acajólu , nm: acajou,
arcajolu Definition
coment'e una fentanedha fata in is muros grussos, aperta a una parte, ananti, coment'e unu níciu, fintzes cun tàula a metade, a manera de dhue pòdere pònnere o arrimare ccn. cosa
Synonyms e antonyms
camaritu,
colomberi,
fenesta,
macarina,
muricone
2.
iscruculla is arcajolus de s'ómini e as agatai sa beridadi de sa vida
Scientific Terminology
dmo
Etymon
srd.
Translations
French
débarras
English
receptable,
storeroom
Spanish
espacio empotrado en la pared para guardar algo
Italian
ricettàcolo,
ripostìglio
German
Abstellnische,
Wandschränkchen.
aghedhósu , agt Definition
nau de cosa modhe, chi est unu pagu tostada solu segundhu su tretu o segundhu sa calidade
Synonyms e antonyms
cadhosu
/
duraghe
Sentences
su lardu de su súmene est aghedhosu ◊ sa ua litàchina est calidade aghedhosa, bona a pabassa ◊ su péssighe duraghe zughet sa purpa aghedhosa
Etymon
srd.
Translations
French
pavie
English
clingstone
Spanish
duro (dicho de algo que suele ser blando)
Italian
duràcino
German
hartfleischig.
arríbbu , nm Definition
su arribbare 1; sa cosa chi si chistit
Idioms
csn:
pònnere in a. = costoire; bestimenta de a. = de càstigu, bona
Sentences
za est malu su ispèndhere a tropu, ma s'arribbu puru, lampu!…◊ faghent s'arribbu pro sa betzesa ◊ aiant cosa collita e dinari de arribbu puru ◊ fit bestita chin sos pintzos de arribbu fintzas in diatòglia
Etymon
srd.
Translations
French
conservation
English
kept by
Spanish
el guardar algo
Italian
sèrbo
German
Aufbewahrung.
assaborí , vrb: assaborire Definition
cumprèndhere una cosa chi no si est inténdhia bene, chi si est inténdhia a arrogus e a mússius, leare cabu, leare oru de calecuna cosa chi no s’ischit
Synonyms e antonyms
assabèschere,
assebeltare,
bodhiri,
indennentai,
scasumai,
scolliri
Sentences
da'ite l'as assaboridu chi est gai su chi est nendhe sa zente? ◊ lassamí ponni prus acanta, ca no intendu e no ndi assaboru nudha! ◊ zughiant unu chistionu ma no ndhe lis apo assaboridu nudha ◊ no ndi apu pótziu assaborí nudha de su chi depint fai
Etymon
srd.
Translations
French
percevoir,
réussir à comprendre
English
to perceive,
to realize
Spanish
percibir,
lograr entender o saber algo
Italian
percepire,
riuscire a capire o a sapére
German
verstehen,
erfahren.
befài , vrb: abbefare,
befare,
befiare Definition
pigare a befa, erríere de àtere unu pagu a disprétziu
Synonyms e antonyms
abbilgonzare,
abbirgonzire,
bufonai,
ciacotai,
ilvilgonzare,
sbregungiri
Sentences
a issu totus dhu befant ◊ si aiat gana de si ndhe befare, sa sorte, mi podiat fàghere macu! ◊ cussu si béfiat de su male anzenu: si aiat abbaidadu a su sou!…◊ sunt befendhe de s'unu e de s'àteru e no si abbàidant mai a carrones!◊ su ponidori de fogu est finas cussu chi befat is atrus cun sa limba
Translations
French
se moquer de quelqu'un,
de quelque chose
English
to make a fool of s.o.
Spanish
burlarse,
mofarse,
befarse de algo o alguien
Italian
farsi bèffa di qlc.,
di qlcs
German
verspotten,
auslachen.
cantecàntu 1 , avb Definition
nau tantandho una cosa, una persona (cricandho de cumprèndhere pigandhodha in manos cantu pesat o biendho ite persona est), chi est unu bellu pagu, agiummai, belle e…
Synonyms e antonyms
maicantu,
meditu
Sentences
fiat una picioca bellixedha, ma cantecantu de conca sua, po no nai isteulada in totu ◊ est cantecantu dispràxiu ◊ torra a sètzi ca moveus: est fridixedha sa noti e cantecantu longa s'istrada ◊ ndi dhi pariat giai mali e cantecantu pentiu narada…◊ ispantau de cuss'apariéntzia naràt cantecantu palleredhu: Assimbillu a unu sennori! ◊ ma devias piànghere cantecantu totu sos gultos e diveltimentos ◊ mi aggradas cantecantu
Translations
French
assez,
presque
English
quite a lot of
Spanish
algo
Italian
alquanto
German
ziemlich.
cultzería , nf Definition
su èssere curtzu, ma nau in su sensu de unu fàere chi giaet tropu pesu a cosighedhas de pagu contu
Sentences
custas sunt cultzerias, a mazare cudha criadura pro duas figos!
Translations
French
bagatelle
English
pettiness
Spanish
dar importancia a algo que no la tiene
Italian
piccinerìa
German
Kleinigkeit.
incalancàre , vrb Definition
pònnere in calecuna calanca; foedhandho de animales (sórighes, margianes, bobbois), cuare in sa cala, in sa calanca
Synonyms e antonyms
impelciare,
imprecolare,
incalare,
incolonconare,
ingarghilare,
intergare
/
abbuare,
atanai
| ctr.
essire,
bocare
2.
in catza at bidu pegos incalancados
Etymon
srd.
Translations
French
mettre quelque chose dans une fissure
English
to slip in
Spanish
meter algo en un agujero,
encavarse
Italian
métter qlcs. déntro una fessura
German
etw. in einen Spalt stecken.
incarrutzài , vrb rfl: incurrutzai Definition
agiummai coment'e pònnere in su carru: pònnere, imbarare a pitzu de calecuna cosa
Synonyms e antonyms
acotzai,
arrambare,
arremai 1,
asubai,
imbarrigare
Sentences
dh'at incurrutzau a su muru ◊ no abarris sempri incarrutzau a mei: bai e gioga! ◊ incurrutzat sa conca apitzus de su coscinu, ma sonnu nudha ◊ at incurrutzau sa conca asuba de su codhu de s'amigu
Etymon
srd.
Translations
French
mettre un objet sur qqch
English
to lay down
Spanish
poner encima de algo
Italian
adagiare sópra
German
niederlegen.
lintúra , nf Definition
su línghere, nau prus che àteru dispretziandho una faina, o fintzes àteru fatu coment'e linghendho, cosa pagu pagu; nau in cobertantza, su istare a su prega prega po indrúchere s'àteru a calecuna cosa / dare una l. = limpiai mali, coment'e passendinci sa língua
Synonyms e antonyms
lincuara,
linghidura,
linghimentu,
linta
/
allisadura,
impraniamentu
Sentences
de faina no ndhe sighit: li dat una lintura! (G.Ruju)◊ eteus su manigare: daet una lintura a su piatu! ◊ notesta at própiu pagu, a lintura!
Etymon
srd.
Translations
French
flagornerie
English
licking,
bootlicking
Spanish
algo superficial,
adulación
Italian
leccatura,
adulazióne,
piaggerìa
German
Lecken,
Geziertheit,
Schmeichelei.
maicàntu , agt, avb, prn: maigantu Definition
mai + cantu, nau in su sensu de unos cantu, meda, medas
Synonyms e antonyms
chimai,
meda,
meditu
Sentences
maiganta zente faghiat chilòmetros de caminu ◊ de Pedru Casu si connoschent maigantas poesias ◊ atraessados maigantos giassos, bussat a una gianna ◊ sa cota de su pane bastat maigantu tempus
2.
pesso chi isse si siat fadhidu de maigantu ◊ si mudadu mi agatas maicantu, cal'est s'impressione chi ti do? ◊ cust'avréschida l'amus isetada maicantu! ◊ fit maicantu afochissadu ◊ onzi cosa chi faghiat issa, dae maigantu a cust'ala, no fit zusta
3.
maigantos, maigantas faghent gai
Translations
French
un certain,
une certaine quantité de (adj.),
une certaine quantité (pron.),
quelque peu,
assez,
sensiblement (adv.)
English
several
Spanish
bastante,
algo
Italian
alquanto
German
: etwas (Adj.),
ein wenig,
einige,
: ziemlich (Adv.),
: etwas (Pron.),
ein wenig.