corimòdhe , agt Definition
nau de gente, cumpassivu, chi est de coro modhe, chi sentit cordozu, chi tenet làstima de s'àteru
Synonyms e antonyms
cordozosu,
cumpassivu
| ctr.
coritostu
Sentences
tzia Maria, sa corimodhe, pranghiat po dónnia cosighedha
Etymon
srd.
Translations
French
bienveillant,
sensible
English
sensitive
Spanish
benigno,
sensible
Italian
benigno,
sensìbile
German
gütig,
empfindlich.
delicàdu , agt: delicau,
dibicau,
dilicadu,
dilicau Definition
nau de cosa fine, chi bàliat pagu, chi est de pagu agguantu, chi est fàcile meda a si segare, a si guastare, a fàere dannu; nau de unu o de una manera de fàere, chi giaet atentu a no ofèndhere, a usare arrespetu, a no fàere male
Synonyms e antonyms
dílicu
/
cdh. dilicatu
| ctr.
folte,
grussu
/
grosseri
Idioms
csn:
delicau che turudha móssia (nadu a befe) = chi no bollit èssiri tocau po nudha, delicau a tropu; delicau che mardi iscorrovendu mamaderras = chentza grabbu perunu; dilicau che su càlixi = díligu meda, suzetu a si segare
Sentences
s'arti de su braberi est dibicada ◊ mabagràbiu, dibicau che turudha ses! ◊ isterzu de bidru fine si leat abbellu ca est delicadu e si podet segare
2.
delicau, su mússiu… in dus mússius si dh'at papada cudha mela! ◊ za est delicada… no faghet a li nàrrere nudha chi si la leat deretu!
Etymon
ltn.
delicatus
Translations
French
délicat,
sensible
English
delicate,
sensitive
Spanish
delicado,
sensible
Italian
delicato,
sensíbile
German
zart.
físchidu , agt: físchiru Definition
chi si ndhe sentit luego de una cosa, de un'ofesa, de una brulla, chi si dha pigat, chi si che artzat deretu, chi no padit perunu ifadu, arrespondhet cun tzacu po dónnia cosighedha
Synonyms e antonyms
cdh. futaritzu
/
aumbraditu
/
primmósigu
/
ttrs. ipuntósigu
| ctr.
pascenscile
Idioms
csn:
f. a is chirighitas = chi timet su chirighiri; èssiri f. in dogna cosa = malu a cuntentare; f. che damigiana iscannia = chi no faghet a li nàrrere nudha, chi no agguantat brulla peruna
Sentences
su cuadhu est físchidu a s'isproni ◊ est ómini físchidu, guai a dhi narri s'annomíngiu ca s'inchietat ◊ sa picioca fut aici físchida chi bastàt un'ogu de soli po dha fai intèndiri mali ◊ cussas duas funt tropu físchiras, faint tocaras e segaras!
2.
fit lassendhe su cuile in fogu e braja e bochindhe cun físchidu furore su serenu montarzu (S.Lay Deidda)◊ est in debbadas chi ponzemus canes físchidos a ispàrghere pauria ◊ movídebbos che físchidu uraganu!
Etymon
spn.
físico
Translations
French
sensible,
irascible,
furieux
English
sensible,
irascible,
furious
Spanish
sensible,
irascible
Italian
sensìbile,
irascìbile,
rabbióso
German
empfindlich,
reizbar,
zornig.
indilighídu , pps, agt Definition
de indilighire; chi dolet, chi no faet a dhu tocare ca dolet / piae indilighida = chi dolet meda
Synonyms e antonyms
dílicu
/
addoliadu,
addolidu,
addolimadu,
addoloridu
Translations
French
endolori
English
numbed,
very sensitive
Spanish
dolorido,
muy sensible
Italian
indolenzito,
mólto sensìbile
German
eingeschlafen,
sehr empfindlich.
iscusósu , agt Definition
chi est débbile, chi s'immalàidat cun facilidade po dónnia iscusa; nau fintzes po sa manera de fàere
Synonyms e antonyms
ciacosu,
delicadu,
tunconidu
/
dílicu,
menosu
Sentences
babbu est istadu sempre iscusosu: tota sa vida de un'afrenta a s'àtera, totu sos males los at isse
Etymon
srd.
Translations
French
sensible
English
sensitive
Spanish
sensible,
débil
Italian
sensìbile
German
empfindlich.
menósu , agt Definition
chi si acatat luego luego de calecuna cosa chi no dhi andhat, chi dhi noghet, dhi faet male
Synonyms e antonyms
dílicu,
iscusosu
Sentences
is pipius piticus funt menosus a sa tamàtiga e dhis fait mali ◊ custa est matixedha menosa a su frius: si podit fintzas sicai
Translations
French
sensible,
allergique
English
allergic
Spanish
sensible,
alérgico
Italian
sensìbile,
allèrgico
German
allergisch,
überempfindlich.