afancedhàu , pps, agt Definition
de afancedhae; chi si dha intendhet cun àtera fémina, chi est amigau
Synonyms e antonyms
afantadu,
amicatu,
amistarau,
antzedhau
/
cdh. inghiuculatu
2.
pobidhu meu est pobidhu meu, mancari como siat afantzedhau!
Translations
French
concubinaire
English
regarding common law wife (husband)
Spanish
amante
Italian
concubinàrio
German
einen Liebhaber haben.
arvenàrzu , nm: avenarzu,
avenazu,
elvenalzu Definition
abena agreste, fenu púdiu o murru, genia de erba areste chi assimbígiat a s’avena, ma podet fàere a fundhu mannu cun medas cambos artos; logu inue dhue creschet meda cust’erba
Synonyms e antonyms
aenamurra,
anàile,
cannejone,
enàrgiu,
fenàile,
fenapu,
fenumurru,
filianu,
oguena
Sentences
ervas malas in su trigu sunt s'avenazu, su papai, sa ligadoza, su ràmine
Scientific Terminology
rba, Avena fatua, A. barbata, A. sterilis
Etymon
ltn.
avenarius
Translations
French
folle avoine,
havenon
English
common wild oat
Spanish
ballueca
Italian
avéna fàtua
German
Flughafer.
atòa , nf: atzoa,
toa Definition
calidades de sàlighe, genia de linna de logos de abba, modhe e lenta, faet pértigas bonas po intèssere, bestire istrègios, fàere pischedhas e cosas deasi
Synonyms e antonyms
sciova,
tzarpa
Scientific Terminology
mt, Salix cinerea, S. pedicellata
Etymon
grc.
dia iteòn
Translations
French
saule cendré
English
common sallow
Spanish
sauce,
salzmimbre
Italian
sàlice
German
Weide.
commúnu , agt: cumunu Definition
chi est de medas, de totus, chi pertocat a totugantos, chi no tenet nudha de ispeciale
Idioms
csn:
loris communus = sos laores chi si faghent a tiradura (fae, basoludundhu); genti comuna = chi no tenet incàrrigos, chi no manizat podere; àere in comunu = a cumone, totus paris
Sentences
s’onorèvole at fatu carriera subra de sas palas de su bisonzu de sa zente comune ◊ ses de cussos batiados in cuile po no ti nàrrere béstia comune, de cussos chi no andhant mancu a fune! ◊ funt cosas mannas acontéssias a genti comuna
2.
in comunu teniant terra e frutu, bestiàmine e cantu si est connotu
Etymon
ltn.
communis
Translations
French
commun
English
common
Spanish
común
Italian
comune
German
allgemein.
ferràssa , nf, nm: ferratza,
ferratzu Definition
genia de musciola o scrita, assimbígiat unu pagu a sa palaja ca est lada meda e de colore prus craru asuta, ma est manna meda, a forma de triàngulu e portat una coa a bisura de foete
Synonyms e antonyms
ferradu 1
Scientific Terminology
psc, dasyatis pastinaca
Etymon
itl.
Translations
French
raie pastenague
English
common stingray
Spanish
raya làtigo común
Italian
ferràccia,
pastinaca comune
German
Gewöhnliche Stechrochen.
pistigiòni, pistigliòni , nm: pistillone,
pistilloni,
pistiscione,
pistixone Definition
tzitzone de muru, genia de animaledhu che una tziligheta, ma cun is ogos prus mannos, sa pedhe picada totu a pintirighinos e puntighedhas: essit in istade mescamente a denote, istat in logos apartaos, fintzes aintru de domo in is muros candho essit su note: paret un'animaledhu ischifosu (e po cussu dhu narant a disprétziu puru) e nanca iat a abbruxare sa pedhe a dhu tocare ma no faet própriu nudha; a logos dhu narant fintzes a sa tziligheta / pistilloni murru = tarentola mauritanica; p. pintu = phyllodactylus europaeus
Synonyms e antonyms
ceréntula,
ispogiadedhu,
papabilledha,
prantuledha,
tilibbu,
tzirinzone
/
tilicherta
Sentences
is pistillonis essint a pillu candu iscurigat e cassant tzíntzula ◊ gei furiast a frori… pariast unu pistilloni bestiu!
Scientific Terminology
anar, hemidactylus turcicus
Etymon
ltn.
stellione(m) + pistai
Translations
French
gecko nocturne
English
common house gecko
Spanish
salamanquesa rosada
Italian
gèco
German
Europäische Halbfinger.
prantulèdha , nf Definition
tzitzone de muru, genia de animaledhu che una tziligheta, ma cun is ogos prus mannos (prus in fora), sa pedhe picada totu pintulinada e a puntighedhas: essit mescamente in istade a denote, istat in logos de trastos bècios, fintzes aintru de domo e in is muros, paret un'animaledhu chi faet a dhu crisare e nanca tocandhodhu iat a abbruxare sa pedhe, ma no faet male nudha; a logos dhu narant fintzes a sa tziligheta / àtera genia (a magas de diferentes colores) = phyllodactylus europaeus
Synonyms e antonyms
ceréntula,
ispogiadedhu,
papabilledha,
pistigioni,
tilibbu,
tzirinzone
Scientific Terminology
anar, hemidactylus turcicus
Translations
French
gecko nocturne
English
common house gecko
Spanish
salamanquesa rosada
Italian
gèco
German
Europäische Halbfinger.
sabiòre, sabiòri , nm: sapiore Definition
su èssere sàbios
Synonyms e antonyms
sabidoria,
sabiénscia,
sabiesa
| ctr.
locura
Sentences
fint de grandhe respetu siat pro su sabiore e siat pro su grabbu chi aiant fatendhe sas cosas
Etymon
srd.
Translations
French
sagesse,
bon sens
English
common sense
Spanish
sabiduría,
juicio
Italian
saggézza,
assennatézza
German
Weisheit,
Vernunft.
tòa , nf: (sa t. = nr. satòa) atoa*
toba 1,
tzoa Definition
calidades de sàlighe, genia de linna modhe e lenta de logos de abba, faet pertighedhas bonas po intèssere, bestire istrègios, fàere pischedhas e cosas deasi
Synonyms e antonyms
sàbixi,
sciova,
tzarpa
Sentences
picat pacas fronzas de toba pro cosire unu moju
Surnames and Proverbs
smb:
Zoa
Scientific Terminology
mt, Salix aurita, S. fragilis, S. viminalis
Translations
French
saule cendré,
saule fragile
English
common sallow,
crack willow
Spanish
sauce,
mimbrera
Italian
sàlice cenerògnolo,
fràgile
German
Silberweide.