Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

carràlzu , nm: carrarju, carrarzu, carraxu, carrazu Definition fossu chi si faet in terra po orrostire unu pegus intreu imbodhigau in murta, carragiau e fatu su fogu in pitzu: coi un'animali a carraxu; logu inue si chistit petza in friscu, cuadórgiu de cosa furada; cosas betadas a muntone, boghes betadas apare, isterratzu fuliau; cosa chi serbit a carragiare Synonyms e antonyms abbatúliu, abbolotu, atrepógliu, bullíssiu, chichígliu, chimentu, derreore, digorju, sciumbullu, trambullu, tregollu, trinellu / isterratzu / carragliatura Idioms csn: fai una cosa a carraxu = male, chentza régula; carrazu de pannos = muntone, cabidhada de pannos Sentences aiant furadu una baca, l'aiant fata a peta e cuada in su carrarzu, in sa tuva de unu beterone élighe ◊ in d-una conchedha aiat sistemau su carrarju ca in intro bi aiat una perca funguda e frisca ◊ depiat picare unu ladus de peta dae su carrarju chi teniat in sas bírghines ◊ sa limba sua paret peta de carrarzu! 2. at nadu unu carralzu de fàulas ◊ dhoi fiat unu carraxu de genti ◊ pro aparizare su terrinu peseint unu muru e fateint una cora chi bi betaiant totu su carrarzu pro la pienare 3. custus funt bellus isceti a fai carraxu, a tzérrius e a sàrtidus 4. est iscriendi a carraxu ◊ est unu carralzu de domos lampadas ◊ custu logu est totu a carraxu: circai de dh'allichidiri! 5. si sunt drommidos sentza carralzu, in fora, mancu una tupa e ne unu barracu ◊ a monte no si dhue podet erribbari ca sa ní fait carràrgiu Etymon ltn. carnariu(m) Translations French tollé English place to cook or store meat, din Spanish foso en el suelo para cocer la carne Italian carnàio, putifèrio, bailamme, gazzarra German Fleischkammer, Krawall.

cèa , nf: chea, cheja, gea Definition terrenu in paris, friscu e bonu, prus che àteru in logu bàsciu chi faet a badhe; tretu in paris, fatu a pratza o unu pagu a fossu, po dhue fàere crabone e fintzes su muntone de sa linna de fàere a crabone; calanca, fossighedhu, fossu, a logos fintzes losa, su chi si faet in campusantu po pònnere unu mortu Synonyms e antonyms badhe / crabonalza, fogàgia, piatza 1 Idioms csn: sa chea de s'oju = sa calanca de s'ogru; chea de su batile = su fossitedhu de su batile; a pasare a sa chea! = apustis mortu, candho unu ch'est in sa fossa; acadhare sa chea = assentare sa linna pro la carrarzare e pònnere fogu faghindhe carbone Sentences apu sonnau de cantai ispantus de ceas in frori ◊ chi no fessit ca ti apu isposau dèu fiast ancora pascendi procus me is ceas! ◊ si bidiat sa luxi de su soli calendi peri is costeras e in sa cea ◊ fiat una cea prena de matas e de tupas ◊ sa crésia de Sacàrgia est in d-una bella cea inghiriada de montixedhus (B.Erdas)◊ mama mea annaiat a messare e marrare in cussas chejas de sa màrghine 2. custos parisedhos sunt totu cheas chi che ant fatu faghindhe carbone ◊ ite cheas mi atzendhes in carres! ◊ sa linna si coghet a carbone in sa chea 3. preparesint una chea manna e in cue che ponzesint sa morta e l'assacarresint de terra ◊ custu santugristos est a lu pònnere in sa chea mia, candho apo a èssere mortu ◊ irforrade medas chejas in custa vadhe: si ant a prenare de abba! Scientific Terminology slg Etymon srdn. Translations French fossé, plaine encaissée, charbonnière English ditch, charcoal pit, plain Spanish foso (m), zanja, carbonera Italian fòsso, pianura incassata, carbonàia German Graben, Kohlenmeiler.

fósciu , nm: fossu Definition logu o tretu, minore o fintzes mannu, fatu coment'e a forada, prus bàsciu de su paris de inghíriu, comente abbarrat conculutzu o cofudu leandhondhe o incracandho sa cosa (terra, àteru)/ min. fossichedhu, foscedhu, fossedhu Synonyms e antonyms forada, tofu Idioms csn: su f. de su gúturu = zenia de fossighedhu a s'ala de fora, in bula; fai f. (nadu de unu) = ispèndhere su dinari chi li ant fidadu; marcare a f. = a libbereto, fàghere a dépidu; fàghere a f. (nau de su logu) = èssiri unu f., abarrai a f., prus bàsciu Sentences in donzi gianna at giaos, in donzi pedhe at fiancu, ne bi at riu sentza fossu ◊ su caminu est totu fossos ◊ pro prantare àrbure cheret fatu su fossu ◊ sa tramata cheret iscontza e torrada a fàghere, ca est a fossu comente bi corcamus ◊ mancai siat a màchina non podet curre in mesu a sa giarra, a su prúere e a is fòscios!◊ is piciochedhos ant fatu unu foscedhu po giogae a birillas Scientific Terminology slg Etymon ltn. fossus Translations French fossé English ditch Spanish foso, zanja Italian fòsso German Graben.

gèa , nf: cea* Definition terrenu in paris, friscu e bonu, prus che àteru in tretu bàsciu chi faet a badhe; tretu fatu in paris o unu pagu a fossu po dhue fàere crabone e fintzes su muntone de sa linna de fàere a crabone; fossu Synonyms e antonyms badhe / crabonalza, fogàgia, piatza 1 Sentences no dhoi nd'at prus de geas friscas cun àcua de miza Scientific Terminology slg Translations French fossé, plaine encaissée, charbonnerie English ditch, plain, enclosed, charcoal pit Spanish foso, llanura encajonada, carbonera Italian fòsso, pianura incassata, carbonàia German Graben, eingeschlossene Ebene, Kohlenmeiler.

iscarafóssu , nm: iscaravossu, scalafossu Definition genia de fossu chi si faet in is terrenos (mescamente cussos trebballaos) o fintzes in is camminos comente che leat sa terra s'abba a meda currendho e tragandho Synonyms e antonyms calafoju, forada, fósciu, istrocu 1, sciascioni, trogonaja / cdh. catafossu Sentences sa zarra de ispàrghere pro tupare sos iscarafossos fit ammuntonada in s'oru de sas coras ◊ su caminu est totu a iscaravossos, ca sas abbas sunt chentza tentas Translations French trou English hole Spanish hoyo, foso Italian buca German Loch.

tòfa , nf, nm: tofu Synonyms e antonyms cofu, forada, fósciu, fossa Sentences su bechinu in campusantu at iscavadu sa tofa pro unu mortu ◊ sos caminos de como sunt paris, chena tzumbos e ne tofos ◊ fai una tofedha a ponni custa cassarola! ◊ ndhe aciapat de tofos s'automobbilista in custas istradas!…◊ za costat a ndhe bogare custas contonadas dae sa tofa, gosi mannas!… 2. su tofu de s'olvidu mi che cheret ingúllere intreu (A.Piras) Etymon srd. Translations French fosse, fossé English ditch Spanish fosa, foso Italian fòssa, fòsso German Graben.