Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbóchinu , nm: abbóghinu, abbóxinu Definition boghe arta meda Synonyms e antonyms abboghiada, addorojada, boche, cérriu, grida, ingargu Sentences essidu est dae sa buca de totucantos su lamentu chi aimis in comunu, s'abbóghinu de innocéntzia de donzunu (M.Calia)◊ depeis arrespundi cun d-un'abbóxinu chi fatzat a tremi fintzas is matas Etymon srd. Translations French cri English cry, shout Spanish grito Italian grido, urlo German Schrei.

abboghiàda , nf: abboghinada Definition su abboghinare, su tzerriare, fintzes boghe tzerriandho Synonyms e antonyms bérchida, boche, giúilu, intzérriu, làmidu Etymon srd. Translations French cri, hurlement English cry, shout Spanish grito Italian urlo German Schrei.

addorojàda , nf Synonyms e antonyms abboghiada, addorojamentu, bérchida, boche, cérriu, grida Etymon srd. Translations French hurlement de souffrance English cry Spanish grito de dolor Italian urlo di dolóre German Geheule.

agrúgu , nm Definition boghe de animale, mescamente su gúgulu de su cane; fintzes boghe de persona pranghendho Synonyms e antonyms gruju, gurrúliu, órulu Sentences s'agrugu de su cani 2. est a agrugus tzerriendi ca dhi est mortu su mairu ◊ scerau, cussu piciocu: est mortu a agrugus! Scientific Terminology bga Etymon srd. Translations French hurlement English animal howl Spanish grito de animal, gañido Italian urlo animalésco German Schrei, Heulen.

atzúrridu , nm Definition boghe o cosa chi si narat a briga Synonyms e antonyms abburruntu, afetuada, apoboretada, rimbicu Etymon srd. Translations French cri, reproche English shout, reproach Spanish grito, reproche Italian grido, rimpròvero German Verweis.

bérchida , nf, nm: bérchidu, bérchita, bérchitu, bérghidu, bréchidu, bréchiru Definition tzérriu, boghe, mescamente po dolore, o contras a ccn.; fintzes ànima mala, súrbile, boe muliache Synonyms e antonyms abboghiada, addólimu, addorojada, giúilu, grida, irghéliu, írchidu, irgargu, ólchidu, tírriu / súivile Sentences fiat a bréchidus che unu crabu arrésciu ◊ s'intendit su bérchidu de su cau marinu ◊ donendu unu bérchidu si nd'istrantaxat totu paris ◊ itzerriadhu a forti, ghetasincedhu unu bérchidu! ◊ su crabaxu at ghetau unu bérghidu po calincunu margiani 2. su bérchitu est un'ómine trasformatu in boe e andhat cun sos dimónios Etymon srd. Translations French braillement English shout, bawl Spanish grito Italian bèrcio, urlo German Geschrei.

bòche , nf: boghe, boge 1, boghi, bogi, boje 1, boxe, boxi, voche Definition su sonu chi essit de buca comente passat su súlidu in s'ogroena faendho trèmere is cordas; foedhos chi narant tzerriandho agiutóriu o cricandho a ccn. a manera de si fàere intèndhere a logu atesu; cosa chi narant criticandho cun s’unu e cun s’àteru / min. bochedha, bogaredha, boxixedha; genias de b.: b. fine (prus che àteru de fémina), b. russa (prus che àteru de ómine); is boghes de su càntidu sardu: tenore, contra, típiri 1, bassu; voches de totu su mundhu: voches de ventu e de putzones, mélios e múlios, gràrias de marianes, ínnicros de cadhos, órrios de àinos, miàulos de gatos, gronitas de chervos e trónitas de chelos, sonos de trainos, de rivos e de projas Synonyms e antonyms abboghiada, addorojada, cérriu, grida Idioms csn: altzai, abasciai sa boxi = faedhare a boghe prus arta, prus bassa; acutzai sa boxi = fàghere b. fine; fàghere b. russa = cambiai sa boxi fuedhendi coment'e arragaus; ispertai sa b. = ilmaschiare, coment'e rasigare sa bula cun sa b. pro pòdere faedhare a boghe crara; connòschere a unu a sa b. = connòsciri de chini est sa boxi; fuedhai, ligi a b. manna, a bogi brandera = a boghe arta, crara, chentza timire de si fàghere intèndhere; giamare a b. manna = a boghes; faedhare a b. lena = abbellu, a boxi sélia, bàscia; fàghere sas boghes, cracare sas boghes, pònnere sas boghes a unu = leare a boghes a unu; pònnere boghes = tzerriai agiutóriu; lassare sas boghes, abbasciare sas boghes = acabbaidha cun is tzérrius fuedhendi; èssere a boghes = certai a boxi arta; pesàresi a boghes, pesaisí a boxis = ghetai tzérrius, faedhare a boghes a briga; faedhare a boghe manna = fuedhai a tzérrius, a boghes; pònnere, betare, ghetai b. a unu = cramàrelu a númene, betàreli boghe; bogare sa boghe = pònnere in ziru carchi nada, fintzas bogare fogu a unu; essire sa boghe chi… = nàrrere chi… (nova, cosa chi narat sa zente); portai sa b. iscannia = èssere serragados, zúghere boghe diferente leados a bula pro fritu o maladia; cantare a b. isparta = de s'intèndhere bene meda, cantai a totu boxi; cantare a boghe ’oghe = una ndhe cantat s'unu, una ndhe cantat s'àteru; cantare a b. furada = colèndhesi sa boghe s'unu cun s'àteru fintzas cantendhe sa matessi peràula; pesare una b. = inghitzai a cantai, cantai; èssere a boghes postas = a boghes, abboghinendhe, ghetare boches; fuedhai totus a una boxi = cuncordos, totu paris Sentences faedha, nessi pro t'intèndhere sa boghe! ◊ culzeit prontu a boghes mannas ◊ a sa boghe, cussu est babbu! ◊ candho cantat su pitzinnu àntziat sa boche chi l'intendhent a totu su bichinau ◊ dh'apu connotu a sa boxi 2. si ti agatas in apretu, pone boghes! ◊ si no fut ca iu postu is boxis m'iast a èssi giogau a istocadas! ◊ a sas boghes semus curtos totu ◊ parides timinne e zagaranne feras, a boghes postas abboghinanne e pranghinne ◊ sa genti poniat is boxis: - A sighiri sa cumédia! ◊ fiat tzerriendi a boghis postas ◊ làssami sas boghes, chi no so mancu surdu! ◊ ti apu nau ca no bollu a ti pesai a boxis! ◊ apo inténniu custas bojes e apo isparau ◊ mamma est sèmpere a boches candho zoco a botza intro de domo 3. candho andhas a una domo, beta boghe innantis de intrare! ◊ bètali boghe, coita, ca sinono si che andhat! 4. pesare cheria pro sas zobanedhas galanas una boche tenorile de amore ◊ pesabbila una boghe, dà! ◊ si bi pesamus una boghe a cudha moda torramus a pisedhos coment'e candho essiaimus fatu sas festas a cantare! 5. li ant bogadu sa boghe chi fit tzegu, chi fit fertu, chi lu aiant impresonadu ◊ est essia sa boxi chi Fulanu est isposu ◊ pregontit a totu su bixinau e a una boxi dhi ant a nai a chini seu dèu Surnames and Proverbs prb: dolore ispinghet boche Etymon ltn. voce(m) Translations French voix, cri English voice, shout Spanish voz, grito Italian vóce, grido German Stimme, Schrei.

cérriu , nm: intzérriu, tzérriu* Definition boghe chi si betat naendho su númene de ccn., pedindho agiudu, a lamentu forte, a brigare, fintzes solu foedhandho in artu meda Synonyms e antonyms abboghiada, addorojada, bérchida, boche, giúilu, grida, ingargu, ingrídulu, irgràmiu, istríulu, làmidu, tírriu Sentences dhi at ghetau unu cérriu… s'est trémiu paris! ◊ cussu candu fuedhat est sempri a cérrius Translations French hurlement, cri English shout, cry Spanish grito Italian urlo, grido German Schrei.

ciuàre , vrb: (ci-u-a-re?) Definition cantare, nau de sa tzonca Sentences cíuat sa tonca, créculat sa rana, ischémiat su biju, grígliat su grígliu Scientific Terminology bga Translations French cri du petit duc English horned owl call Spanish el grito del autillo Italian il vèrso dell'assiuòlo German Gesang der Zwergohreule.

clàmida , nf, nm: cràmida, cràmidu, cràmmida, giàmida, làmidu Definition su tzerriare; est fintzes su tocu de sa campana po tzerriare sa gente a una funtzione o riunione in crésia Synonyms e antonyms boche, cérriu / ciamada Sentences su sero, recuendhe a sa friscura, clàmidas no intendhet ne cantones ◊ at intesu sas cràmmidas de sa zente istriulandhe Etymon srd. Translations French appel, cri English call-up Spanish llamada, grito Italian chiamata, grido German Ruf.

corrighínu , nm: corríginu, corróxinu, corrúxinu, currighinu, currughinu, currúxinu Definition boghe mescamente de animale (àinu, boe, leone), ma fintzes de gente; murrúngiu de istentinas Synonyms e antonyms borrighinu, borróchinu, corrinu, gridas, irrónchiu, órriu Idioms csn: pràngiri a corrúxinu = prànghere a órrios, a corrighinu; currúxinu de prantu = cadha de prantu, prantu a órrios Sentences in campu s'intendhent corrighinos de àinu ◊ dhoi fiant is moentis totu a currighinus ◊ búmbitus e agrónius e iscràmmius e isciarrocus e súrbius e borrocus e currúghinus e cónius 2. s'intendhiat piantu, giuilamentos e corrighinos ◊ si fiat abbrancada apitzus prangendi a corrúxinu 3. custus funt currúxinus de bentri isbuida ◊ iat abboxinau chi pariat unu tiàulu a sfinitzus e a corróxinus de brenti Surnames and Proverbs prb: currúxinu de mobenti no àrtziat a celu Scientific Terminology bga Etymon srd. Translations French braiment, cri plaintif English bray, cry Spanish rebuzno, grito de llanto Italian ràglio, grida di pianto German Iahen, Schrei.

corróchinu , nm: corrónchinu, corróghinu Definition boghe o tzérriu de animale, de gente, de bentu forte / prànghere a c. = a boghes, a tzérrius Synonyms e antonyms corrinu, múghilu, órriu / boche, intzérriu, irgargu 2. arguai si sa mama no li colliat una frichinia de ite sisiat, ca ispapatabat su bichinau a corróchinos ◊ istronat in sas rocas de granitu su corróghinu mannu de terrore ◊ candho si est segherau de su chi bi fit sutzessu at cumintzau a corrónchinos ◊ cadhos de abba istant a múghidas e a corrónchinos in notes de pore 3. su bentu est a corróchinos che trabu ispojoladu e a órulos, in precas e in trocos Scientific Terminology bga Etymon srd. Translations French braiment, mugissement, hurlement English bray, moo, shout Spanish rebuzno, mugido, grito Italian ràglio, muggito, urlo German Iahen, Muhen, Schrei.

grànghida , nf Definition sa boghe, su tzérriu, su càntigu de unos cantu animales (margiane, istria, àteros); tzérriu mannu de gente puru Synonyms e antonyms carcàrgiu, gràliu, ilbràulu Sentences su matzone fit tota note a grànghidas ◊ no s'intendhet adhae de su matzone sa grànghida famida e ne bardana istanote si movet (F.Sechi)◊ sos canes chi órulant paris e sa grànghida de s'istria sunt pronóstigos malignos…◊ sos pudhos sunt a grànghidas 2. in su tzilleri bi fit s'intatzida, chie a isvírridos, chie a grànghidas giamendhe binu e cazosa ◊ li at betadu una grànghida chi l'at fintzas timidu! ◊ a s'issonnighissónniga, intendhia sas grànghidas ma acucadu in su letu no mi movia Scientific Terminology bga Translations French cri féroce, grossièreté English feral howling, uncomeliness Spanish grito de ave nocturna, grito Italian urlo ferino, sguaiatézza German Ruf, Schrei, Brüllen.

grída , nf Definition boghe arta meda de chie abbóghinat po dolore o bisóngiu mannu, o fintzes cuntentesa; cosa chi si giaet a ischire a sa gente peri is carrelas, a boghes / ghetai sa g. = dare o betare su bandhu, nadu fintzas in suspu in su sensu de lendhare, dare a ischire cosas chi no si depet Synonyms e antonyms abboghiada, addorojada, boche, cérriu, corrúxinu, gràliu, ingrídulu, irgràmiu, pabada / bandhu Sentences s'intendhiant sas gridas de sa zente acudida a bídere su dannu ◊ sas gridas chi at betadu? pariat chi lu fint bochindhe! 2. no eis inténdiu sa grida de bivi totus in paxi de immui innantis? ◊ e si ghetat sa grida: chini bollit comporai patata e pisu, andai a pratza ca dhui est su bendiou! 3. nos contaiant de tzente nostra chi aiat bocatu grida, ma oramai coment'e sinnos chene formas, iscraricatos e malos a ne fàchere impreu ◊ no timast, ge no apu a ghetai sa grida Translations French cri, annonce English annoncement Spanish grito, bando Italian grido, bando German Schrei, Bekkantmachung.

ingàrgu , nm Synonyms e antonyms abbóchinu, abboghiada, boche, cérriu, grida, irgargu Etymon srd. Translations French cri English shout Spanish grito Italian urlo German Schrei.

intzérriu , nm: cérriu, issírriu, itzérriu, tzérriu* Definition boghe chi si betat po fàere bènnere a ccn., pedire agiudu, a lamentu forte, brigandho, fintzes foedhandho in artu meda Synonyms e antonyms abboghiada, addorojada, bérchida, boche, giúilu, grida, ingrídulu, làmidu, tírriu / tichírriu Sentences sunt is itzérrius de sa terra mia po is matas segadas e abbruxadas, po is isparus e iscópius de bombas ◊ su pipiu ghetat itzérrius ch'intzurdant! ◊ sa buteghera est a itzérrius mannus poita dhi depint cosa ◊ cussa mi at cracau a itzérrius! Translations French cri English shout, cry Spanish grito Italian urlo, grido German Schrei.

irbóchidu , nm: irbónchidu, irbórchidu Definition tzérriu mannu Synonyms e antonyms abbérriu, bérchida, grida, irgargu, ólchidu, tírriu / arràmiu Sentences Mariànzela aiat tratesu un'irbóchidu e li fit issiu unu sonu gurdu Etymon srd. Translations French cri aigu English scream Spanish grito Italian urlo o grido scompósto German Geschrei.

irgràmiu , nm: iscràmiu, scràmiu Definition boghe arta de gente o fintzes de animale, mescamente a lamentu Synonyms e antonyms abboghiada, addorojada, bérchida, boche, cérriu, giúilu, grida, làmidu, tírriu Sentences m'irforrocat s'irgràmiu de una cria, su túnchiu amorosu de sa mama ◊ isparus e iscràmius de piciocalla ispassiosa mi ant isbeliau su sonnu! ◊ portàt is pilus atzutzudhaus po is iscràmius chi ghetàt su sirboni Etymon srd. Translations French cri English shout Spanish grito, chillido Italian grido German Schrei.

ólchidu , nm, nf: órchida, órchidu, órghidu, óschidu, úlchida Definition prus che àteru, boghe, grida po dolore forte o dannu mannu Synonyms e antonyms addólimu, bérchida, írchidu, tzérriu Sentences fuindhe, a donzi passu una ruta e donzi ruta un'órchidu ◊ leados a istocadas, ant betadu un'óschidu e sunt mortos ◊ a s'acumpagnamentu de su mortu una giòvana fit pianghendhe a óschidos ◊ s'órchida sua tremiat sa domo, pariat chi bi aiat faladu unu lampu Etymon srd. Translations French cri de douleur English howl of pain Spanish grito de dolor, alarido Italian urlo di dolóre German Schmerzenschrei.

órulu , nm: úrrulu Definition genia de gugúliu de su cane, chi abbóghinat illonghiandho sa boghe, boghes unu pagu orrorosas de àteru animale (es. margiane); boghes, gridas de gente, moida forte a súrbiu, mescamente de is bentos / pesàresi a órulos Synonyms e antonyms abélidu, agrugu, coroju, giàngiulu, gràliu, gurrúliu, zàrulu / grida, ólchidu Sentences a s'órulu de su cane fint inie aes e feras ◊ s'intendhet órulos de catedhu ◊ parent órulos de mariane famiu 2. sa bidha fit torrata unu burdellu niedhu chin prantos, órulos, protestas e minetzas ◊ l'ant piantu a órulu in sa losa Etymon srd. Translations French hurlement, glapissement English shout, squeak Spanish gañido, aullido, grito Italian urlo, guaito German Winseln, Jaulen, Schrei.