blàndhu , agt: blandu,
brandhu,
brandu Definition
chi est pagu forte, pagu airadu, abbrandhau, prus pagu (nau fintzes de cosas de bufare cun àrculu, fintzes in su sensu chi funt abbariolu)/ pani a faci branda = tropu biancu, cotu pagu
Synonyms e antonyms
lenu
| ctr.
airadu,
càdriu,
forte
Sentences
su dolore est prus brandhu ca apo leadu sa meighina ◊ s'arregorta est istétia branda ◊ sa lughe de su sole a prima essida est prus brandha ◊ at in fatze unu lucore brandhu de luna ◊ eus inténdiu unu sonu brandu, dilicau ◊ su sàmbini de procu si fait còere a fogu brandhu
Surnames and Proverbs
smb:
Brandos, Brandu
Etymon
spn.
blando
Translations
French
léger
English
soft
Spanish
leve,
delicado,
débil
Italian
blando
German
leicht.
delicàdu , agt: delicau,
dibicau,
dilicadu,
dilicau Definition
nau de cosa fine, chi bàliat pagu, chi est de pagu agguantu, chi est fàcile meda a si segare, a si guastare, a fàere dannu; nau de unu o de una manera de fàere, chi giaet atentu a no ofèndhere, a usare arrespetu, a no fàere male
Synonyms e antonyms
dílicu
/
cdh. dilicatu
| ctr.
folte,
grussu
/
grosseri
Idioms
csn:
delicau che turudha móssia (nadu a befe) = chi no bollit èssiri tocau po nudha, delicau a tropu; delicau che mardi iscorrovendu mamaderras = chentza grabbu perunu; dilicau che su càlixi = díligu meda, suzetu a si segare
Sentences
s'arti de su braberi est dibicada ◊ mabagràbiu, dibicau che turudha ses! ◊ isterzu de bidru fine si leat abbellu ca est delicadu e si podet segare
2.
delicau, su mússiu… in dus mússius si dh'at papada cudha mela! ◊ za est delicada… no faghet a li nàrrere nudha chi si la leat deretu!
Etymon
ltn.
delicatus
Translations
French
délicat,
sensible
English
delicate,
sensitive
Spanish
delicado,
sensible
Italian
delicato,
sensíbile
German
zart.
dílicu , agt: díligu,
dírigu Definition
chi no bàliat ifortzu, cropu, orruta o àteru chi podet nòghere; nau de un’arremu de sa carena, chi dolet meda po pagu chi si dhi fatzat male o chi si tochet; nau de unu, chi si dha leat luego, chi est malu a cuntentare, chi si ofendhet, chi est contràriu a su male mancari siat de pagu contu o chi cunsiderat sa gente o is cosas cun arrespetu mannu
Synonyms e antonyms
delicadu,
finigosu,
iltrízile,
indílicu,
istincu,
marriu,
menosu,
scarritzinu,
schirriolu,
stinghiritzu
Idioms
csn:
fémina díliga = chi bi daet tentu meda a s'unore; èssere díligu che bua mala = chi no fait a dhu tocai ca si dha pigat luegus; èssere de manu díliga = chi faghet sas fainas o tocat sa cosa cun atentzione manna, cun dilighia e grabbu
Sentences
s'ogru est cosa díliga meda ◊ custu no est ne sucu e ne minestra cun late pro istògomos díligos ◊ dílica perla mia, coro, pitzinnu bellu! ◊ no brulles cun su fígadu ca est cosa díliga! ◊ cussa zughet sa carrajone díliga
2.
est díligu, cussu: arguai a tocare nudha a neune! ◊ no lu tzírighes, cussu: est díligu che bua mala!
3.
si no mi aggantzas a díligu a díligu dae me no ndhe bogas meda lúcuru
Surnames and Proverbs
smb:
Diligu
Etymon
ltn.
delicatus
Translations
French
délicat,
scrupuleux
English
delicate,
scrupolous,
sensitive
Spanish
delicado
Italian
delicato,
fràgile,
sensìbile,
scrupolóso
German
zart,
sensibel,
empfindlich,
sorgfältig.
mendhósu , agt Definition
nau de ccn., chi tenet o faet a bíere mendheas, coment'e crisandho sa cosa
Synonyms e antonyms
mendhecosu,
pilingosu,
pullinu
Sentences
no ti cumbenit a fàghere su mendhosu: menzus chi mànighes totu!
Etymon
srd.
Translations
French
délicat,
difficile,
chichiteux (fam.)
English
fussy
Spanish
delicado,
descontentadizo
Italian
schizzinóso
German
heikel.
pullínu , agt Definition
nau de ccn., chi sa cosa de papare po su prus dhi faet ischifu, chi est tropu delicau in su sensu de sa limpiesa, chi dhue agatat sèmpere cosa de crisare (fintzes solu po ischire chie dh'at fata)/ porcu pullinu no ingrassat mai (ma a logos narant puliu)
Synonyms e antonyms
afastiadori,
ascamosu,
ascherosu,
ascosu,
ghelestiosu,
gravellosu,
ispetzieri,
pilingosu,
salàsticu,
schivinosu,
stogumosu,
strichidheri
Sentences
belleggai su víssiu d'èssere pullinu che li est vessidu (G.Ruju)◊ e chi no fetant che porcu pullinu si ant a bagnare in píssiu porchinu!
Translations
French
chichiteux
English
fussy
Spanish
delicado,
difícil
Italian
schizzinóso
German
heikel (wählerisch im Essen).