Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

càrica , nf: càriga Definition pinna de nasu, donniunu de is duos istampos de su nasu, a parte e àtera de su nasu / min. carighedha Synonyms e antonyms aguza, cadrata, nàstula 1, pinna 2 Idioms csn: nasu de càrigas = a càrigas mannas; èssiri de càrigas finis = chi portat càriga, chi leat totu sos fragos, díligu a sos fragos; èssiri càrigas a… = èssere puntadu a…, èssere a cara a…; fuedhai a carighedha = faedhare totu cun su nasu (mescamente pronuntziendhe sa /n/), prus che àteru a pecu; pònniri càriga a su fragu = acarigai, fragai, andai avatu de su fragu; frunziri sa càriga = fàghere de murros, coment'e pro nàrrere chi est cosa chi no piaghet; cumprendi sa cosa in càrigas = no cumprèndhere própiu! Sentences margiani portat càrigas finis po s'arrastu ◊ chi no fadhit sa càriga, nau ca intendu arrastu de arracatu! ◊ tupadí is càrigas ca nc'est de morri po su fragu! ◊ ses de càriga fini che cani de cassa! ◊ custu est sànguini chi est calendimí de càrigas! 2. in càrigas ndi dhu tòrristi totu su chi nci as ingúrtiu! ◊ aite no mi che pones sas càricas in daisecus?! 3. seus càrigas a sa ziminera e fogu no dhui nd'at! Surnames and Proverbs smb: Cariga Scientific Terminology crn Translations French narine English nostril Spanish narina, fosa nasal Italian narice German Nasenloch.

foràda , nf Definition css. fossu, minore o mannu, tretu mannu o logu chi faet a fossu, chi dhue apaulat s'abba, madrina, fintzes tretu chentza matas in padente / min. foradedha = gari, zenia de fossighedhu pro zogare a ballinas; in sa manu serrada a punzu, si narat forada su tretu intremesu de sos ossos de búngiu (primu annugradorzu de sos pódhighes); f. de monti = cea, badhe Synonyms e antonyms fósciu, fossada, iscarafossu, tofa / badhe / cdh. catafossu Sentences at iscorrovonau, ci at ghetau is cuatru munedas e at torrau a tudai sa forada ◊ sa cracina e su làdiri unu tempus dhus fadiant me in d-una forada ◊ iat própiu e sa bia fut totu una forada ◊ pigant s'argidha de una forada de terra bianca ◊ su nudha est una forada isciundada 2. su bentu muinat intro de sas foradas ◊ su bentu no úrulat prus in sa forada ◊ sa nébida est artziendu de sa forada ◊ sa Terra est una forada de làmbrigas! 3. is piciochedhus ant fatu una forada aundi tirant sa perdixedha, gioghendi Scientific Terminology slg Translations French fosse English ditch, pit Spanish hoyo, fosa Italian buca, fòssa, avvallaménto German Loch, Graben.

fòssa , nf Definition fossu mannu fatu apostadamente, prus che àteru a interrare unu mortu / min. fossedha; èssere a pes in sa f., a runcu a sa f. = béciu acanta de mòrriri Synonyms e antonyms tofa Sentences in sa fossa iscavada in campusantu terra a punzos benide a mi ghetare ◊ sa izaza de mamma prima de si che crocare faiat in sa banita una fossighedha chi cheriat narre sa sepultura Etymon ltn. fossa Translations French fosse English trench Spanish fosa Italian fòssa German Grab.

iggannadórgiu , nm: irgannadórgiu, irgannadorju, iscannadógiu, iscannadolzu, iscannadorzu, sgannadroxu Definition tretu de su gúturu ue iscannant is animales; logu inue iscannant is animales faendho sa petza Synonyms e antonyms irgannighinadorju, ispojoladolzu, puntórgiu 2 / bochidorju 2. cussu est un'iscannadorzu, no est logu de bi leare zente! Scientific Terminology crn Etymon srd. Translations French fossette jugulaire, abattoir English jugular fossa, slaughterhouse Spanish fosa yugular, degolladero, matadero Italian fossétta giugulare, scannatóio German Kehlgrübchen, Schlachthof.

ispojoladólzu , nm: ispojoladorzu, spobiadroxu Definition tretu de su gúturu ue passant is venas e artérias prus grussas chi andhant a conca Synonyms e antonyms iggannadórgiu, pojolu 1 Etymon srd. Translations French fossette jugulaire English jugular fossa Spanish fosa yugular Italian fossétta giugulare German Kehlgrübchen.

nàre , nm, nf: nari, naris Definition nau prus che àteru pl., is càrigas o pinnas de su nasu, is duos istampos cun su modhímene chi dhos format, ma fintzes su nasu totu: po is animales narant pruschetotu naricru; a logos est su nasedhu de su granu de sa fae Synonyms e antonyms càrica, naríciu, nàstula 1 / nasu Idioms csn: n. a bistrale = nasu arcadu, unu pagu unchinadu, pichinu; nare de cuciúciu = nasu coment'e aggatadu, a bicu tundhitu; nare de sedha = cun sa punta coment'e a cara a subra; samben de nares = sànguini chi a bortas si perdit de su nasu; èssere dae n. a buca = durai pagu; èssere a tiradas de nares = istare tirendhe alenu a intro cun su nasu, a forte, coment'e pro no si lassare falare su mucu; pònnere su pódhighe in su nare = (naendho cosa) coment'e po ammeletzu Sentences ojos tuos buca e nare rient de bellesa! ◊ su pitzinnu si fit forrocranne sas pinnas de su nare ◊ ti tapas sas nares candho passas ◊ dae naris perdiat mucu a cannisones ◊ gighiat su nare unu pagu mannu ◊ si batiat sa lana de crastu a sas naris pro intènnere su profumu de terra ◊ cussu giughet su nari longu longu ◊ cudhu fragu dhi fiat abarrau in is nares 2. in dommo mea su pane est dae nare a buca ◊ est muconosu e a tiradas de nares Scientific Terminology crn Etymon ltn. nare(m) Translations French narine English nostril Spanish fosa nasal Italian narice German Nasenloch, Nüster.

pojólu 1 , nm Definition fossighedhu; su gúturu, mescamente su tretu inue passant is artérias e venas prus grussas chi andhant a conca, acanta a s'origa, asuta Synonyms e antonyms bula, ispojoladolzu, spojolu Sentences sas voghes tene in pojolu! ◊ su procu de pressorju trumbuscadu chin su tirju si arràsciat su pojolu Scientific Terminology crn Translations French fossette jugulaire English jugular fossa Spanish fosa yugular Italian fossétta giugulare German Jugulargrübchen.

putzumórtu , nm Definition fossu serrau a ue si che betat s'iscàrrigu de unu bagnu in logu chi no dhue at fognas Sentences seus fendi unu fossu po nci ponni su putzumortu ◊ candu su putzumortu est prenu tocat a dh'isbuidai a pompa Scientific Terminology dmo Etymon srd. Translations French fosse d'aisances English cesspool Spanish sumidero, fosa séptica Italian pozzonéro German Senkgrube.

tòfa , nf, nm: tofu Synonyms e antonyms cofu, forada, fósciu, fossa Sentences su bechinu in campusantu at iscavadu sa tofa pro unu mortu ◊ sos caminos de como sunt paris, chena tzumbos e ne tofos ◊ fai una tofedha a ponni custa cassarola! ◊ ndhe aciapat de tofos s'automobbilista in custas istradas!…◊ za costat a ndhe bogare custas contonadas dae sa tofa, gosi mannas!… 2. su tofu de s'olvidu mi che cheret ingúllere intreu (A.Piras) Etymon srd. Translations French fosse, fossé English ditch Spanish fosa, foso Italian fòssa, fòsso German Graben.

túda , nf: tuta Definition su tudare, interràrgiu; fossu po interrare unu mortu Synonyms e antonyms interru 2. finas sos mortos si trement arpilados in sa tuda, de cantu est fritu ◊ ch'est coduladu che unu sacu intro de una tuda noa chi s'interramortos aiat ammaniadu pro un'àteru cortzu Translations French fosse English grave Spanish fosa Italian fòssa German Grab.