acajólu , nm: acajou,
arcajolu Definizione
coment'e una fentanedha fata in is muros grussos, aperta a una parte, ananti, coment'e unu níciu, fintzes cun tàula a metade, a manera de dhue pòdere pònnere o arrimare ccn. cosa
Sinonimi e contrari
camaritu,
colomberi,
fenesta,
macarina,
muricone
2.
iscruculla is arcajolus de s'ómini e as agatai sa beridadi de sa vida
Terminologia scientifica
dmo
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
débarras
Inglese
receptable,
storeroom
Spagnolo
espacio empotrado en la pared para guardar algo
Italiano
ricettàcolo,
ripostìglio
Tedesco
Abstellnische,
Wandschränkchen.
aghedhósu , agt Definizione
nau de cosa modhe, chi est unu pagu tostada solu segundhu su tretu o segundhu sa calidade
Sinonimi e contrari
cadhosu
/
duraghe
Frasi
su lardu de su súmene est aghedhosu ◊ sa ua litàchina est calidade aghedhosa, bona a pabassa ◊ su péssighe duraghe zughet sa purpa aghedhosa
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pavie
Inglese
clingstone
Spagnolo
duro (dicho de algo que suele ser blando)
Italiano
duràcino
Tedesco
hartfleischig.
arríbbu , nm Definizione
su arribbare 1; sa cosa chi si chistit
Modi di dire
csn:
pònnere in a. = costoire; bestimenta de a. = de càstigu, bona
Frasi
za est malu su ispèndhere a tropu, ma s'arribbu puru, lampu!…◊ faghent s'arribbu pro sa betzesa ◊ aiant cosa collita e dinari de arribbu puru ◊ fit bestita chin sos pintzos de arribbu fintzas in diatòglia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
conservation
Inglese
kept by
Spagnolo
el guardar algo
Italiano
sèrbo
Tedesco
Aufbewahrung.
assaborí , vrb: assaborire Definizione
cumprèndhere una cosa chi no si est inténdhia bene, chi si est inténdhia a arrogus e a mússius, leare cabu, leare oru de calecuna cosa chi no s’ischit
Sinonimi e contrari
assabèschere,
assebeltare,
bodhiri,
indennentai,
scasumai,
scolliri
Frasi
da'ite l'as assaboridu chi est gai su chi est nendhe sa zente? ◊ lassamí ponni prus acanta, ca no intendu e no ndi assaboru nudha! ◊ zughiant unu chistionu ma no ndhe lis apo assaboridu nudha ◊ no ndi apu pótziu assaborí nudha de su chi depint fai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
percevoir,
réussir à comprendre
Inglese
to perceive,
to realize
Spagnolo
percibir,
lograr entender o saber algo
Italiano
percepire,
riuscire a capire o a sapére
Tedesco
verstehen,
erfahren.
befài , vrb: abbefare,
befare,
befiare Definizione
pigare a befa, erríere de àtere unu pagu a disprétziu
Sinonimi e contrari
abbilgonzare,
abbirgonzire,
bufonai,
ciacotai,
ilvilgonzare,
sbregungiri
Frasi
a issu totus dhu befant ◊ si aiat gana de si ndhe befare, sa sorte, mi podiat fàghere macu! ◊ cussu si béfiat de su male anzenu: si aiat abbaidadu a su sou!…◊ sunt befendhe de s'unu e de s'àteru e no si abbàidant mai a carrones!◊ su ponidori de fogu est finas cussu chi befat is atrus cun sa limba
Traduzioni
Francese
se moquer de quelqu'un,
de quelque chose
Inglese
to make a fool of s.o.
Spagnolo
burlarse,
mofarse,
befarse de algo o alguien
Italiano
farsi bèffa di qlc.,
di qlcs
Tedesco
verspotten,
auslachen.
cantecàntu 1 , avb Definizione
nau tantandho una cosa, una persona (cricandho de cumprèndhere pigandhodha in manos cantu pesat o biendho ite persona est), chi est unu bellu pagu, agiummai, belle e…
Sinonimi e contrari
maicantu,
meditu
Frasi
fiat una picioca bellixedha, ma cantecantu de conca sua, po no nai isteulada in totu ◊ est cantecantu dispràxiu ◊ torra a sètzi ca moveus: est fridixedha sa noti e cantecantu longa s'istrada ◊ ndi dhi pariat giai mali e cantecantu pentiu narada…◊ ispantau de cuss'apariéntzia naràt cantecantu palleredhu: Assimbillu a unu sennori! ◊ ma devias piànghere cantecantu totu sos gultos e diveltimentos ◊ mi aggradas cantecantu
Traduzioni
Francese
assez,
presque
Inglese
quite a lot of
Spagnolo
algo
Italiano
alquanto
Tedesco
ziemlich.
cultzería , nf Definizione
su èssere curtzu, ma nau in su sensu de unu fàere chi giaet tropu pesu a cosighedhas de pagu contu
Frasi
custas sunt cultzerias, a mazare cudha criadura pro duas figos!
Traduzioni
Francese
bagatelle
Inglese
pettiness
Spagnolo
dar importancia a algo que no la tiene
Italiano
piccinerìa
Tedesco
Kleinigkeit.
incalancàre , vrb Definizione
pònnere in calecuna calanca; foedhandho de animales (sórighes, margianes, bobbois), cuare in sa cala, in sa calanca
Sinonimi e contrari
impelciare,
imprecolare,
incalare,
incolonconare,
ingarghilare,
intergare
/
abbuare,
atanai
| ctr.
essire,
bocare
2.
in catza at bidu pegos incalancados
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mettre quelque chose dans une fissure
Inglese
to slip in
Spagnolo
meter algo en un agujero,
encavarse
Italiano
métter qlcs. déntro una fessura
Tedesco
etw. in einen Spalt stecken.
incarrutzài , vrb rfl: incurrutzai Definizione
agiummai coment'e pònnere in su carru: pònnere, imbarare a pitzu de calecuna cosa
Sinonimi e contrari
acotzai,
arrambare,
arremai 1,
asubai,
imbarrigare
Frasi
dh'at incurrutzau a su muru ◊ no abarris sempri incarrutzau a mei: bai e gioga! ◊ incurrutzat sa conca apitzus de su coscinu, ma sonnu nudha ◊ at incurrutzau sa conca asuba de su codhu de s'amigu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mettre un objet sur qqch
Inglese
to lay down
Spagnolo
poner encima de algo
Italiano
adagiare sópra
Tedesco
niederlegen.
lintúra , nf Definizione
su línghere, nau prus che àteru dispretziandho una faina, o fintzes àteru fatu coment'e linghendho, cosa pagu pagu; nau in cobertantza, su istare a su prega prega po indrúchere s'àteru a calecuna cosa / dare una l. = limpiai mali, coment'e passendinci sa língua
Sinonimi e contrari
lincuara,
linghidura,
linghimentu,
linta
/
allisadura,
impraniamentu
Frasi
de faina no ndhe sighit: li dat una lintura! (G.Ruju)◊ eteus su manigare: daet una lintura a su piatu! ◊ notesta at própiu pagu, a lintura!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
flagornerie
Inglese
licking,
bootlicking
Spagnolo
algo superficial,
adulación
Italiano
leccatura,
adulazióne,
piaggerìa
Tedesco
Lecken,
Geziertheit,
Schmeichelei.
maicàntu , agt, avb, prn: maigantu Definizione
mai + cantu, nau in su sensu de unos cantu, meda, medas
Sinonimi e contrari
chimai,
meda,
meditu
Frasi
maiganta zente faghiat chilòmetros de caminu ◊ de Pedru Casu si connoschent maigantas poesias ◊ atraessados maigantos giassos, bussat a una gianna ◊ sa cota de su pane bastat maigantu tempus
2.
pesso chi isse si siat fadhidu de maigantu ◊ si mudadu mi agatas maicantu, cal'est s'impressione chi ti do? ◊ cust'avréschida l'amus isetada maicantu! ◊ fit maicantu afochissadu ◊ onzi cosa chi faghiat issa, dae maigantu a cust'ala, no fit zusta
3.
maigantos, maigantas faghent gai
Traduzioni
Francese
un certain,
une certaine quantité de (adj.),
une certaine quantité (pron.),
quelque peu,
assez,
sensiblement (adv.)
Inglese
several
Spagnolo
bastante,
algo
Italiano
alquanto
Tedesco
: etwas (Adj.),
ein wenig,
einige,
: ziemlich (Adv.),
: etwas (Pron.),
ein wenig.