afarísta , nm Definition
chi cricat de fàere afares, chi est sèmpere pentzandho a su torracontu suo
Sentences
non timemas piús sos camurristas, altzemus sa morale a custa terra: non piús suchiones afaristas, dividemas su pane perra perra! (Moretti)◊ dhi còmporas su binu e poi dhu tzérrias a domo po ti che dhu bufare: arratza de afarista!…◊ finas s’afarista depit èssi sériu: su chi imbrógliat bivit una borta feti! (Urru)
Etymon
itl
Translations
French
affairiste
English
sharp businessman
Spanish
especulador
Italian
affarista
German
rücksichtsloser Geschäftemacher.
allútu , pps, agt Definition
de allúere; chi est tenendho a fràmula, abbruxandho; nau de unu, chi est bene faendho atentzione, ispiritosu, abbistu / portai allutus is ogus, is origas = èssere cun sos ogros abbertos bene, allutados, abbaidendhe cun atentzione, èssere iscurtendhe bene
Synonyms e antonyms
inchesu
/
abbillu,
abbistu,
allutadu,
ispibillu
| ctr.
istudau,
moltu
Sentences
su fogu at allutu ◊ sa lampadina no bi at allutu ◊ aiseta, za no est mancus sa Cúria alluta, no! ◊ is piciochedhus ant allutu su fogu
2.
s'oghiada lègia de Federicu dh'iat allutu
3.
s'ant a fai sinnalis po si collunai, ma bosatrus aturai allutus! ◊ fei atentzioni e siais allutus, poita no iscieis candu at a èssi própriu cuss'ora (Ev)◊ cussa cristiana mi parit alluta meda ◊ est piciochedhu allutu, lestru de cumprendóniu
Surnames and Proverbs
smb:
Alluttu
Translations
French
allumé,
habile,
adroit
English
lighted,
sharp
Spanish
encendido,
ardiente,
despierto
Italian
accéso,
ardènte,
désto
German
brennend,
wach.
atúdu , agt: atzudu 1 Definition
chi portat atza chi segat, nau de ferramenta / bistrale, resorza atuda
Synonyms e antonyms
segante
Etymon
srd.
Translations
French
tranchant
English
sharp
Spanish
cortante
Italian
tagliènte
German
scharf.
atzàdile , agt Definition
chi est totu a puntas, totu atzas
Synonyms e antonyms
pissigonàrgiu
| ctr.
tundharinu
Etymon
srd.
Translations
French
anguleux
English
sharp cornered
Spanish
anguloso
Italian
spigolóso
German
kantig.
brúscu , agt Synonyms e antonyms
càdriu,
fruscu 1
/
incilliu
Sentences
pioet istasera: su tichi tichi est bruscu in su balcone (G.Orgolesu)
Surnames and Proverbs
smb:
Bruscu
Translations
French
brusque
English
sourish,
sharp
Spanish
brusco
Italian
brusco,
aspro
German
herb,
streng,
sauer.
contrapuntàre , vrb Definition
èssere a paris de un'àteru, in su sensu chi, a su chi unu tenet, s'àteru podet nàrrere de tènnere cosa issu puru; chistionare faendhosi is partes, difendhendhosi e betandho curpas a s'àteru, arrespòndhere a truncadura
Sentences
sa família de Fulanu oe contrapuntat cun calesisiat àtera família ◊ non bi at rejone, mancu sa piús manna de custu mundhu, chi potat cuntrapuntare cun sas fortzas de su padronu suridu (Z.Zazzu)
2.
tue ses semper contrapuntendhe cun megus
Etymon
spn.
contrapunt(e)ar
Translations
French
répondre du tac au tac
English
to compete,
to give sharp answer
Spanish
rivalizar
Italian
gareggiare,
rispóndere per le rime
German
wetteifern,
gehörig Bescheid sagen.
immolàdu , pps, agt: irmolau Definition
de immolare; chi dh'ant passau sa mola (o in sa mola), acutzau, chi segat (nau de aina)
Synonyms e antonyms
arrodadu,
segante
Translations
French
affilé,
aiguisé
English
sharp
Spanish
afilado,
aguzado
Italian
affilato
German
scharf.
immolàre , vrb: irmolare,
irmolari,
ismolare,
smolai Definition
bogare s'atza a una ferramenta, a un'aina, po segare méngius; iserbare is laores, bogare is molas de s'erba; rfl. segare sa mola de su tzugu, orrúere male meda
Synonyms e antonyms
acuciai,
afilare 1,
apuntai,
arrodai 1
| ctr.
ingudrai,
irmarrare
2.
in zerru a sos laores lis daiant una tzapitada lestra e in beranu si bi torraiat a irmolare, a che bogare s'erba prus madura
3.
mi est capitau in mesu de is peis e mi at fatu irmolari!
Etymon
ctl.
esmolar
Translations
French
affiler,
aiguiser
English
to sharp
Spanish
afilar
Italian
affilare
German
schleifen.
punciúdu , agt: puntziudu,
puntzudu Definition
chi est a punta, fatu de pòdere púnghere, intrare
Synonyms e antonyms
acussu,
acutzau,
puntacutzu,
puntidu,
puntudu,
puntzirudu
Sentences
su matzone est paradu intro de sa tupa chin sas sannas puntzudas ◊ cungiànt is gennas e in s'istampu de sa crai poniant un'obilu punciudu ◊ su malloru portat is corrus punciudus
Etymon
srd.
Translations
French
pointu
English
sharp,
pointed
Spanish
puntiagudo
Italian
aguzzo
German
spitz.
puntúra , nf Definition
su púnghere; intrada de meighina chi si faet punghendho un'agu tuvuda in sa carre o in is venas; dolore forte chi benit coment'e a punghidura, o fintzes dolore de friadura
Synonyms e antonyms
punghidura,
spitzuladura
/
initzione
/
punta 1
Sentences
in sa carre intendhia sas punturas ◊ pagas punturas de abe ant istabbilidu chi curant artrosis e mores
2.
su dotore li at dadu meighina de fàghere a punturas
3.
est andhadu a su dutore ca fit a punturas de mata
Etymon
ltn.
punctura
Translations
French
piqûre
English
injection,
sharp pain
Spanish
pinchazo,
punzada
Italian
puntura
German
Stich,
Punktion.
segànte , agt Definition
nau prus che àteru de aina, chi segat, chi portat atza bella acutza po segare
Synonyms e antonyms
acussu,
atudu,
secadore,
secaitu
| ctr.
ingudru,
sgurdu
Etymon
srd.
Translations
French
tranchant
English
sharp
Spanish
cortante
Italian
tagliènte
German
schneidend.
stenteriài , vrb: istantariare* Definition
est su chi faet unu candho provat unu dolore tropu forte, chi agiummai perdet su sentidu; foedhare chentza ischire mancu su chi est naendho, unu
Synonyms e antonyms
desatinai,
ilbarionare,
iscassoletare,
sciolloriai,
strollicai
/
abbadherigare,
ammustèlchere,
dilmagiare,
ildimajare,
intostai,
sdemmaniai
Sentences
mi seu ingortu a s'ossu arrabiosu: cosa de mi stenteriai!
2.
dhoi at genti stenteriada chi est a iscarada a fai tontesas ◊ no ti stentériis cun mei: mi depis nai "Sa meri"!
Translations
French
éprouver une douleur déchirante
English
to feel a very sharp pain
Spanish
sentir un dolor muy fuerte
Italian
provare un dolóre fortìssimo
German
einen stechenden Schmerz empfinden.