , vrb: alinare Definition
mandhare a fora su respiru, arrespirare
Synonyms e antonyms
abidai,
anidare
Sentences
aleno ervosas dulcuras furadas dae sa catassa fumosa de s'últimu tortu
2.
intendho su bentu alinendhe acurtzu meu
Etymon
ltn.
alenare
Translations
French
respirer,
souffler
English
to breathe,
to blow
Spanish
respirar,
soplar
Italian
respirare,
soffiare
German
atmen,
blasen.
alénu, àlenu , nm Definition
s'ària chi intrat a o essit de is prumones portandho s'ossígenu a su sàmbene e leandhondhe s'anidride carbónica, sinónimu fintzes de fortza
Synonyms e antonyms
àbidu,
alentu,
àlinu 1,
isalenu
/
foltza
/
alore
Idioms
csn:
bogare, leare, torrare a. = bogare, leare, torrare àlidu, respirare; in d-un'à. = in d-unu sinnu; èssere de sete alenos, o àere sete alenos = èssiri forti meda, corriatzu; èssere a s'a. = morindhe (nadu de malàidu, betzu), finindhe, iscutinendhe (nadu de provista)
Sentences
fit faedhendhe asciuconada e cun s'alenu curtzu ◊ li est manchendhe s'alenu: est morzendhe! ◊ benindhe fia mancu, un'istante s'alenu mi est mancadu! (A.Dettori)◊ lu giamant e no faedhat, tantu li mancat s'alenu ◊ fut tocadu de partire dae sas iscolas po dare alenu a sa poesia a bolu!
2.
sa domo sua est unu porchile: si b'intrades bos leat s'alenu ◊ no fit cosa de resístere cristianu: leaiat s'alenu su pudore
3.
su "Chi eja!" a Zuanne nche li est essidu in d-un'àlenu
4.
za morit cras, tziu Batore: est de sete alenos!…
Etymon
srd.
Translations
French
souffle,
haleine
English
blow,
breathe
Spanish
aliento,
soplo
Italian
sóffio,
àlito,
respiro
German
Blasen,
Atem.
suài , vrb: sulai,
sulare,
surare Definition
surbare, bogare o fàere sulu, ària, bentu, fintzes in su sensu de su sonu chi faet s'ària chi essit o passat a fortza; torrare àlidu, bogare súlida, nàrrere calecuna cosa a murrúngiu o a iscúsiu, pònnere in s'origa, nàrrere, giare a ischire; prènnere de sulu, de ària
Synonyms e antonyms
sulvare,
surbiai
/
fruscidare,
frusiai,
moidare,
sulietai,
zumiai
/
respirai,
musciai
Idioms
csn:
sulai che píbera = istare a súlidas de arrennegu, survilare; no sulat ne suba e ne suta = no fuedhat, no bollit fuedhai, no muscit (in cobertantza, innòi "suba" est sa buca e "suta" su pertusu)
Sentences
suididhu ca gei iscapat pampa, cussu fogu! ◊ bati linna a su fogu, o cres chi nos sulamus sas ungras?! ◊ cussu frúschiu li pariat su surare de sa colovra
2.
su connau no sulàt prus: si fiat mortu! ◊ babbu tuu depit arriposai: chi nisciunus sulit a dhi segai su meigama! ◊ cussu no iscidiat nudha: chini si dh'at suau?
3.
sos de s'Altu ant detzisu chi pro rezer sa nassione totu devimus sulare buscichedhas de sabone ◊ paret suladu de cantu est rassu, cussu cristianu! ◊ si li alterat dogni pilu e si ponet che píbera a sulare ◊ su malloru, sulendi che píbera, si nci dh'iscudit asuba a conca bàscia isciamiendu is corrus acutzus
Etymon
ltn.
*subilare
Translations
French
souffler,
respirer
English
to blow,
to breathe,
to speak
Spanish
soplar,
resollar
Italian
soffiare,
fiatare
German
blasen,
etwas verlauten lassen.