afarísta , nm Definitzione
chi cricat de fàere afares, chi est sèmpere pentzandho a su torracontu suo
Frases
non timemas piús sos camurristas, altzemus sa morale a custa terra: non piús suchiones afaristas, dividemas su pane perra perra! (Moretti)◊ dhi còmporas su binu e poi dhu tzérrias a domo po ti che dhu bufare: arratza de afarista!…◊ finas s’afarista depit èssi sériu: su chi imbrógliat bivit una borta feti! (Urru)
Ètimu
itl
Tradutziones
Frantzesu
affairiste
Ingresu
sharp businessman
Ispagnolu
especulador
Italianu
affarista
Tedescu
rücksichtsloser Geschäftemacher.
allútu , pps, agt Definitzione
de allúere; chi est tenendho a fràmula, abbruxandho; nau de unu, chi est bene faendho atentzione, ispiritosu, abbistu / portai allutus is ogus, is origas = èssere cun sos ogros abbertos bene, allutados, abbaidendhe cun atentzione, èssere iscurtendhe bene
Sinònimos e contràrios
inchesu
/
abbillu,
abbistu,
allutadu,
ispibillu
| ctr.
istudau,
moltu
Frases
su fogu at allutu ◊ sa lampadina no bi at allutu ◊ aiseta, za no est mancus sa Cúria alluta, no! ◊ is piciochedhus ant allutu su fogu
2.
s'oghiada lègia de Federicu dh'iat allutu
3.
s'ant a fai sinnalis po si collunai, ma bosatrus aturai allutus! ◊ fei atentzioni e siais allutus, poita no iscieis candu at a èssi própriu cuss'ora (Ev)◊ cussa cristiana mi parit alluta meda ◊ est piciochedhu allutu, lestru de cumprendóniu
Sambenados e Provèrbios
smb:
Alluttu
Tradutziones
Frantzesu
allumé,
habile,
adroit
Ingresu
lighted,
sharp
Ispagnolu
encendido,
ardiente,
despierto
Italianu
accéso,
ardènte,
désto
Tedescu
brennend,
wach.
atúdu , agt: atzudu 1 Definitzione
chi portat atza chi segat, nau de ferramenta / bistrale, resorza atuda
Sinònimos e contràrios
segante
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
tranchant
Ingresu
sharp
Ispagnolu
cortante
Italianu
tagliènte
Tedescu
scharf.
atzàdile , agt Definitzione
chi est totu a puntas, totu atzas
Sinònimos e contràrios
pissigonàrgiu
| ctr.
tundharinu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
anguleux
Ingresu
sharp cornered
Ispagnolu
anguloso
Italianu
spigolóso
Tedescu
kantig.
brúscu , agt Sinònimos e contràrios
càdriu,
fruscu 1
/
incilliu
Frases
pioet istasera: su tichi tichi est bruscu in su balcone (G.Orgolesu)
Sambenados e Provèrbios
smb:
Bruscu
Tradutziones
Frantzesu
brusque
Ingresu
sourish,
sharp
Ispagnolu
brusco
Italianu
brusco,
aspro
Tedescu
herb,
streng,
sauer.
contrapuntàre , vrb Definitzione
èssere a paris de un'àteru, in su sensu chi, a su chi unu tenet, s'àteru podet nàrrere de tènnere cosa issu puru; chistionare faendhosi is partes, difendhendhosi e betandho curpas a s'àteru, arrespòndhere a truncadura
Frases
sa família de Fulanu oe contrapuntat cun calesisiat àtera família ◊ non bi at rejone, mancu sa piús manna de custu mundhu, chi potat cuntrapuntare cun sas fortzas de su padronu suridu (Z.Zazzu)
2.
tue ses semper contrapuntendhe cun megus
Ètimu
spn.
contrapunt(e)ar
Tradutziones
Frantzesu
répondre du tac au tac
Ingresu
to compete,
to give sharp answer
Ispagnolu
rivalizar
Italianu
gareggiare,
rispóndere per le rime
Tedescu
wetteifern,
gehörig Bescheid sagen.
immolàdu , pps, agt: irmolau Definitzione
de immolare; chi dh'ant passau sa mola (o in sa mola), acutzau, chi segat (nau de aina)
Sinònimos e contràrios
arrodadu,
segante
Tradutziones
Frantzesu
affilé,
aiguisé
Ingresu
sharp
Ispagnolu
afilado,
aguzado
Italianu
affilato
Tedescu
scharf.
immolàre , vrb: irmolare,
irmolari,
ismolare,
smolai Definitzione
bogare s'atza a una ferramenta, a un'aina, po segare méngius; iserbare is laores, bogare is molas de s'erba; rfl. segare sa mola de su tzugu, orrúere male meda
Sinònimos e contràrios
acuciai,
afilare 1,
apuntai,
arrodai 1
| ctr.
ingudrai,
irmarrare
2.
in zerru a sos laores lis daiant una tzapitada lestra e in beranu si bi torraiat a irmolare, a che bogare s'erba prus madura
3.
mi est capitau in mesu de is peis e mi at fatu irmolari!
Ètimu
ctl.
esmolar
Tradutziones
Frantzesu
affiler,
aiguiser
Ingresu
to sharp
Ispagnolu
afilar
Italianu
affilare
Tedescu
schleifen.
punciúdu , agt: puntziudu,
puntzudu Definitzione
chi est a punta, fatu de pòdere púnghere, intrare
Sinònimos e contràrios
acussu,
acutzau,
puntacutzu,
puntidu,
puntudu,
puntzirudu
Frases
su matzone est paradu intro de sa tupa chin sas sannas puntzudas ◊ cungiànt is gennas e in s'istampu de sa crai poniant un'obilu punciudu ◊ su malloru portat is corrus punciudus
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
pointu
Ingresu
sharp,
pointed
Ispagnolu
puntiagudo
Italianu
aguzzo
Tedescu
spitz.
puntúra , nf Definitzione
su púnghere; intrada de meighina chi si faet punghendho un'agu tuvuda in sa carre o in is venas; dolore forte chi benit coment'e a punghidura, o fintzes dolore de friadura
Sinònimos e contràrios
punghidura,
spitzuladura
/
initzione
/
punta 1
Frases
in sa carre intendhia sas punturas ◊ pagas punturas de abe ant istabbilidu chi curant artrosis e mores
2.
su dotore li at dadu meighina de fàghere a punturas
3.
est andhadu a su dutore ca fit a punturas de mata
Ètimu
ltn.
punctura
Tradutziones
Frantzesu
piqûre
Ingresu
injection,
sharp pain
Ispagnolu
pinchazo,
punzada
Italianu
puntura
Tedescu
Stich,
Punktion.
segànte , agt Definitzione
nau prus che àteru de aina, chi segat, chi portat atza bella acutza po segare
Sinònimos e contràrios
acussu,
atudu,
secadore,
secaitu
| ctr.
ingudru,
sgurdu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
tranchant
Ingresu
sharp
Ispagnolu
cortante
Italianu
tagliènte
Tedescu
schneidend.
stenteriài , vrb: istantariare* Definitzione
est su chi faet unu candho provat unu dolore tropu forte, chi agiummai perdet su sentidu; foedhare chentza ischire mancu su chi est naendho, unu
Sinònimos e contràrios
desatinai,
ilbarionare,
iscassoletare,
sciolloriai,
strollicai
/
abbadherigare,
ammustèlchere,
dilmagiare,
ildimajare,
intostai,
sdemmaniai
Frases
mi seu ingortu a s'ossu arrabiosu: cosa de mi stenteriai!
2.
dhoi at genti stenteriada chi est a iscarada a fai tontesas ◊ no ti stentériis cun mei: mi depis nai "Sa meri"!
Tradutziones
Frantzesu
éprouver une douleur déchirante
Ingresu
to feel a very sharp pain
Ispagnolu
sentir un dolor muy fuerte
Italianu
provare un dolóre fortìssimo
Tedescu
einen stechenden Schmerz empfinden.