abbàtu 1 , nm: abbatzu 1 Definition
cosa abbatada, murigada a forte; àbba cun mele, agiummai coment'e saba, de comente si sàmunat sa chera de is abes; a logos, mustu / múrghere a unu che chera de abbatu = isfrutaidhu, pigaindedhu sa cosa, totu, comenti faint is allurpius
Synonyms e antonyms
abbamela
Sentences
sa chera si lavat chin s'abba e si faghet s'abbatu o abbamele budhíndhela e consumíndhela fintzas a ghelare
Etymon
srd.
Translations
French
fouetté,
-ée,
mixé,
milk-shake
English
beaten,
shake
Spanish
batido
Italian
frullato
German
Mix,
Mixgetränk.
agiolotàre , vrb: agiorotare,
axolotare,
azolotare Definition
murigare e bulugiare, avolotare sa cosa, mòvere a meda, pònnere avolotu
Synonyms e antonyms
atrepillai,
scambillai,
stragamullai,
studugai,
trumbugliai
| ctr.
asseliai,
apasigare
Sentences
nos sunt agiorotendhe totu sas abbas ◊ su cúrrere de su riu agiolotaiat sas abbas isbatèndhelas dai pedra in pedra
2.
cantu chi ses agiorotendhe, bae a fàghere su chi ti apo nadu! ◊ est agiolotadu che undha ◊ unu gherreri no si podiat azolotare in cara de sa zente e in cara de sa mama at agguantadu a su prantu
Etymon
srd.
Translations
French
remuer,
troubler,
agiter
English
to make sluggish,
to paddle,
to shake
Spanish
enturbiar,
alborotar
Italian
diguazzare,
intorbidire,
agitare
German
trüben.
assachitài , vrb: assachitari,
atzachitai Definition
mòvere su sacu po dhu prènnere méngius, ponendhodhoe cosa, mòvere che sacu, camminare unu pagu a iscutuladura; iscutulare, mòvere a cropu, fintzes betare o iscúdere a terra
Synonyms e antonyms
ascioculare,
assaconare,
assucare,
ghirghidhare,
insaculare,
iscotzinare,
iscutuai,
issachedhare,
issucare,
nannigare,
resacare,
sachedhare,
saculare,
saidare,
sciachitai,
sucariare,
tzantziare
Idioms
csn:
Sentences
custu cuadhu assachitat s'ómini ◊ est abarrau foras de sentidu de comenti dh'ant assachitau a terra ◊ ge dhoi eus atzachitau pagu, comenti currèt sa màchina!…◊ si assachitat s'istrexu po nci càpiri prus cosa
2.
po fai a biri chi iat cumpréndiu, iat assachitau tres o cuatru bortas s'aforru
Etymon
srd.
Translations
French
secouer
English
to shake
Spanish
sacudir
Italian
scuòtere,
sobbalzare
German
schütteln,
aufspringen.
assachítidu , nm Definition
móvia a cropu
Synonyms e antonyms
ghighinada,
resacu,
sachedhada,
sachedhonzu,
trémida
Sentences
intr'e un'assachítidu e una frenada, fiaus arribbaus a s'istatzioni
Etymon
srd.
Translations
French
secousse
English
shake
Spanish
tumbo,
sacudida
Italian
scòssa,
sobbalzo
German
Stoß,
Sprung.
estremessíri , vrb: stremessiri Definition
trèmere totu de s'assíchidu
Synonyms e antonyms
atidhidai,
istrementire,
sadhie,
trèmere
Etymon
spn.
Translations
French
sursauter
English
to shake
Spanish
estremecer
Italian
sussultare
German
zusammenfahren.
ghighinàda , nf Definition
su ghighinare, su prugare; movimentu coment'e su chi si faet cun su chiliru prugandho
Synonyms e antonyms
mobinada
2.
li est andhau dae bandha de palas a supra pro li dare una bella ghighinada ◊ apo dau una ghighinada a Pepeu chi si nche ischidat isprasumau
Etymon
srd.
Translations
French
secousse
English
shake
Spanish
sacudida
Italian
scòssa
German
Ruck.
ghighinàre , vrb Definition
mòvere a cropu, a iscutuladura; mòvere de una parte a s'àtera o faendho fàere giros a sa cosa; dhu narant fintzes po mòvere is sentidos
Synonyms e antonyms
chindhalare,
sachedhare,
scedassai,
trumuinare
Sentences
ghighinare su chilibru, s'orju in sa canistedha ◊ bidia a mimme etotu ghighinandhe un'ispada che paladinu anticu
2.
su coro, a tzocos gurdos, mi ghíghinat sa carena ◊ s'iscabessu de sa morte tua mi at fertu ghighinandhe sos ratos de su coro
Etymon
srd.
Translations
French
secouer,
agiter,
brandir
English
to shake,
to stir,
to brandish
Spanish
sacudir,
agitar
Italian
scuòtere,
agitare,
brandire
German
schütteln,
schwenken,
schwingen.
innaigài , vrb: innaigare Definition
indrúchere o abbasciare is naes càrrigas de una mata, tròchere o andhare de un’ala a s’àtera che is naes de is matas
Synonyms e antonyms
allancare,
annaigare,
bantzicare,
iscotzinare,
iscutuai,
saidare,
stontonai,
tambulare,
tòmbere
Sentences
innàigat una mata de pira pro ndhe betare a terra
Etymon
srd.
Translations
French
secouer,
chanceler
English
to shake,
to stagger
Spanish
contonear
Italian
scuòtere,
barcollare
German
schütteln,
schwanken.
irghinitàda , nf: irghitinada Definition
su irghitinare
Synonyms e antonyms
assachitadura,
iscutinada,
sachedhada,
saidada
Etymon
srd.
Translations
French
secousse
English
shake
Spanish
sacudida
Italian
scòssa
German
Stoß.
irghinitàre, irghinitiàre , vrb: irghitinare,
irghitzunare Definition
iscutulare o iscabbúllere su preugu, iscutulare po che fàere orrúere a terra css. cosa (fintzes in su sensu de s'iscabbúllere de unu); illimpiare su laore
Synonyms e antonyms
ispiogare
/
ischitinare,
ischitzilliare,
iscotzinare,
sachedhare,
saidare,
scotulai
/
ispagiare
2.
pro si l'irghitinare li at dau una bella ispinta e cudhu est falau a terra che pirastru ◊ irghithinàtebbos e ischitatebboche dae su sonnu!
Etymon
srd.
Translations
French
secouer
English
to shake
Spanish
sacudir
Italian
scuòtere
German
schütteln.
ischisinàda , nf: ischixinada Definition
su ischisinare; cropu chi si giaet a forte
Synonyms e antonyms
illempiada,
ischixinadura,
limpiamentu,
samunada
/
addobbada,
arropada,
bultzonada,
ischichinada,
isciuta,
istrilla,
trempa 2
2.
s'ischixinada de sa gafetera a chelvedhos e già l'apo tassidhadu: sa cara pariat unu panetone!
Etymon
srd.
Translations
French
bousculade,
coup
English
shake,
stroke
Spanish
sacudida,
golpe
Italian
scossóne,
percòssa
German
heftiger Stoß,
Schlag.
isconchinàre , vrb: sconchiai Definition
mòvere sa conca po nàrrere chi una cosa no est deasi, chi unu no est de acórdiu, giare cropos cun sa conca
Synonyms e antonyms
isconchidare,
isconculare,
scorrociai,
tzilibbecare,
tzurumbecare
Sentences
sas betzighedhas si sunt cheghentanne, isconchinanne e a tremuledha
Etymon
srd.
Translations
French
secouer la tête
English
to shake one's head
Spanish
mover la cabeza
Italian
scrollare il capo
German
den Kopf schütteln.
iscotulàda , nf: iscutulada*,
iscutzulada,
scutulada Definition
su iscotulare; fintzes cropu de calecuna cosa
Synonyms e antonyms
assachitadura,
ghirghidhada,
irghinitada,
iscutinada,
sachedhada,
saidada
/
cumerada
2.
su burricu si pesat cun is duas cambas de segus e donat una grandu iscutulada ◊ a iscutzuladas de palita de tzidha, cudhu gatu si fit dadu bandhidu ◊ dona un'iscutulada a sa tialla ca est prena de pimpiralla de pani!
Etymon
srd.
Translations
French
secousse
English
shake
Spanish
sacudida
Italian
scòssa
German
Stoß,
Erschütterung.
iscotzinàre , vrb: iscurtinare,
iscurtzinare,
iscutinare,
iscutzinare Definition
mòvere sa cosa a cropos o iscúdere coment'e po che dhi fàere orrúere su chi portat atacau; lassare andhare, fintzes bogare, istesiare calecuna cosa o a ccn.; èssere a úrtimos de calecuna cosa, acabbandho
Synonyms e antonyms
acinnicai,
assucare,
innaigai,
ischitinare,
iscutuai,
issucare,
sachedhare,
sucariare,
sutrinnare
/
caciare,
iscabbúllere
/
acabbae
Idioms
csn:
i. foza = lassare andhare o pèrdere sa foza; i. fiore = lassare rúere su fiore (chi lassat su frutu seberadu); i. olia, landhe = iscúdiri olia, làndiri; iscutinaresindhe sas manos (de carchi cosa o chistione)= acabbai de si nd'interessai, lassai pèrdiri, no nci pentzai prus (itl. lavarsene le mani)
Sentences
est rutu a terra, si ndhe pesat e si ndhe iscotzinat su prúere ◊ iscútinache sa tiaza fora! ◊ su bentu iscútinat sas àlvures e paret de las chèrrere ispeigare ◊ sas àrbures sunt iscutinendhe fiore, foza ◊ apo iscotzinadu sa chisina
2.
nues gràvidas de abba sunt prontas a iscutzinare pro su sidi de sa terra
3.
los zuto alliados, cussos malafatores, no mi los poto iscutinare! ◊ si che rues in manos de zustíssia za ti l'as a iscutinare gai! ◊ candho si nche iscutzinabat sas umbras malas dae su cherbedhu, tandho torrabat in sèsi
4.
sa figu est iscutinendhe: àteras pagas dies e no che ndhe at prus!
Etymon
srd.
Translations
French
secouer,
gauler,
chabler
English
to beat down,
to shake
Spanish
sacudir,
zarandear,
varear
Italian
scuòtere,
scrollare,
bacchiare
German
schütteln,
rütteln,
abschlagen.
iscutinàda , nf: iscutzinada Definition
su iscutinare; cropu chi si giaet iscutulandho
Synonyms e antonyms
assachitadura,
ghirghidhada,
irghinitada,
sachedhada,
saidada,
scutuladura
/
cdh. trinicata
Sentences
mi at aggarrau a sos pilos e mi dat un'iscutzinada (A.G.Solinas)◊ dae un’iscutinada a sa tiaza ca bi at parfaruza!
Etymon
srd.
Translations
French
secousse
English
shake
Spanish
sacudida
Italian
scòssa,
scrollata
German
Schlag,
Schütteln.
iscutuài , vrb: iscutulai,
iscutulare,
iscutzulare,
scotulai Definition
mòvere a cropu sa cosa po che dhi fàere orrúere su chi portat in pitzu (es. àliga); pigare a cropos, iscúdere
Synonyms e antonyms
ghirghidhare,
innaigai,
irghinitare,
isciúdere,
iscotzinare,
issucare,
sachedhare,
saidare,
sucariare
Sentences
si ndh'est pesau addoloriu iscutulàndhesi su ludu dae dossu ◊ tanti no s'intendhet candho s'iscutulat sas iscrapas!…◊ dona crobba, no dh'iscutulis a terra cussa cosa!◊ seus annaos a iscutulare is lintzolas
2.
cussu mi at iscutuau a caróngiu
Etymon
ltn.
*excutulare
Translations
French
secouer
English
to shake
Spanish
sacudir
Italian
scuòtere
German
schütteln.
sachedhàda , nf Definition
su sachedhare; móvia a forte, a corpu
Synonyms e antonyms
acinnicada,
assachítidu,
ghirghidhada,
irghinitada,
iscollizada,
iscutinada,
saculada,
saidada,
saigada,
scianchitu
/
cdh. trinicata
Sentences
custu postale andhat totu a sachedhadas ca s'istrada est totu a fossos
Etymon
srd.
Translations
French
ballottement,
cahotage
English
shake
Spanish
sacudida
Italian
trabalzóne,
scossóne,
scrollata
German
heftiger Stoß,
heftiger Ruck.
sachedhàre , vrb: assachedhare Definition
mòvere o pigare a iscutuladura, a cropu, a tremidura forte, nau fintzes de unu po s'arrennegu
Synonyms e antonyms
assachitai,
assucare,
ghirghidhare,
irghinitare,
iscutuai,
issucare,
saculare,
saidare,
sansiae,
sucariare
Sentences
apo bidu su bolu de sas columbas, seghendhe s'aera frimma, sachedhendhe sas alas ◊ sa cosa in s'isterzu, segundhu it'est, cheret sachedhada ca afallat e bi ndhe cabet de prus ◊ si sachedhas s'àrbure, sa pira ndhe ruet
Etymon
srd.
Translations
French
secouer,
locher
English
to shake
Spanish
sacudir
Italian
scuòtere
German
schütteln.
saidàre , vrb Definition
mòvere de una parte a s'àtera a iscutuladura, a forte; in cobertantza, iscúdere, atripare, fàere ischidare fintzes in sensu morale
Synonyms e antonyms
acinnicai,
assachitai,
innannigare,
irghinitare,
iscotzinare,
iscutuai,
nannigare,
saigare,
sainare,
tzantziare
Sentences
su bentu forte sàidat sas àrbures ◊ su bentu disestradu torraiat tzochedhendhe in sas bentanas, trummentendhe àlvures, saidendhe elva e pelcossendhe su bestiàmine (P.Foragizzu)
2.
si no ti ndh'essis ti sàido sas costas, oe!
3.
no fuo in sónnios e arrabbato che s'àbbile atrivida chi pesat bolu pro saidare sas cusséntzias pasugadas (C.Puddu)
Etymon
ltn.
exagitare
Translations
French
secouer
English
to shake
Spanish
sacudir
Italian
scuòtere
German
schütteln.
sansiàe, sansiài , vrb: sansiari,
santziai,
santzinai,
tzantzigare Definition
giare unu movimentu de andhetorra a cosa apicada o fintzes posta in terra ma de pòdere mòvere chentza dificurtade, èssere a su move move, pagu firmu; saidare, mòvere a forte, a iscutuladura a duas bandhas; bogare o fàere intèndhere dinare po pagare
Synonyms e antonyms
bantzicare,
chigliare,
intzainnai,
lachedhare,
sachedhare
/
saidare,
tzannigare
/
pagai
Idioms
csn:
santziai su frenu a su cuadhu = mòere su frenu, coment'e pro lu chèrrere abbiare, fàghere andhare e gai; andai sàntzia sàntzia = nadu de traste iscossiminzadu, èssere male frimmu; èssiri sàntzia sàntzia = èssere a su moe moe, coment'e bantzighendhe
Sentences
est totu s'ora santziendi su bartzolu ◊ totu est tremi tremi, is pubas sàntzia sàntzia mi parru in mesu mari (L.Porcedhu)◊ acabbadha de ti santziai, ca mi fais benni gana maba puru! ◊ a su cuadhu dhi sàntziat unu ferru ◊ su barsolu portat is pes atundhaus po dhu sansiari
2.
sàntziat sa mata po ndi arrúiri su frutu ◊ in sa mata is nais funt santziendi ◊ su bentu est santzinendi is gurdonis
3.
chi no sàntziant munera no dhui impérriant, me in su magasinu!
Etymon
srd.
Translations
French
balancer,
secouer
English
to shake,
to swing
Spanish
balancear,
sacudir
Italian
dondolare,
scuòtere
German
schaukeln,
schütteln.