àcidu , agt, nm: àssidu,
àtzidu Definizione
chi tenet sabore forte, pitziosu, aghedu, prus che àteru de cosa guasta; css. sustàntzia chi in sa molècola sua podet aciapare àteros eletrones
Sinonimi e contrari
acru,
achedu
2.
dona atentzioni chi no ndi essat s'àcidu de sa bateria!
Terminologia scientifica
sbr
Etimo
spn.
àcido
Traduzioni
Francese
acide
Inglese
sour
Spagnolo
ácido
Italiano
àcido
Tedesco
sauer,
Säure.
acriàre , vrb: agriai,
agriare,
arghiare Definizione
su si fàere aghedu nau fintzes in su sensu de fàere dispraxere)
Sinonimi e contrari
achedare 1,
agritzare,
argai,
axedai,
frammentai,
imbischidare
2.
candho fit sordau, una lisséntzia de bíndhichi dies fit serbia petzi a acriare de prus su distacu de sa parténtzia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aigrir
Inglese
to sour
Spagnolo
agriar
Italiano
inacidire
Tedesco
säuern.
acrónzu , agt: agrognu,
arghionzu Definizione
nau de sabore, chi est unu pagu aghedu
Sinonimi e contrari
acriolu,
agrestinu,
agritu
Terminologia scientifica
sbr
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aigrelet
Inglese
rather sour
Spagnolo
áspero
Italiano
asprigno
Tedesco
säuerlich.
agrestínu , agt, nm: arestinu Definizione
chi tenet sabore de agreste, chi est pagu druche, aghedu / èssere, fàghere a s'arestinu = che is animales
Sinonimi e contrari
acronzu,
agritu
Terminologia scientifica
sbr
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aigre,
acidulé,
aigrelet
Inglese
sour,
unripe,
sourish
Spagnolo
áspero,
agrio
Italiano
aspro,
acèrbo,
agrigno
Tedesco
sauer,
säuerlich.
agrítu , agt: agritzu,
arghitu Definizione
min. de agru, unu pagu aghedu
Sinonimi e contrari
acriolu,
acrisinu,
acronzu,
agràciu,
agrestinu,
arghixi,
argútzulu,
asprixi
| ctr.
druce
Cognomi e Proverbi
smb:
Arghittu
Terminologia scientifica
sbr
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aigre,
acidulé
Inglese
sour,
acidulous
Spagnolo
áspero,
agrio
Italiano
aspro,
acìdulo
Tedesco
herb,
säuerlich.
arreghentiàre , vrb: reghentiare Definizione
fàere coment'e una segada o unu male prus reghente e chi po cussu dolet de prus / a. sas piaes, sa pena = impeuare, acradiare sa pena, fai incrèsciri de prus is liagas
Sinonimi e contrari
agghegiare,
imprujare
Frasi
custu fritu mi at arreghentiadu sos dolores
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aigrir,
irriter
Inglese
to sour
Spagnolo
avivar,
agudizar
Italiano
inasprire,
inciprignire
Tedesco
verschlimmern.
àspru , agt: aspu Definizione
nau de sabore, chi est unu pagu aghedu; nau de orrobba, de pomentu, de unu pígiu, chi a dhu tocare arreschet e punghet unu pagu; nau de terrenu, chi est metzanu, logu malu
Sinonimi e contrari
agritzu
/
arràspidu,
arraspinosu,
arraspiosu,
arrescidhosu,
asprosu
/
asprinu
| ctr.
durche
/
lísiu
Frasi
su nuragus est bonu po fai binu, ma aspixedhu po papai
2.
custu pamentu de cantu est aspru est malu a mundhare ◊ cuss'abba depet èssere carcària: sa robba samunada la faghet aspra
3.
est su padronu de cussos aspros ue tenet su bestiàmine
Etimo
ltn.
asp(e)ru
Traduzioni
Francese
aigre,
âpre,
rêche
Inglese
sour
Spagnolo
áspero
Italiano
aspro,
rúvido
Tedesco
herb,
rauh.
bíschidu , agt, nm: víschidu Definizione
chi si est imbischidadu, aghedau, guastu: coment'e númene est su cagiau aghedu; nau de su fàere de unu, chi est ifadosu a tropu
Sinonimi e contrari
acriau,
acru
| ctr.
durche,
púliri
Modi di dire
csn:
frue, merca bíschida, casu, late b.; pane b. = pane tropu pesadu; botu b. = botu malu a baliare, tropu; paràula b. = peràula mala; abba b. = abba apojada a tempus meda, mescamente in tempus caente; b. che giodhu, che lua = meda; èssere b. dae su sonnu = chi at drommidu a tropu; terra bíschida = ?
Frasi
sa preta a chie li piaghet púrile e a chie bíschida ◊ cussa figu est bíschida ◊ sa peta cota a budhidu dae deris cun custu tempus caente est bíchida, frundhichela!◊ no fis ricu, ma daias late, bíschidu, casu e soru
2.
candho cantas cun megus, no ti perdas che bíschidu lèndhedi s'ispuntu! ◊ ndhe zughet, de botu bíschidu, cussu pisedhu: no istat un'iscuta in asséliu! ◊ custu pisedhu est bíschidu che lua ca l'ant imberriadu ◊ sa brulla lis est pàssida tropu bíschida
3.
su pamentu fit de terra bíschida
Terminologia scientifica
sbr
Etimo
ltn.
viscidus
Traduzioni
Francese
aigri,
tourné
Inglese
sour,
embittered
Spagnolo
agrio
Italiano
inacidito
Tedesco
sauer geworden.
ghínda , nf: ghinga Definizione
genia de cheréssia, unu pagu marigosa; su pl. e in cobertantza, cropos, surra
Sinonimi e contrari
cariasambriaga,
cerexiabburda
/
colpu,
dobbe
/
bidhighitu,
bistonca
2.
conca de ossu, bolis provai un'àtera surra de ghingas?! ◊ oi dhu tocu de ghingas!
Etimo
ctl., spn.
Traduzioni
Francese
griotte
Inglese
sour black berry
Spagnolo
guinda
Italiano
vìsciola,
amarèna
Tedesco
Sauerkirsche,
Amarelle,
Weichselkirsche.
imbischidàre , vrb Definizione
essire bíschidu, aghedu, mescamente nau de su late o de cosas fatas cun late (es. cagiau), o fintzes de cosa chi si aghedat guastandhosi
Sinonimi e contrari
achedare 1,
acriare,
axedai
Frasi
pro fàghere sa preta bíschida pazant su late e imbetzes de lu fàghere a casu ndhe lu piscant a fitas e las lassant imbischidare ◊ bi ndhe at chi sa preta la mànigant apenas s'imbíschidat chena che la pònnere in sa salamuja
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aigrir
Inglese
to sour
Spagnolo
agriarse
Italiano
inacidire
Tedesco
sauer werden lassen.
ispabarotàda , nf: ispaborotada Definizione
su ispabarotare; boghe, cosa chi si narat brigandho a unu
Sinonimi e contrari
apoboretada,
atzúrridu,
chirella,
iscamurriada,
isvàpiu,
isvrúdhiu,
rimbicu
Frasi
làssami sas ispaborotadas: a mie no mi giughes a frunzita!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mercuriale,
semonce
Inglese
rebuke,
sour
Spagnolo
reproche
Italiano
rimbròtto,
rimpròvero aspro
Tedesco
Verweis,
Vorwurf.
ispuntài , vrb: ispuntare,
spuntai Definizione
segare is puntas, segare o guastare sa punta, tocare su binu nou; bogare cosa posta a punghidura; cumenciare a bogare, a essire sa punta; rfl. nau de is binos, essire aghedos, guastos
Sinonimi e contrari
ispitare,
scomai
/
essire
/
achedare 1
| ctr.
acuciai
Frasi
in binza semus ispuntendhe sa bide ◊ a faedhare male ses avesu: sa limma ti la deves ispuntare! (V.Congias)
3.
in Sardigna no passat dí chi no ispuntit unu frori de una mata
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
épointer
Inglese
to blunt,
to cut the tip off,
to come up,
to become sour
Spagnolo
despuntar,
aparecer,
agriarse
Italiano
spuntare
Tedesco
die Spitze abbrechen.
ispúntu , agt: spuntu Definizione
nau de binu, chi est aghedu, aghedandhosi / leare s'i. = aghedare
Sinonimi e contrari
aghedadu
Frasi
binu, piritzolu ispuntu ◊ candho cantas cun megus, no ti perdas che bíschidu lèndhedi s'ispuntu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aigre,
tourné
Inglese
sour
Spagnolo
agrio
Italiano
àcido
Tedesco
sauer.