achédu , nm, agt: achetu 1,
agedu,
aghedu,
axedu,
axeru Definizione
binu chi si est fatu tropu forte, de sabore ispuntu, guastu; chi tenet sabore de binu ispuntu; nau de sa pasta cun su frammentu, chi est pesandho, aghedandho de ammadrigadura; nau de unu, chi arrespondhet chentza crabbu, chi si arrennegat luego e po cosas de pagu contu / erba de axedu = alleluja, coraxedu (Oxalis pes-caprae, O. corniculata); ógiu aghedu = ozu guastu, achedau
Sinonimi e contrari
achedau,
acru,
imbischidadu
/
gastu 1
Modi di dire
csn:
casu a. = agriadu, bíschidu, friscu e lassadu chentza postu in murza; binu a. = binu aghedadu, ispuntu
Frasi
s'issalada si cundhit cun aghedu puru ◊ custu cundimentu bollit allu, ollu de armanu, afàbbica e una pariga de istídhius de axedu biancu
3.
su pani axedu tumbit ◊ is bonas meris de domu de raru arruint in sa fadhina de coi su pani pagu axedu ◊ candu su pani est pagu axedu bogat pillucas e coit mali ◊ portas sa faci colore de binassa ageda!
Cognomi e Proverbi
smb:
Aghedu, Ascedu, Axedu
Terminologia scientifica
sbr
Etimo
ltn.
acetu(m)
Traduzioni
Francese
vinaigre
Inglese
vinegar
Spagnolo
vinagre,
avinagrado
Italiano
acéto,
inacidito
Tedesco
Essig,
sauer,
Sauer…
àcidu , agt, nm: àssidu,
àtzidu Definizione
chi tenet sabore forte, pitziosu, aghedu, prus che àteru de cosa guasta; css. sustàntzia chi in sa molècola sua podet aciapare àteros eletrones
Sinonimi e contrari
acru,
achedu
2.
dona atentzioni chi no ndi essat s'àcidu de sa bateria!
Terminologia scientifica
sbr
Etimo
spn.
àcido
Traduzioni
Francese
acide
Inglese
sour
Spagnolo
ácido
Italiano
àcido
Tedesco
sauer,
Säure.
àcru , nm, agt: agru,
argu Definizione
su sabore de unos cantu frutos cruos (es. pruna, àghina); chi est de sabore coment’e de aghedu / agru che lua, che satzaroi = agru meda
Sinonimi e contrari
abru 1,
àcidu,
bíschidu,
ragu
Frasi
leat su mezus pupujone, lu màstigat abbramidu e agiummai no ndhe catzat sos carvedhos ca fit agru che teria
Cognomi e Proverbi
prb:
agru cun agru, dépidu de pagai e dinai pagu
Terminologia scientifica
sbr
Etimo
ltn.
acrus
Traduzioni
Francese
aigre,
acide
Inglese
acid
Spagnolo
áspero,
agrio
Italiano
àcido,
aspro
Tedesco
sauer,
herb.
agratzàdu , agt: agritzadu Definizione
chi tenet su gustu chi si leat in sa limba coment’e de frutuàriu cruo, aghedu; nau de frutuàriu, chi no est lómpiu, no est cotu
Sinonimi e contrari
acru,
agrítinu,
cruatzinu
Terminologia scientifica
sbr
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aigre,
âcre,
vert
Inglese
acrid,
unripe
Spagnolo
acerbo,
áspero
Italiano
acre,
acèrbo
Tedesco
sauer.
agrestínu , agt, nm: arestinu Definizione
chi tenet sabore de agreste, chi est pagu druche, aghedu / èssere, fàghere a s'arestinu = che is animales
Sinonimi e contrari
acronzu,
agritu
Terminologia scientifica
sbr
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aigre,
acidulé,
aigrelet
Inglese
sour,
unripe,
sourish
Spagnolo
áspero,
agrio
Italiano
aspro,
acèrbo,
agrigno
Tedesco
sauer,
säuerlich.
bíschidu , agt, nm: víschidu Definizione
chi si est imbischidadu, aghedau, guastu: coment'e númene est su cagiau aghedu; nau de su fàere de unu, chi est ifadosu a tropu
Sinonimi e contrari
acriau,
acru
| ctr.
durche,
púliri
Modi di dire
csn:
frue, merca bíschida, casu, late b.; pane b. = pane tropu pesadu; botu b. = botu malu a baliare, tropu; paràula b. = peràula mala; abba b. = abba apojada a tempus meda, mescamente in tempus caente; b. che giodhu, che lua = meda; èssere b. dae su sonnu = chi at drommidu a tropu; terra bíschida = ?
Frasi
sa preta a chie li piaghet púrile e a chie bíschida ◊ cussa figu est bíschida ◊ sa peta cota a budhidu dae deris cun custu tempus caente est bíchida, frundhichela!◊ no fis ricu, ma daias late, bíschidu, casu e soru
2.
candho cantas cun megus, no ti perdas che bíschidu lèndhedi s'ispuntu! ◊ ndhe zughet, de botu bíschidu, cussu pisedhu: no istat un'iscuta in asséliu! ◊ custu pisedhu est bíschidu che lua ca l'ant imberriadu ◊ sa brulla lis est pàssida tropu bíschida
3.
su pamentu fit de terra bíschida
Terminologia scientifica
sbr
Etimo
ltn.
viscidus
Traduzioni
Francese
aigri,
tourné
Inglese
sour,
embittered
Spagnolo
agrio
Italiano
inacidito
Tedesco
sauer geworden.
brúscu , agt Sinonimi e contrari
càdriu,
fruscu 1
/
incilliu
Frasi
pioet istasera: su tichi tichi est bruscu in su balcone (G.Orgolesu)
Cognomi e Proverbi
smb:
Bruscu
Traduzioni
Francese
brusque
Inglese
sourish,
sharp
Spagnolo
brusco
Italiano
brusco,
aspro
Tedesco
herb,
streng,
sauer.
imbischidàre , vrb Definizione
essire bíschidu, aghedu, mescamente nau de su late o de cosas fatas cun late (es. cagiau), o fintzes de cosa chi si aghedat guastandhosi
Sinonimi e contrari
achedare 1,
acriare,
axedai
Frasi
pro fàghere sa preta bíschida pazant su late e imbetzes de lu fàghere a casu ndhe lu piscant a fitas e las lassant imbischidare ◊ bi ndhe at chi sa preta la mànigant apenas s'imbíschidat chena che la pònnere in sa salamuja
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aigrir
Inglese
to sour
Spagnolo
agriarse
Italiano
inacidire
Tedesco
sauer werden lassen.
ispúntu , agt: spuntu Definizione
nau de binu, chi est aghedu, aghedandhosi / leare s'i. = aghedare
Sinonimi e contrari
aghedadu
Frasi
binu, piritzolu ispuntu ◊ candho cantas cun megus, no ti perdas che bíschidu lèndhedi s'ispuntu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aigre,
tourné
Inglese
sour
Spagnolo
agrio
Italiano
àcido
Tedesco
sauer.