blàndhu , agt: blandu,
brandhu,
brandu Definitzione
chi est pagu forte, pagu airadu, abbrandhau, prus pagu (nau fintzes de cosas de bufare cun àrculu, fintzes in su sensu chi funt abbariolu)/ pani a faci branda = tropu biancu, cotu pagu
Sinònimos e contràrios
lenu
| ctr.
airadu,
càdriu,
forte
Frases
su dolore est prus brandhu ca apo leadu sa meighina ◊ s'arregorta est istétia branda ◊ sa lughe de su sole a prima essida est prus brandha ◊ at in fatze unu lucore brandhu de luna ◊ eus inténdiu unu sonu brandu, dilicau ◊ su sàmbini de procu si fait còere a fogu brandhu
Sambenados e Provèrbios
smb:
Brandos, Brandu
Ètimu
spn.
blando
Tradutziones
Frantzesu
léger
Ingresu
soft
Ispagnolu
leve,
delicado,
débil
Italianu
blando
Tedescu
leicht.
delicàdu , agt: delicau,
dibicau,
dilicadu,
dilicau Definitzione
nau de cosa fine, chi bàliat pagu, chi est de pagu agguantu, chi est fàcile meda a si segare, a si guastare, a fàere dannu; nau de unu o de una manera de fàere, chi giaet atentu a no ofèndhere, a usare arrespetu, a no fàere male
Sinònimos e contràrios
dílicu
/
cdh. dilicatu
| ctr.
folte,
grussu
/
grosseri
Maneras de nàrrere
csn:
delicau che turudha móssia (nadu a befe) = chi no bollit èssiri tocau po nudha, delicau a tropu; delicau che mardi iscorrovendu mamaderras = chentza grabbu perunu; dilicau che su càlixi = díligu meda, suzetu a si segare
Frases
s'arti de su braberi est dibicada ◊ mabagràbiu, dibicau che turudha ses! ◊ isterzu de bidru fine si leat abbellu ca est delicadu e si podet segare
2.
delicau, su mússiu… in dus mússius si dh'at papada cudha mela! ◊ za est delicada… no faghet a li nàrrere nudha chi si la leat deretu!
Ètimu
ltn.
delicatus
Tradutziones
Frantzesu
délicat,
sensible
Ingresu
delicate,
sensitive
Ispagnolu
delicado,
sensible
Italianu
delicato,
sensíbile
Tedescu
zart.
dílicu , agt: díligu,
dírigu Definitzione
chi no bàliat ifortzu, cropu, orruta o àteru chi podet nòghere; nau de un’arremu de sa carena, chi dolet meda po pagu chi si dhi fatzat male o chi si tochet; nau de unu, chi si dha leat luego, chi est malu a cuntentare, chi si ofendhet, chi est contràriu a su male mancari siat de pagu contu o chi cunsiderat sa gente o is cosas cun arrespetu mannu
Sinònimos e contràrios
delicadu,
finigosu,
iltrízile,
indílicu,
istincu,
marriu,
menosu,
scarritzinu,
schirriolu,
stinghiritzu
Maneras de nàrrere
csn:
fémina díliga = chi bi daet tentu meda a s'unore; èssere díligu che bua mala = chi no fait a dhu tocai ca si dha pigat luegus; èssere de manu díliga = chi faghet sas fainas o tocat sa cosa cun atentzione manna, cun dilighia e grabbu
Frases
s'ogru est cosa díliga meda ◊ custu no est ne sucu e ne minestra cun late pro istògomos díligos ◊ dílica perla mia, coro, pitzinnu bellu! ◊ no brulles cun su fígadu ca est cosa díliga! ◊ cussa zughet sa carrajone díliga
2.
est díligu, cussu: arguai a tocare nudha a neune! ◊ no lu tzírighes, cussu: est díligu che bua mala!
3.
si no mi aggantzas a díligu a díligu dae me no ndhe bogas meda lúcuru
Sambenados e Provèrbios
smb:
Diligu
Ètimu
ltn.
delicatus
Tradutziones
Frantzesu
délicat,
scrupuleux
Ingresu
delicate,
scrupolous,
sensitive
Ispagnolu
delicado
Italianu
delicato,
fràgile,
sensìbile,
scrupolóso
Tedescu
zart,
sensibel,
empfindlich,
sorgfältig.
mendhósu , agt Definitzione
nau de ccn., chi tenet o faet a bíere mendheas, coment'e crisandho sa cosa
Sinònimos e contràrios
mendhecosu,
pilingosu,
pullinu
Frases
no ti cumbenit a fàghere su mendhosu: menzus chi mànighes totu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
délicat,
difficile,
chichiteux (fam.)
Ingresu
fussy
Ispagnolu
delicado,
descontentadizo
Italianu
schizzinóso
Tedescu
heikel.
pullínu , agt Definitzione
nau de ccn., chi sa cosa de papare po su prus dhi faet ischifu, chi est tropu delicau in su sensu de sa limpiesa, chi dhue agatat sèmpere cosa de crisare (fintzes solu po ischire chie dh'at fata)/ porcu pullinu no ingrassat mai (ma a logos narant puliu)
Sinònimos e contràrios
afastiadori,
ascamosu,
ascherosu,
ascosu,
ghelestiosu,
gravellosu,
ispetzieri,
pilingosu,
salàsticu,
schivinosu,
stogumosu,
strichidheri
Frases
belleggai su víssiu d'èssere pullinu che li est vessidu (G.Ruju)◊ e chi no fetant che porcu pullinu si ant a bagnare in píssiu porchinu!
Tradutziones
Frantzesu
chichiteux
Ingresu
fussy
Ispagnolu
delicado,
difícil
Italianu
schizzinóso
Tedescu
heikel (wählerisch im Essen).