cadrédhu , nm, agt Definition
su cadredhare, fintzes una genia de tostorrudéntzia, de murrúngiu
Synonyms e antonyms
cadredhada,
cadredhadura,
cadredhamentu
2.
lassàdemi su cadredhu, no est comente nades bois!
3.
custa teraca fit cadredha
Etymon
srd.
Translations
French
remuement des pieds par souffrance
English
fidgeting
Spanish
forcejeo de los pies
Italian
dimenìo con i pièdi per insofferènza di qlcs
German
Schlenkern.
carrísta , nm Definition
chie manígiat carros armaos
Scientific Terminology
prf
Translations
French
tankiste
English
tankman
Spanish
militar destinado a los tanques
Italian
carrista
German
Panzerjäger.
chinnichínni , nm Definition
genia de male, candho unu istat sèmpere aperindho e serrandho is ogos (chinnidura de s'ocru) chentza si ndhe pòdere istare
Synonyms e antonyms
giogulana
Etymon
srd.
Translations
French
tic nerveux des yeux
English
a nervous eye tic
Spanish
tic nervioso de los ojos
Italian
tic nervóso espresso con gli òcchi
German
Augentick.
coedòpi , nf Definition
coa de topi: calidades diferentes de erba de sa matessi genia nadas deosi ca portant s'ispiga coment'e una coa de sórighe
Scientific Terminology
rba, Alopecurus bulbosus, Alopecurus pratensis, Phleum pratense, Cynosurus cristatus
Etymon
srd.
Translations
French
queue de rat
English
rat tail
Spanish
cola de zorro,
fleo de los prados
Italian
codolina
German
Ackerfuchsschwanz.
córvina , nf Definition
is crobos
Synonyms e antonyms
corvia
Etymon
srd.
Translations
French
les corbeaux
English
ravens
Spanish
los cuervos
Italian
i corvi
German
Raben.
cradiadòre , nm Definition
agiuante de unu giòmetro o de ingenieri candho faet rilievu topogràficu (poderat su cràdiu o canna)
Synonyms e antonyms
cannigiadori
Etymon
srd.
Translations
French
arpenteur
English
surveyor's helper while he is making topographic relief
Spanish
ayudante que pone los piquetes para medir
Italian
canneggiatóre
German
Feldmeßgehilfe.
cradiadúra , nf Definition
su cradiare
Synonyms e antonyms
apalonadura
Etymon
srd.
Translations
French
placement de piquets de grève
English
staking out
Spanish
poner los piquetes,
jalones
Italian
picchettatura
German
Absteckung.
criài , vrb: criare,
criari Definition
fàere s'ou, nau de pudhas e pigiones; nau de àteros animales (ma fintzes de féminas), fàere su fedu, su criu; nau de is sèmenes, tzeurrare; po fàere nou, imbentare, fàere de su nudha, si narat puru, ma méngius, creai/creare, fintzes si est craru chi est su matessi vrb. / no cantat e no criat = nadu de unu, chi no narat nudha, chi est acoment'e nisciunus, fatu e lassadu
Synonyms e antonyms
agnare,
illierare
/
intzeurrai
Sentences
sas pudhas sunt totugantas criendhe ◊ sa pudha mia dogni die criat in sa de compare: no ndhe la poto isvitzare de peruna manera! ◊ ite arratza de pudha chi det èssere a criare un'ou goi mannu!
2.
si mi est criada sa fémina
3.
est una fada chi at criadu Deu ◊ su santu chi l'at criadu, si lu tenzo!…
4.
a sas primas abbas, in atunzu, comintzat a criare su pàsculu
Etymon
ltn.
creare
Translations
French
pondre des œufs
English
to make the egg
Spanish
poner los huevos
Italian
fare l'uòvo
German
Eier legen.
cuartufràssu, cuartuvàlsu, cuartuvràssu , nm Definition
genia de maladia chi benit a is peis de unos cantu animales
Scientific Terminology
mld
Etymon
itl.
quarto falso
Translations
French
rhagade
English
rhagas
Spanish
ragadía,
enfermedad de los pies
Italian
ràgade
German
Schrunde.
cucuramédhu , nm Definition
cugumedhu padezonadu, genia de codrolinu chi assimbígiat a s'ou: portat in su truncu unu pigiolu biancu chi dh'imbodhigat e creschendho si segat, sa conca o capedhu in colore de s'orrúbiu de s'ou
Synonyms e antonyms
cachedha
Scientific Terminology
atn, Amanita caesarea
Etymon
srd.
Translations
French
oronge
English
mushroom (ovulus)
Spanish
oronja,
amanita de los césares,
yema
Italian
fungo òvolo,
òvolo buòno
German
Butterpilz.
cúmmiru , nm Definition
sa coa de is pigiones
Synonyms e antonyms
coàcia
Translations
French
croupion
English
rump
Spanish
cola de los pajaros
Italian
codrïóne
German
Bürzel.
dhos , prn: dhus,
los Definition
pronúmene de 3ˆ p. pl. po gente e cosa manigiau sèmpere a cumplementu ogetu
Sentences
is piciocos po sa cursa s’iant cricau is cuadhos prus bellos, mancari pedindhodhos a calecunu amigu in is bidhas de presu ◊ a fillus tuus dhus apu bius in pratza ◊ dhus fatzu curri, cussus canis, chi mi atressant ananti! ◊ arregortus is duus panis, fuiu si est e papaus si dhus at ◊ sos iscrapones fuint diasi mannos chi a dhos tragare dhue cheriat Zesugristu! ◊ cudhos drutzis si dhos at papaos cuntentu
Etymon
ltn.
illos
Translations
French
les
English
them
Spanish
los
Italian
li
German
sie.
fedulíu , nm: fetuliu Definition
totu su fedu, is pitichedhos, is fígios, sa minudia; piciochedhu minore
Synonyms e antonyms
ciuciudhia,
crialla,
edora,
fedana,
fedóriu,
fegliutina,
pibidhia,
pipiàglia,
pisedhina,
pitzinnàglia
/
creadura,
pipiu
Sentences
a betzu fachiat fainas de feduliu ◊ su feduliu est zirellu ◊ a bi ndhe at de feduliu, in cussa domo!…
2.
ma ses macacu abberu… chi pianghes pares unu feduliu!
Etymon
srd.
Translations
French
les petits,
les enfants
English
children,
kids
Spanish
los pequeños
Italian
i piccoli,
i bambini
German
Kinder (Pl.).
giannitài, giannitàre , vrb: aciannitai*,
zanitare Definition
s'apedhare de su cane currendho su sirbone o àteros animales mannos
Synonyms e antonyms
gannitare,
giannire
Sentences
canes giannitant fatu a fera e in s'adhe s'intendhet calchi tiru ◊ solu sos canes ndhe lesint s'annotu ma giannitendhe si fuesint totu
Scientific Terminology
bga
Translations
French
aboyer
English
to bark
Spanish
ladrar de los perros a sus dueños al no alcanzar la caza
Italian
scagnare
German
anschlagen.
iderrigàri , vrb: irderrigai,
irdirricare,
sdarrigai Definition
fàere a dolore o pònnere dolore mannu a errigos, a s’ischina in su tretu de is errigos
Synonyms e antonyms
illumbai,
illumbedhare,
irrenare,
isarrigai,
iscrocare 1,
isderenare
Sentences
is massaus si funt irderrigaus carrixandu
Etymon
ltn.
*ex derenare
Translations
French
causer mal aux reins
English
to weary
Spanish
doler los riñones desriñonar
Italian
direnare
German
kreuzlahm machen.
ildeossàre , vrb: ildiossare,
irdaossare,
irdegossare,
irdeossare Definition
bogare de pare o iscosciare unu trastu, fàere a orrugos; nau de ccn., immarrire meda de ndhe sentire dolore / i. una cradea, unu bancu, unu banchitu
Synonyms e antonyms
iddoare,
isconsiminzare,
istracassare
| ctr.
aconciai
Sentences
chie fit istrampadu a manca, chie imboladu a dresta, chie irdeossendhe unu banchitu…◊ bides piantas seculares fatas a carvone: ndhe faghent sa piedade, ildeossadas ◊ petzi mi che sapo in terra a unu muntone, irdaossadu che cuba betza ◊ leademilu, sinono l'ildiosso!
2.
oe so totu irdeossadu cun cussu triballu de deris!
Translations
French
démolir,
traumatiser,
se casser les os
English
to smash,
to traumatize,
to thrash s.o
Spanish
destrozar,
tener los huesos molidos
Italian
sfasciare,
traumatizzare,
rómpere le òssa
German
zerbrechen,
ein Trauma bewirken,
zerschlagen.
illitadúra , nf Definition
su pònnere sa trama in is litzas, po tèssere
Synonyms e antonyms
arremitimentu
Scientific Terminology
ts
Etymon
srd.
Translations
French
remettage
English
drawing-in
Spanish
preparación de los lizos
Italian
rimettàggio
German
Einhängen.
irdentàe, irdentàre , vrb: isdentai,
isdentare,
sdentai Definition
bogare o pèrdere dentes
Synonyms e antonyms
ilmarruncare
| ctr.
indentie
Etymon
srd.
Translations
French
édenter
English
to break the teeth
Spanish
romper,
perder,
sacar los dientes
Italian
sdentare
German
die Zähne verlieren.
irfrissuràre , vrb: isfressurare,
isfrisciurai,
isfrissurare,
sfrisciurai Definition
bogare, segare sa frisciura de sa bentre de unu pegus pangau; in cobertantza e nau de gente, fàere css. cosa o ifortzu mannu po un'iscopu, po agiudare a unu
Synonyms e antonyms
irmatare
/
matanare,
ischissimignare,
smerai
2.
su tzeracu totu sa die si fachiat a cantos irfrissurànnesi a travàgliu cràtiu ◊ si sunt isfressurados fatendhe inchinos a noranta grados! ◊ apas pascéntzia: no t'isfrissures! ◊ unu tempus sa laorera fit totu a fortza de bratzos, a s'isfrissura isfrissura cun sos boes
Etymon
srd.
Translations
French
se mettre en quattre pour qqn.
English
to leave no stone unturned
Spanish
echar los hígados,
desvivirse por
Italian
farsi in quattro per qlc. o qls.
German
sich vierteilen.
irraghilàre , vrb Definition
bogare de is pantalones is coedhas o alas de sa camisa o de àteru bestimentu de pitzu
Synonyms e antonyms
irbardellare,
irragare,
isbragare,
isbragugliare,
ischígnere
| ctr.
aggheronare,
arraghilare
Etymon
srd.
Translations
French
délier
English
to ungird
Spanish
estar la camisa fuera de los pantalones
Italian
discìngere
German
entgürten.