aggatàda , nf Definition
su aggatare, su istrecare
Synonyms e antonyms
afissa,
strecada
Etymon
srd.
Translations
French
écrasement
English
squeeze,
kind of flat bread
Spanish
aplastamiento
Italian
schiacciata
German
Quetschen.
batalímba , nf: batilimba,
batilinga Definition
genia de erba (e frutu puru) bona po fàere tinta orrúbia, tinta de sorixedha, po tínghere orrobba o fintzes àteru (a s'arraighina a logos dhi narant intinta)
Synonyms e antonyms
arrúbbia,
atzotalimba,
ciorisedha,
colalati,
orighedha 1,
pigalati,
ratalimba,
rúgia
Scientific Terminology
rba, Rubia peregrina
Etymon
srd.
Translations
French
garance
English
kind of madder
Spanish
rogeta
Italian
róbbia selvàtica
German
eine Krappsorte.
bidímba, bidímbua , nf: bidúmbua,
bidúmbula,
birumba,
birimba,
birímbua,
birúmbula,
pirímbua,
vidúmbula Definition
una calidade de lissa / b. carroci groga = lissa mannita de unos duos chilos (mugil cephalus)
Synonyms e antonyms
bocalassolu,
túmbula
Scientific Terminology
psc, mugil saliens
Translations
French
muge,
mulet
English
a kind of mullet
Spanish
galúa,
lisa aguda
Italian
mùggine musino
German
Springmeeräsche.
bistàcu, bistàculu , nm Definition
mància, genia de maladia a sa pedhe chi si faet moresina a màncias mannitas o pitichedhas
Translations
French
éphélide,
tache de rousseur
English
a kind of skin disease,
freckle
Spanish
efélide,
cloasma
Italian
efèlide,
cloasma
German
Sommersprosse,
Ephelide,
Chloasma,
Leberfleck.
brugnólu , nm: bugnolu,
brunniolu,
brunnolu Definition
genia de druche a ballina tundha, de casu friscu druche o saliu, fríssiu
Synonyms e antonyms
buscione
/
cata,
frisciola,
típula
Scientific Terminology
drc
Etymon
ctl.
bunyol
Translations
French
berlingot
English
a kind of sweet
Spanish
un dulce
Italian
berlingòzzo
German
Kringel.
brundajàna , nf: brundaxana Definition
genia de erba marigosa, erba de isprene, connota coment'e bona po passare is callenturas
Synonyms e antonyms
brundajò,
brundariana,
brundedha,
brundina,
sintàula
/
cdh. brunzedha
Scientific Terminology
rbc, Centaurium erythraea, C. maritimum
Etymon
srd.
Translations
French
centaurée
English
kind of gentianacaea
Spanish
hiel de la tierra,
hierba pepedorrera
Italian
biondèlla
German
Tausendgüldenkraut,
Fieberkraut.
cadillonédhu , nm: cadrillonedhu Definition
una calidade de abrutzu chi faet s'iscaria prus bàscia, pitica
Synonyms e antonyms
armutuminore,
ischerdina,
isciareuminore,
scrariabitica,
uscarina
Scientific Terminology
rba, Asphodelus fistulosus
Translations
French
asphodèle
English
kind of asphodel
Spanish
gamonita,
gamón
Italian
asfodillo
German
Asphodill.
carrafàle , agt, nf: cordofali,
corrofale,
garrofali Definition
calidade de cheréssia barracochina, matuca meda
Synonyms e antonyms
cdh. carrafali
Idioms
csn:
fàula carrafale = manna meda; poeta carrafale = fentomadu, bonu
Sentences
sa cariasa areste tenet tenaghe tundhu che a sa carrafale…◊ at collitu ménnula durche e cariasa corrofale
2.
talentone, poete carrafale! (P.Casu)
Etymon
ctl., spn.
Translations
French
cerise variété burlat,
napoléon
English
kind of very big cherry
Spanish
garrafal
Italian
qualità di ciliègia mólto gròssa
German
sehr große Kirsche.
carrintólu , nm: corrintolu 1,
corritolu 1,
curretolu,
curritolu Definition
babboi de soli, genia de bobboi niedhu a corros longos (mescamente su mascu) totu nodighedhos: ponet sa cria e creschet in sa linna, mescamente de crecu, essit in su beranu, bolat, est longu unos chimbe o ses centímetros
Synonyms e antonyms
bellatzonca,
broca 1,
cincicorru,
cincimurru,
cirumàulu,
corriluna,
corrimpala,
pesabesa,
pesaperda,
terriolu,
tintirriolu,
tzichirriolu,
tzintzurriolu
/
cdh. tzilimbrinu
Sentences
ciughet su coro niedhu che corritolu ◊ su carvonarzu est garriau de terra e niedhura: paret unu corritolu
Scientific Terminology
crp, cerambyx cerdo, c. scopolii
Etymon
srd.
Translations
French
cérambyx
English
kind of beetle
Spanish
algavaro
Italian
ceràmbice
German
Bockkäfer.
càsta , nf: crasta 1 Definition
genia, arratza po ndhe parare, nau mescamente de animales; calidade de calecuna cosa
Synonyms e antonyms
arràcia,
arramponi,
genia,
iscera,
isceta 1,
iscrípia,
paru,
raima
Idioms
csn:
zogàresi a su pudhu ’e casta = pèrdere su tempus in sas diverteras, chentza cumbinare nudha, chentza contu e chentza cabu; parai casta = parare ratza, lassare un'animale (o un'erba o àrbure) pro ndhe fàghere àteros cun sas matessi calidades; pàrrere vonu de casta = bonu meda, de sa menzus calidade
Sentences
una crasta de ballu chi nd'eis bogau a pillu!…◊ tengu unu caboni de sa vera casta (E.Pintor Sírigu)◊ che pastore de casta, iberrabat sa robbedha in su cunzau a cara a sole ◊ caboni de casta ghetat sempri s'ala a sa pudhasta chi circat callenti
2.
líbberos de cussa casta no nche ndhe tenzo
3.
sas abes si dividint in tres castas chi però faghent una famíllia sola: abe maistra, abe selvidora, abe màsciu
Surnames and Proverbs
smb:
Casta, Crasta
Etymon
ctl., spn.
Translations
French
genre,
espèce,
variété,
caste
English
kind,
species
Spanish
casta
Italian
schiatta,
spècie,
varietà
German
Stamm,
Art.
ciapuédhu, ciapulédhu , nm Definition
min. de ciapu, ma mescamente genia de macarrone: is ciapuedhus o tzapuedhus funt macarrones fatos a manu, de chivarzu (ma no solu), orrughedhos de pasta alladiada segada a orrughedhos
Sentences
a papai eus fatu ciapuledhus a casu furriau
Translations
French
genre de pâtes courtes
English
a kind of macaroni
Spanish
clase de pasta corta
Italian
un tipo di pasta córta
German
eine Art Makkaroni.
cícadi , nm Definition
genia de pramma
Scientific Terminology
Cycas revoluta
Translations
French
sagoutier
English
kind of palm
Spanish
palma del sagú
Italian
palma del Sago
German
Sagopalme.
ciúcara , nf: tzúcara Definition
genia de pische de mare, piticu, cantu a una sardina ma prus grussu, unu pagu in colore birde, cun d-unu marcu niedhu in costaos, pintirighinos asulos, cun iscata chi a dha tocare est arrasposa
Synonyms e antonyms
ciàula,
menduledha
Scientific Terminology
psc, maena maena
Etymon
ctl.
xucla
Translations
French
mendole
English
kind of fish
Spanish
mena
Italian
mènola
German
Laxierfisch.
crèze 1 , nf: greza Definition
cosa chi in is calidades si distinghet de un'àtera
Synonyms e antonyms
calidade,
genia,
iscera,
iscrípia,
paru
Sentences
su campu produet su laore cufromma a sa creze de su terrinu ◊ sos frutuàrios sunt de tantas crezes ◊ custu basolu est de duas crezes: cheret chirriadu su de semenare ◊ sas erbas bonas sunt de tantas crezes ◊ cuss'àrbure bogat fiores de creze mala chi iscóniat su fragu
Translations
French
catégorie,
genre
English
cathegory,
kind
Spanish
categoría,
género
Italian
categorìa,
gènere
German
Kategorie,
Art.
crostaggròga , nf Definition
genia de lanedha de mata e de pedra, de colore grogo
Scientific Terminology
rba, Xanthoria parietina
Etymon
srd.
Translations
French
lichen
English
kind of lichen
Spanish
líquen
Italian
lichène giallo
German
Wandflechte.
cugúsa 1 , nf Definition
lau de arriu o de cuadhus, o fintzes martutzu de cuadhus: genia de erba chi assimbígiat unu pagu a s'àpiu, e po cussu dhu narant àpiu de arriu puru, ma portat su cambu tuvudu, a canna, e creschet in is errios, in logu de abba meda: est bona a papare
Synonyms e antonyms
giúguru 1,
giuru 1,
tirgusa
Scientific Terminology
rbz, Apium nodiflorum
Translations
French
cannelier
English
kind of grass
Spanish
apio nodoso
Italian
èrba cannèlla
German
knotenblütige Sellerie.
currulióti, curruliótu , nm Definition
un'arratza de curruliu, abbitat e passat s'ierru in logu de paules
Synonyms e antonyms
tzurruliota
Scientific Terminology
pzn, numenius tenuirostris
Etymon
srd.
Translations
French
courlis
English
kind of curlew
Spanish
zarapito
Italian
chiurlottèllo
German
Dünnschabel-Brachvogel.
doradíglia, doradílla , nf: durundilla Definition
una genia de fílighe chi creschet in is muros e perdigàrgios
Synonyms e antonyms
dorafilla
Sentences
bufana arculentu, frazia, pistidhori, sentziana, doradilla e àteras ervas pro meichina
Scientific Terminology
rba, ceterach officinarum
Etymon
spn.
Translations
French
cétérac
English
kind of fern
Spanish
doradilla
Italian
èrba rùggine o félce dorata
German
Milzfarn.
duruddúru 1 , nm Definition
pisu de coloru, de cuadhu
2.
est amargu chei su durudduru
Scientific Terminology
rba, Vicia benghalensis
Translations
French
vesce sauvage
English
kind of vetch
Spanish
arveja roja,
veza púrpura
Italian
véccia selvàtica
German
eine wilde Wicke.
èlema , nf Definition
genia de erba chi faet in oros de mare in terra salamata e chi ponent po chistire imbodhigada sa birímbua cota orrostia o budhia: cun cust'erba faent sa merca
Synonyms e antonyms
atzibba,
elimedha
Scientific Terminology
rba, Atriplex portulacoides
Translations
French
pourpier des mers
English
kind of vervain
Spanish
verdolaga marina
Italian
porcellana di mare
German
eine Salzmeldesorte.