afarísta , nm Definizione
chi cricat de fàere afares, chi est sèmpere pentzandho a su torracontu suo
Frasi
non timemas piús sos camurristas, altzemus sa morale a custa terra: non piús suchiones afaristas, dividemas su pane perra perra! (Moretti)◊ dhi còmporas su binu e poi dhu tzérrias a domo po ti che dhu bufare: arratza de afarista!…◊ finas s’afarista depit èssi sériu: su chi imbrógliat bivit una borta feti! (Urru)
Etimo
itl
Traduzioni
Francese
affairiste
Inglese
sharp businessman
Spagnolo
especulador
Italiano
affarista
Tedesco
rücksichtsloser Geschäftemacher.
allútu , pps, agt Definizione
de allúere; chi est tenendho a fràmula, abbruxandho; nau de unu, chi est bene faendho atentzione, ispiritosu, abbistu / portai allutus is ogus, is origas = èssere cun sos ogros abbertos bene, allutados, abbaidendhe cun atentzione, èssere iscurtendhe bene
Sinonimi e contrari
inchesu
/
abbillu,
abbistu,
allutadu,
ispibillu
| ctr.
istudau,
moltu
Frasi
su fogu at allutu ◊ sa lampadina no bi at allutu ◊ aiseta, za no est mancus sa Cúria alluta, no! ◊ is piciochedhus ant allutu su fogu
2.
s'oghiada lègia de Federicu dh'iat allutu
3.
s'ant a fai sinnalis po si collunai, ma bosatrus aturai allutus! ◊ fei atentzioni e siais allutus, poita no iscieis candu at a èssi própriu cuss'ora (Ev)◊ cussa cristiana mi parit alluta meda ◊ est piciochedhu allutu, lestru de cumprendóniu
Cognomi e Proverbi
smb:
Alluttu
Traduzioni
Francese
allumé,
habile,
adroit
Inglese
lighted,
sharp
Spagnolo
encendido,
ardiente,
despierto
Italiano
accéso,
ardènte,
désto
Tedesco
brennend,
wach.
atúdu , agt: atzudu 1 Definizione
chi portat atza chi segat, nau de ferramenta / bistrale, resorza atuda
Sinonimi e contrari
segante
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tranchant
Inglese
sharp
Spagnolo
cortante
Italiano
tagliènte
Tedesco
scharf.
atzàdile , agt Definizione
chi est totu a puntas, totu atzas
Sinonimi e contrari
pissigonàrgiu
| ctr.
tundharinu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
anguleux
Inglese
sharp cornered
Spagnolo
anguloso
Italiano
spigolóso
Tedesco
kantig.
brúscu , agt Sinonimi e contrari
càdriu,
fruscu 1
/
incilliu
Frasi
pioet istasera: su tichi tichi est bruscu in su balcone (G.Orgolesu)
Cognomi e Proverbi
smb:
Bruscu
Traduzioni
Francese
brusque
Inglese
sourish,
sharp
Spagnolo
brusco
Italiano
brusco,
aspro
Tedesco
herb,
streng,
sauer.
contrapuntàre , vrb Definizione
èssere a paris de un'àteru, in su sensu chi, a su chi unu tenet, s'àteru podet nàrrere de tènnere cosa issu puru; chistionare faendhosi is partes, difendhendhosi e betandho curpas a s'àteru, arrespòndhere a truncadura
Frasi
sa família de Fulanu oe contrapuntat cun calesisiat àtera família ◊ non bi at rejone, mancu sa piús manna de custu mundhu, chi potat cuntrapuntare cun sas fortzas de su padronu suridu (Z.Zazzu)
2.
tue ses semper contrapuntendhe cun megus
Etimo
spn.
contrapunt(e)ar
Traduzioni
Francese
répondre du tac au tac
Inglese
to compete,
to give sharp answer
Spagnolo
rivalizar
Italiano
gareggiare,
rispóndere per le rime
Tedesco
wetteifern,
gehörig Bescheid sagen.
immolàdu , pps, agt: irmolau Definizione
de immolare; chi dh'ant passau sa mola (o in sa mola), acutzau, chi segat (nau de aina)
Sinonimi e contrari
arrodadu,
segante
Traduzioni
Francese
affilé,
aiguisé
Inglese
sharp
Spagnolo
afilado,
aguzado
Italiano
affilato
Tedesco
scharf.
immolàre , vrb: irmolare,
irmolari,
ismolare,
smolai Definizione
bogare s'atza a una ferramenta, a un'aina, po segare méngius; iserbare is laores, bogare is molas de s'erba; rfl. segare sa mola de su tzugu, orrúere male meda
Sinonimi e contrari
acuciai,
afilare 1,
apuntai,
arrodai 1
| ctr.
ingudrai,
irmarrare
2.
in zerru a sos laores lis daiant una tzapitada lestra e in beranu si bi torraiat a irmolare, a che bogare s'erba prus madura
3.
mi est capitau in mesu de is peis e mi at fatu irmolari!
Etimo
ctl.
esmolar
Traduzioni
Francese
affiler,
aiguiser
Inglese
to sharp
Spagnolo
afilar
Italiano
affilare
Tedesco
schleifen.
punciúdu , agt: puntziudu,
puntzudu Definizione
chi est a punta, fatu de pòdere púnghere, intrare
Sinonimi e contrari
acussu,
acutzau,
puntacutzu,
puntidu,
puntudu,
puntzirudu
Frasi
su matzone est paradu intro de sa tupa chin sas sannas puntzudas ◊ cungiànt is gennas e in s'istampu de sa crai poniant un'obilu punciudu ◊ su malloru portat is corrus punciudus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pointu
Inglese
sharp,
pointed
Spagnolo
puntiagudo
Italiano
aguzzo
Tedesco
spitz.
puntúra , nf Definizione
su púnghere; intrada de meighina chi si faet punghendho un'agu tuvuda in sa carre o in is venas; dolore forte chi benit coment'e a punghidura, o fintzes dolore de friadura
Sinonimi e contrari
punghidura,
spitzuladura
/
initzione
/
punta 1
Frasi
in sa carre intendhia sas punturas ◊ pagas punturas de abe ant istabbilidu chi curant artrosis e mores
2.
su dotore li at dadu meighina de fàghere a punturas
3.
est andhadu a su dutore ca fit a punturas de mata
Etimo
ltn.
punctura
Traduzioni
Francese
piqûre
Inglese
injection,
sharp pain
Spagnolo
pinchazo,
punzada
Italiano
puntura
Tedesco
Stich,
Punktion.
segànte , agt Definizione
nau prus che àteru de aina, chi segat, chi portat atza bella acutza po segare
Sinonimi e contrari
acussu,
atudu,
secadore,
secaitu
| ctr.
ingudru,
sgurdu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tranchant
Inglese
sharp
Spagnolo
cortante
Italiano
tagliènte
Tedesco
schneidend.
stenteriài , vrb: istantariare* Definizione
est su chi faet unu candho provat unu dolore tropu forte, chi agiummai perdet su sentidu; foedhare chentza ischire mancu su chi est naendho, unu
Sinonimi e contrari
desatinai,
ilbarionare,
iscassoletare,
sciolloriai,
strollicai
/
abbadherigare,
ammustèlchere,
dilmagiare,
ildimajare,
intostai,
sdemmaniai
Frasi
mi seu ingortu a s'ossu arrabiosu: cosa de mi stenteriai!
2.
dhoi at genti stenteriada chi est a iscarada a fai tontesas ◊ no ti stentériis cun mei: mi depis nai "Sa meri"!
Traduzioni
Francese
éprouver une douleur déchirante
Inglese
to feel a very sharp pain
Spagnolo
sentir un dolor muy fuerte
Italiano
provare un dolóre fortìssimo
Tedesco
einen stechenden Schmerz empfinden.