Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

cèa , nf: chea, cheja, gea Definition terrenu in paris, friscu e bonu, prus che àteru in logu bàsciu chi faet a badhe; tretu in paris, fatu a pratza o unu pagu a fossu, po dhue fàere crabone e fintzes su muntone de sa linna de fàere a crabone; calanca, fossighedhu, fossu, a logos fintzes losa, su chi si faet in campusantu po pònnere unu mortu Synonyms e antonyms badhe / crabonalza, fogàgia, piatza 1 Idioms csn: sa chea de s'oju = sa calanca de s'ogru; chea de su batile = su fossitedhu de su batile; a pasare a sa chea! = apustis mortu, candho unu ch'est in sa fossa; acadhare sa chea = assentare sa linna pro la carrarzare e pònnere fogu faghindhe carbone Sentences apu sonnau de cantai ispantus de ceas in frori ◊ chi no fessit ca ti apu isposau dèu fiast ancora pascendi procus me is ceas! ◊ si bidiat sa luxi de su soli calendi peri is costeras e in sa cea ◊ fiat una cea prena de matas e de tupas ◊ sa crésia de Sacàrgia est in d-una bella cea inghiriada de montixedhus (B.Erdas)◊ mama mea annaiat a messare e marrare in cussas chejas de sa màrghine 2. custos parisedhos sunt totu cheas chi che ant fatu faghindhe carbone ◊ ite cheas mi atzendhes in carres! ◊ sa linna si coghet a carbone in sa chea 3. preparesint una chea manna e in cue che ponzesint sa morta e l'assacarresint de terra ◊ custu santugristos est a lu pònnere in sa chea mia, candho apo a èssere mortu ◊ irforrade medas chejas in custa vadhe: si ant a prenare de abba! Scientific Terminology slg Etymon srdn. Translations French fossé, plaine encaissée, charbonnière English ditch, charcoal pit, plain Spanish foso (m), zanja, carbonera Italian fòsso, pianura incassata, carbonàia German Graben, Kohlenmeiler.

cófu , nm Definition genia de fossu / una funtana de c. = fossu inue essit abba Synonyms e antonyms fósciu, tofa Sentences giogaiaus a cofedhu cun pisu, matripellas e gutones ◊ faiaus unu cofu in terra po giogare a gutones ◊ cuss'intaulau est a cofos Etymon ltn. *cofus Translations French petite cavité, fossé English ditch Spanish foso, cavidad Italian pìccolo cavo, fòsso German Graben.

foràda , nf Definition css. fossu, minore o mannu, tretu mannu o logu chi faet a fossu, chi dhue apaulat s'abba, madrina, fintzes tretu chentza matas in padente / min. foradedha = gari, zenia de fossighedhu pro zogare a ballinas; in sa manu serrada a punzu, si narat forada su tretu intremesu de sos ossos de búngiu (primu annugradorzu de sos pódhighes); f. de monti = cea, badhe Synonyms e antonyms fósciu, fossada, iscarafossu, tofa / badhe / cdh. catafossu Sentences at iscorrovonau, ci at ghetau is cuatru munedas e at torrau a tudai sa forada ◊ sa cracina e su làdiri unu tempus dhus fadiant me in d-una forada ◊ iat própiu e sa bia fut totu una forada ◊ pigant s'argidha de una forada de terra bianca ◊ su nudha est una forada isciundada 2. su bentu muinat intro de sas foradas ◊ su bentu no úrulat prus in sa forada ◊ sa nébida est artziendu de sa forada ◊ sa Terra est una forada de làmbrigas! 3. is piciochedhus ant fatu una forada aundi tirant sa perdixedha, gioghendi Scientific Terminology slg Translations French fosse English ditch, pit Spanish hoyo, fosa Italian buca, fòssa, avvallaménto German Loch, Graben.

fósciu , nm: fossu Definition logu o tretu, minore o fintzes mannu, fatu coment'e a forada, prus bàsciu de su paris de inghíriu, comente abbarrat conculutzu o cofudu leandhondhe o incracandho sa cosa (terra, àteru)/ min. fossichedhu, foscedhu, fossedhu Synonyms e antonyms forada, tofu Idioms csn: su f. de su gúturu = zenia de fossighedhu a s'ala de fora, in bula; fai f. (nadu de unu) = ispèndhere su dinari chi li ant fidadu; marcare a f. = a libbereto, fàghere a dépidu; fàghere a f. (nau de su logu) = èssiri unu f., abarrai a f., prus bàsciu Sentences in donzi gianna at giaos, in donzi pedhe at fiancu, ne bi at riu sentza fossu ◊ su caminu est totu fossos ◊ pro prantare àrbure cheret fatu su fossu ◊ sa tramata cheret iscontza e torrada a fàghere, ca est a fossu comente bi corcamus ◊ mancai siat a màchina non podet curre in mesu a sa giarra, a su prúere e a is fòscios!◊ is piciochedhos ant fatu unu foscedhu po giogae a birillas Scientific Terminology slg Etymon ltn. fossus Translations French fossé English ditch Spanish foso, zanja Italian fòsso German Graben.

gèa , nf: cea* Definition terrenu in paris, friscu e bonu, prus che àteru in tretu bàsciu chi faet a badhe; tretu fatu in paris o unu pagu a fossu po dhue fàere crabone e fintzes su muntone de sa linna de fàere a crabone; fossu Synonyms e antonyms badhe / crabonalza, fogàgia, piatza 1 Sentences no dhoi nd'at prus de geas friscas cun àcua de miza Scientific Terminology slg Translations French fossé, plaine encaissée, charbonnerie English ditch, plain, enclosed, charcoal pit Spanish foso, llanura encajonada, carbonera Italian fòsso, pianura incassata, carbonàia German Graben, eingeschlossene Ebene, Kohlenmeiler.

iscàvu , nm: scavu Synonyms e antonyms fósciu Sentences s'iscavu po is fundhales de sa domo dh'iant fatu a pala e a picu ◊ sos manibales chin su mastru ant sichiu su traballu de iscavu de sas fundhamentas Etymon itl. Translations French creusement English excavation Spanish excavación Italian scavo German Graben.

isfóssu , nm Synonyms e antonyms forada, fósciu* Translations French creusement English excavation Spanish excavación Italian scavo German Graben.

istofàre , vrb: stofai Definition fàere a fossu, fàere fossos, imbuidare Synonyms e antonyms ifossare, iscafudare, istofuncare, istuvonare, istuvucare, stufonai, stuviolai Sentences ti afóltigat su tempus andhadu, su faedhare cun sos mortos, s'istofare a fundhu sa terra (O.Biddau)◊ latarolas cansidas istofendhe in sa luzana, in disisperu, apretadas, unu butiu pedint a sas benas (N.Fois)◊ aiat tudadu una cosa e comintzesit a l'istofare ◊ seo istofandhe po pònnere matas Etymon srd. Translations French creuser English to dig Spanish excavar, cavar Italian scavare, far fòssi German graben.

istuvonàre , vrb Definition pigare e bogare sa cosa (fintzes a segadura, es. in truncu de linna)faendho o lassandho unu buidu, una tuva; istampare; murigare cricandho cosa Synonyms e antonyms istuvare, istuvedhare, istuvire, istuvucare, stuviolai, tupusonare, tuvucare / istampai, patungi, pertusai / chilcare, corrovai 3. a poi de tantu istuvonare, su maresciallu aciapesit unu fógliu cun iscritura frisca Etymon srd. Translations French évider, creuser English to empty, to dig Spanish vaciar, ahuecar Italian vuotare, scavare German ausleeren, graben.

istuvucàre , vrb Definition fàere tuvudu, tuvucu, o de prus Synonyms e antonyms afungurai, aprofundai, aprofundhire, devucare, indevucare, irfungudare, stuvulai, tuvucare Sentences sos antigos ant istuvucadu sas rocas pro bi pònnere sos mortos Etymon srd. Translations French creuser English to hollow out Spanish ahuecar Italian incavare, scavare German aushöhlen, graben.

stuviolài , vrb Definition fàere tuvudu, buidu; fintzes forrogare coment'e po imbuidare o istuvonare cosa Synonyms e antonyms iscafudare, istofare, istuvucare / istampai, istuvare, istuvire, pertusai, stufonai Sentences stuviolai su niu de is espis ◊ su picalinna stuviolat is truncus Etymon srd. Translations French creuser English to dig Spanish cavar, ahuecar Italian scavare German graben.

tòfa , nf, nm: tofu Synonyms e antonyms cofu, forada, fósciu, fossa Sentences su bechinu in campusantu at iscavadu sa tofa pro unu mortu ◊ sos caminos de como sunt paris, chena tzumbos e ne tofos ◊ fai una tofedha a ponni custa cassarola! ◊ ndhe aciapat de tofos s'automobbilista in custas istradas!…◊ za costat a ndhe bogare custas contonadas dae sa tofa, gosi mannas!… 2. su tofu de s'olvidu mi che cheret ingúllere intreu (A.Piras) Etymon srd. Translations French fosse, fossé English ditch Spanish fosa, foso Italian fòssa, fòsso German Graben.