imbruinàre , vrb: improinai,
imprughinare,
impruinai,
impruinare Definition
imbrutare de pruine
Synonyms e antonyms
impioredhare,
impruerinare,
imprugherare
| ctr.
irbruerare,
isprugherare
Sentences
is làgrimas mizant de is ogus faendi surcus in is trempas impruinadas ◊ poita is crapitas de cussa genti no s'impruinant mai?
Etymon
srd.
Translations
French
couvrir de poussière
English
to cover with dust
Spanish
empolvar
Italian
impolverare
German
mit Staub bedecken.
impandheràre , vrb Definition
pònnere is bandheras
Synonyms e antonyms
abbanderai
Translations
French
pavoiser
English
to hang with flags
Spanish
embanderar
Italian
imbandierare
German
beflaggen.
imperdigonài, imperdigonàre , vrb Definition
fèrrere isparandho a perdigones
Synonyms e antonyms
isperdiconare,
perdigonai
Etymon
srd.
Translations
French
cribler de balles
English
to riddle with shot
Spanish
disparar perdigones
Italian
impallinare
German
mit Schrot treffen.
impubusàre , avb: impupusare Synonyms e antonyms
impinnaciai
Sentences
su carrotzinu fit cun bàtoro cadhos niedhos impubusados
Translations
French
panacher,
empanacher
English
to decorate with plumes
Spanish
adornar con penachos
Italian
impennacchiare
German
mit einem Federbusch schmücken.
incalchinàre , vrb: incalcinai,
incalcinare,
incarchinare,
incarcinae,
incarcinai,
incarcinare,
incarcinari,
incartzinare,
incrachinare,
incracinai Definition
betare crachina, carragiare, imbrutare de crachina, fintzes ischedrare is muros cun impastu de crachina o passare su late de sa crachina (sa prima manu) a is muros ischedraos
Synonyms e antonyms
albinare,
arrabbussai,
arraspagliai,
impalitai,
impilatzare,
intunigare,
irrustigare
/
imbarchinai
Sentences
is maistus de muru s'incarcinant totu sa bistimenta
2.
seu aici totu biancu ca ci seu imbàtiu in d-unu muru incracinau ◊ incrachinant sa dommo una borta a s'annu ◊ sa coghina si incalchinat donzi annu ◊ de cantu in cantu is aposentus tocat de dhus incarcinari
Etymon
srd.
Translations
French
crépir
English
to plaster with lime
Spanish
encalar
Italian
incalcinare
German
mit Kalkmörtel bewerfen.
incarramacinài , vrb Definition
betare a s'afaiu trastos bècios o arrimaos, impreare su logu cun carramatzinas
Synonyms e antonyms
imbarratzare
Etymon
srd.
Translations
French
encombrer de fanfreluches
English
to hamper with trifles
Spanish
llenar un lugar de baratijas
Italian
ingombrare di cianfrusàglie
German
mit Krams überfüllen.
infloríre, infloríri , vrb: infrorí,
infroriri Definition
nau de is matas, bogare o fàere su frore; pònnere frores po bellesa, fàere bella una cosa coment'e ponendhodhi frores
Synonyms e antonyms
fiorire
/
aflorigiai,
infiorare,
florèssiri
Sentences
cussu at a benni candu infrorit sa figu ◊ est circhendi in sa tenta messada umbras de babaoi infroriu ◊ is campuras funt infrorendi ◊ ocannu sa castàngia, candu s'arritzoni fiat crescendu, at torrau a infrorí
2.
su mutetu ti dh'infrorit ma bèni, lah!
Etymon
srd.
Translations
French
fleurir,
orner (fig.)
English
to decorate with flowers,
to bloom
Spanish
florecer,
florear
Italian
fiorire,
infiorare
German
blühen,
mit Blumen schmücken.
innàdu , nm Definition
cropu de ischina, móvia de sa carena coment'e nadandho / avb.: a innadu = cun unu corpu de ischina, móida a incannadas
Synonyms e antonyms
ischinada
Translations
French
coup de reins
English
blow with one's back
Spanish
espaldazo
Italian
schienata
German
Rückenstoß.
innaigainnàiga , avb Definition
andhare a s'innàiga innàiga = andai cerri cerri, andhare iscúlia iscúlia, sedatzandho is nàdigas, coment'e ballandho is nàdigas, a su tàmbula tàmbula, istòntona istòntona
Synonyms e antonyms
isculisiscúlisi
Etymon
srd.
Translations
French
qui se dandine
English
walking with a wiggle
Spanish
sacudir
Italian
sculettante
German
sich in den Hüften wiegend.
insambenàdu , pps, agt: insammenadu,
issambenadu Definition
de insambenare; chi portat sàmbene calandho, chi est brutu de sàmbene; chi est chentza sàmbene, chi no dhi at abbarrau sàmbene
Synonyms e antonyms
insambinidu
2.
in s'istante matessi una lantzada li at ispacadu in petus una vena e in d-unu minutu apen'apena sa persone fit tota insambenada ◊ lassat insammenadu su terrinu
3.
devia manigare su parasàmbene chi mi deviat intrare sàmbene ca nachi fia issambenada
Translations
French
ensanglanté
English
bloodstained,
stained with blood
Spanish
ensangrentado
Italian
insanguinato
German
blutig.
insambenàre , vrb: issambenare,
issambentare,
insangunai Definition
imbrutare de sàmbene
Synonyms e antonyms
insambentae,
insangrentare
Etymon
srd.
Translations
French
ensanglanter
English
to cover with blood
Spanish
ensangrentar
Italian
insanguinare
German
blutig machen.
intentiedhàre , vrb: intintiedhare,
intitibedhare,
intitiedhare,
intzintziedhare,
intzitzivedhare Definition
pònnere, frigare o picigare tzintziedhu (es. in cara, a carrasegare, a giogu), imbrutare de tzintziedhu
Synonyms e antonyms
ammascarai,
imberdonare,
infodhinai,
tintiedhare
Sentences
su fumu de su fogu intitiedhat s'isterzu
2.
si divertiat a machine bidendhe sa zente intintiedhada ◊ est totu intitiedhada chi paret essida dae fraile!
Etymon
srd.
Translations
French
noircir de suie
English
to soil with soot
Spanish
tiznar
Italian
sporcare di fulìggine
German
mit Ruß beschmutzen.
intingiàe, intingiài, intingiàre, intingiàri , vrb: intinzare Definition
carrigare de tíngia, genia de bobboi niedhu chi ponet a is matas e a is erbas in is puntas modhes o, segundhu, fintzes a is animales; in cobertantza, fintzes carrigare de àteru cunsiderau dannosu o pagu praghillosu
Synonyms e antonyms
impestai
2.
su cani tuu fut carriau de púlixi e nd'at intingiau is mius puru (G.Mura)◊ is gerrunaderis funt intingiaus de dépidus, sentza mancu un'ispera!◊ depit èssi berus ca mi torru a intingiai cun d-un'ómini… abarru fiuda!
Translations
French
prendre la teigne
English
to affect with ringworm
Spanish
coger la tiña
Italian
intignare
German
von Motten zefressen werden.
intzimentàre , vrb Definition
prènnere, fàere o carragiare a cimentu
Synonyms e antonyms
aciumentai
Translations
French
cimenter
English
to fill up with cement
Spanish
cementar
Italian
cementificare
German
zementieren.
inviscaméntu , nm Definition
su inviscai
Etymon
srd.
Translations
French
engluage
English
spreading with birdlime
Spanish
involucración
Italian
invischiaménto
German
mit Vogelleim bestreichen.
irbrenugàda , nf: irbrinucada,
isbenujada Definition
cropu de benugu
Synonyms e antonyms
ilgrenucata
Sentences
si l'at cotadu suta e leadu a irbrenugadas ◊ peta de anzone arrustu… manigade, no sunt mancu irbrenugadas, no!
Etymon
srd.
Translations
French
coup de genou
English
blow with the knee
Spanish
rodillazo
Italian
ginocchiata
German
Kniestoß.
ischinàda , nf Definition
cropu de ischina, genia de móvia lestra
Synonyms e antonyms
innadu,
ischitzinada,
sédhidu
Sentences
iscúdere un'ischinada pro sere a cadhu ◊ s'àinu cun duas ischinadas sàrtiat concas de perda e prantones ◊ in pagas ischinadas ch'est pigadu a s'àrbure
Translations
French
coup de reins,
frétillement
English
blow with one's back
Spanish
golpe de riñones,
esguince
Italian
schienata,
guizzo
German
Rückenstoß,
Ruck.
iscontriài, iscontriàre , vrb: iscrontiare,
scontriai Definition
atumbare de duas cosas andhandho a sa bandha contrària (o fintzes de una chi si movet a cara a un'àtera); nàrrere cosa contras a unu mescamente si tenet pretesas o si est faendho cosas chi andhant male (e fintzes giagarare); su si guastare de calecunu mecanísimu coment'e chi apat pigau cropu, àere dannu; bogare calecunu arremu de s'incàsciu
Synonyms e antonyms
atapai 1
/
certai,
chelcire,
scontrariai
/
iscadredhare,
iscussertare
2.
no mi cumintzist a iscontriai, deghinou nci fúlliu totu! ◊ no cherimus a nos iscontriare bois, bastante cantu bos amus iscurtadu! ◊ cuntipitzatos chi su babbu fit essinne de su contu, l'ant iscontriatu pro no víere ◊ pastores e canes iscróntiant sa chedha ◊ sa mama at iscontriadu sos pisedhos ca fint currindhe de un‘ala a s’àtera ◊ su truvadore iscróntiat sos sirvones pro los fàchere colare in sa posta
3.
una die su rellozu de campanile s'iscontrieit e comintzeit a caminare o tropu abbellu o tropu impresse
4.
est prus fàtzile chi dae s'oriente essat su sole chene caentare o chi sa Terra iscróntiet su zirare, chi no a che lavare su machine
Etymon
srd.
Translations
French
différer,
contredire
English
to run into,
to collide,
to clash with
Spanish
chocar,
tropezar,
contradecir
Italian
scontrare,
contraddire
German
stoßen auf,
widersprechen,
iscuidàda , nf: iscuvidada,
scuidada Definition
cropu giau cun su cuidu
Synonyms e antonyms
incuidada,
iscubidalada
Sentences
mi desit un'iscuidada ◊ si no rispondhia a tonu fit un'iscuidada bene dada!
Etymon
srd.
Translations
French
coup de coude
English
push with the elbow
Spanish
codazo
Italian
gomitata
German
Stoß mit dem Ellbogen.
isculiàre , vrb Definition
camminare faendho ballare is nàdigas, mòvere, iscutulare / andhare iscúlia iscúlia = andai cerri cerri, a s'innàiga innàiga, sedatendhe sas nàdigas
Synonyms e antonyms
inculiare,
isprusciare
Sentences
est ponenne paja de passos pro che isculiare cussos mermos chene sàmbene (M.Dui)
Etymon
srd.
Translations
French
se dandiner
English
to walk with a wiggle
Spanish
contonearse
Italian
sculettare
German
sich in den Hüften wiegen.