aldàre , vrb: aldiare,
ardiare Definition
castiare o chistire una cosa a manera chi no tèngiat dannu, chi no tèngiat male, chi nemos ndhe tochet
Synonyms e antonyms
aggordai*,
badrare
Sentences
fit reséssidu a che li fichire in conca chi sa puzonina si podiat aldiare in d-una manera sola: cun sas peràulas! ◊ gira, gira, furriola, atàpadi cantu cheres: de sa binza semus meres candho l'aldas tue sola! (P.Casu)
Translations
French
préserver,
garder
English
to guard,
to preserve
Spanish
guardar
Italian
preservare,
custodire
German
bewahren.
allogàe , vrb: allogai 1,
allogare Definition
pònnere, partare a una bandha o logu calecuna cosa a manera de dha lassare a un'àtera borta, a candho serbit o torrat a serbire (o fintzes solu po no dha tènnere a istrobbu)
Synonyms e antonyms
aggolostire,
arremai 1,
arremonire,
arribbare 1,
asserbare,
chistie,
coltoire,
istugiai
Sentences
toca, allogancedha cuss'ampudha! ◊ allogadindi po pràngiu e po cena de cussa cosa! ◊ sos bratzos si achedhaiant in sos cuarteris de sa roda pustis de los àere allogados in s'ingúpulu
Surnames and Proverbs
prb:
chini papat e allogat ponit sa mesa duas bortas ◊ chini allogat a cras allogat a canis
Translations
French
conserver
English
to preserve
Spanish
guardar
Italian
conservare,
riservare
German
aufbewahren.
coltoíre , vrb: costodire,
custodiri,
costoire,
custodire,
custoire Definition
pònnere a parte, chistire sa cosa a manera de dha tènnere e agatare torra, de no si guastare o àteru; partare, pònnere in logu de no si pòdere bíere si no cricandho / giogare a su costoi costoi = a cuare
Synonyms e antonyms
acastiai,
aggolostire,
aggordai,
allogae,
arremai 1,
arremonire,
asserbare,
chistie,
cultodiare,
golloire,
incungiai
/
cuai
| ctr.
foliare,
frundhire
Sentences
contat sa zente antiga de sidhados in terra anzena custoidos ◊ sos durches si faghent e costoint a sas festas ◊ sa càriga si costoit dae istiu a zerru ◊ apipiedhare si narat candho si tenet una cosa custodia, istuzada ◊ is piciochedhus custodiant is béstias ◊ est custodia e bèni tenta
2.
issa fit costoida apalas e no si bidiat ◊ sos inimicos nostros fint prontos a lu costodire pro s'issàssinu chi nos aviat fatu ◊ pessighit su cumpanzu, li pítzigat banzu e fuit a si costoire
Etymon
ltn.
custodire
Translations
French
conserver
English
to preserve
Spanish
guardar,
conservar
Italian
conservare,
serbare,
riservare
German
aufbewahren.
cultodiàre , vrb: custodiai,
custodiare Definition
castiare a unu o una cosa a manera chi no tèngiat dannu o no nche dha furent
Synonyms e antonyms
acastiai,
aggordai,
agguardai,
agorrai,
coltoire,
mirai,
miramentare,
tentare
Sentences
dh'ant custoriara bèni custa cosa ◊ si narat chi su corpus de custu santu est custodiau in sa crésia a issu dedicada
Translations
French
conserver
English
to preserve,
to govern
Spanish
guardar
Italian
conservare,
governare
German
aufbewahren.
miramentàre , vrb Definition
tènnere contu, contivigiare
Synonyms e antonyms
acastiai,
cultodiare,
aggordai,
coltoire,
mirai
Sentences
sa domo bi la miramentat una fémina bona ◊ in sos órdines de sa vintza no bi aiat mancu unu tzufu de erva, dontzi funnu fit bene arraicatu e bene miramentatu ◊ su pitzinnu no miramentat vene su bestiàmene ca li piaghet su caentu e no si abbitzat de nudha
Etymon
srd.
Translations
French
garder,
gouverner,
soigner (aver cura di)
English
to preserve,
to control
Spanish
guardar,
cuidar
Italian
custodire,
governare
German
bewachen,
besorgen.