addoliméntu , nm Synonyms e antonyms
dabori,
dólima,
dolímine
Etymon
srd.
Translations
French
douleur
English
ache
Spanish
dolor,
pena
Italian
dolóre
German
Schmerz.
addorojàda , nf Synonyms e antonyms
abboghiada,
addorojamentu,
bérchida,
boche,
cérriu,
grida
Etymon
srd.
Translations
French
hurlement de souffrance
English
cry
Spanish
grito de dolor
Italian
urlo di dolóre
German
Geheule.
dabòri , nm: daori,
dobori,
dolore,
dolori Definition
su istare male po calecunu arremu chi at tentu dannu o at fatu ifortzu mannu, carena malàida, o fintzes po unu dispraxere / d. forte, d. lenu o brandhu; d. fridu = dolore a carchi músculu (fintzas pro fritu), itl. mialgia
Synonyms e antonyms
addolimentu,
dólima,
dolímine
/
cdh. dulori
Idioms
csn:
unu dolore benit, apretat, illébiat, curat, passat; su dolore si podet sentire, baliare, agguantare; pònneresi dolore = fàghere irfortzu mannu de ndhe àere dannu a sa carena; dolore bogau = dolore de intro de corpus chi no s'ischit cun pertzisione inue est; dhi at carriau unu dolori = li at bénnidu unu dolore; zenias de dolore: de conca, de barras, de itzugu, de mata, de costazu, de renes; dolores de culu = segamentu de matzàmini, cosas chi istrobbant o no praxint; doloris isbuidus de parteras = dolores apustis issindhigadas
Sentences
so totu pistu e no poto istare de sos dolores ◊ inchi dhis bèngiat unu dabori de brenti chi no si potzant ni sèi e ni crocai! ◊ cussus daboris depint èssi peus de is daboris de iscendiai ◊ su dolore lu zuto a tochedhos
2.
est mannu su dolore, cun duos mortos in famíllia! ◊ no si morit de dolore, da agguantat su cristianu!
3.
mighi ti pones dolore, ti faghes carchi illascada barrièndhedi cosa gai a sa sola!
Surnames and Proverbs
prb:
dolore ispinghet boche ◊ menzus dolore in oro chi no dolore in coro
Etymon
ltn.
dolore(m)
Translations
French
douleur
English
ache,
sorrow,
pain
Spanish
dolor
Italian
dolóre
German
Schmerz,
Leid.
disigàre , vrb Definition
bènnere a malu puntu de is dispraxeres, de s'afrigimentu, agummai coment'e consumàresi de sa tisichéntzia
Synonyms e antonyms
indisicare,
indisichire
Etymon
srd.
Translations
French
se consumer de douleur,
avoir de la peine
English
to grow sad,
to pine away
Spanish
debilitarse por el dolor
Italian
intristire,
consumarsi per dolóre
German
sich verzeheren.
dolentía , nf: dolintia Definition
genia de dispraxere chi si sentit po un'àteru / àere dolentia = tènnere dolu
Synonyms e antonyms
dabori,
dispiachere,
dolénsia,
dolu,
làstima
Sentences
dendhe ti sunt sa morte sentza ispada, mancu sos tuos ndhe ant dolentia ◊ pro peus disastru e dolentia a mama no bidesi ◊ mísera e pòvera in pannos chi ndhe càusat dolentia ◊ a su mancare tuo, Elena mia, mi est mancada sa lughe e prus no miro che umbra acant'a mimmi e dolentia
Etymon
srd.
Translations
French
chagrin
English
grief
Spanish
pena,
pesar
Italian
dispiacére,
dolóre,
péna
German
Leid.
dòlere , vrb: doli,
dòliri Definition
provare o sentire su dolore po calecunu male a sa carena, fàere male; sentire dispraxere po css. male o dannu: s'impreat solu sa 3ˆ p. singulare de unu modu finiu (mi, ti, li dolet, nos, bos, lis dolet, doliat, e totu deasi), s’inf., pps. e ger. / pps. dófidu, dólfidu, dórfiu, dólidu, dóliu, dóssiu
Synonyms e antonyms
incrèschere,
incrudèschere
/
dispiàchere
Sentences
dae su pódhighe malu mi ndhe dolet totu su bratzu ◊ mi est dolindhe meda, custa pistadura, como a sàmbene fritu ◊ narabbilu a mamma, fizu meu, inue ti dolet! ◊ mi ses tochendi aundi mi dolit ◊ no mi sunt mai dólias is origas
2.
a nois nos dolet su dannu chi ant tentu in cussa famíllia! ◊ mi dolit su coru solu su pensai ◊ su èssere pecadore mi dolet cantu su èssere bisonzosu
Etymon
ltn.
dolere
Translations
French
avoir mal
English
to ache
Spanish
sentir dolor,
sentir
Italian
sentire il dolóre,
dolére,
rincréscere
German
weh tun,
leid tun.
dólima , nf, nm: dólimu Definition
dolore etotu, male chi faet a dolidura / dólima fratosa = carrasegada; genias de dólima: de mata, de lumbos, de su partu, e gai
Synonyms e antonyms
addolimentu,
dabori,
dólida,
dolímine
Sentences
so totu a dólimas de sos irfortzos chi apo fatu ◊ cantas renas bei at in sa marina, dólimas ti si potat buliare! (Cucca)◊ amus a intèndhere nínnidos cun uras consoladoras in oras de dólimu ◊ cussu est mortu de dólimas de mata
Etymon
srd.
Translations
French
douleur
English
sorrow
Spanish
dolor
Italian
dolóre
German
Schmerz.
dóu , nm Definition
dolu, dolore
Scientific Terminology
mld
Translations
French
rhumatisme
English
rheumatic pains
Spanish
reumatismo
Italian
dolóre reumàtico
German
rheumatischer Schmerz.
fragusína , nf: francosina,
francusina 1 Definition
mali masculinu, genia de dolore a bentre, punta de dolore forte de no dhu pòdere baliare chi benit mescamente a bentre, ma fintzes a is errigos, a su fele; in cobertantza, genia de mandronia, pagu gana de fàere faina (e fintzes su mandronedhu)
Synonyms e antonyms
passacólica,
stratzonis
Sentences
labai, no mi fatzais benni is francusinas, si no mi pongu a narri is allelujas!
2.
poita dèu no apu postu menti a cussa francusina de su grillu chini iscít cantu disgràtzias mi ant a depi sutzedi!
Scientific Terminology
mld
Translations
French
colique
English
colica,
abdominal pain
Spanish
cólico
Italian
còlica,
dolóre addominale
German
Kolik.
fràta 1 , nf Definition
genia de distacu o segada de músculu aintru, in sa carena, po un’isfortzu mannu fatu a cropu; su dolore chi si sentit; in cobertantza, brulla mala
Synonyms e antonyms
frapu,
fritia,
illatzada
3.
sa nonna at cumpresu sa frata, giamat sa neta e li narat: Ninna mia, no ponzas cabu a sos ómines! ◊ abbà custa frata: istanote ridimos!
Surnames and Proverbs
smb:
Fratta
Scientific Terminology
mld
Translations
French
déchirure musculaire,
douleur musculaire
English
sprain,
pains in the joints
Spanish
tirón
Italian
strappo muscolare,
dolóre articolare
German
Muskelriß,
Gelenkschmerz.
indisichíre, indisighíre , vrb: intisichire Definition
bènnere a malu puntu de is dispraxeres, de s'afrigimentu, agiummai coment'e consumare o ispaciare de sa tisichesa
Synonyms e antonyms
decaire,
derrúere,
disigare,
ilmarrire,
indisicare
Sentences
si est indisighidu pro sa ruina de sa famíllia
Etymon
itl.
intisichire
Translations
French
se consumer de chagrin,
dépérir
English
to pine away
Spanish
consumirse
Italian
consumarsi dal dolóre,
deperire
German
sich verzehren.
ólchidu , nm, nf: órchida,
órchidu,
órghidu,
óschidu,
úlchida Definition
prus che àteru, boghe, grida po dolore forte o dannu mannu
Synonyms e antonyms
addólimu,
bérchida,
írchidu,
tzérriu
Sentences
fuindhe, a donzi passu una ruta e donzi ruta un'órchidu ◊ leados a istocadas, ant betadu un'óschidu e sunt mortos ◊ a s'acumpagnamentu de su mortu una giòvana fit pianghendhe a óschidos ◊ s'órchida sua tremiat sa domo, pariat chi bi aiat faladu unu lampu
Etymon
srd.
Translations
French
cri de douleur
English
howl of pain
Spanish
grito de dolor,
alarido
Italian
urlo di dolóre
German
Schmerzenschrei.
orchidàre , vrb: orchitare,
orghidare Definition
abboghinare, pesare a tzérrios, a órchidos, po dolore o dannu mannu
Synonyms e antonyms
abbochinare,
abboigare,
addolimai,
berchidai,
iscramorai
Sentences
luego torraiat a orchitare comente fachent sos tzecos
Etymon
srd.
Translations
French
crier de douleur
English
to howl with pain
Spanish
gritar por el dolor
Italian
urlare di dolóre
German
vor Schmerzen schreien.
stenteriài , vrb: istantariare* Definition
est su chi faet unu candho provat unu dolore tropu forte, chi agiummai perdet su sentidu; foedhare chentza ischire mancu su chi est naendho, unu
Synonyms e antonyms
desatinai,
ilbarionare,
iscassoletare,
sciolloriai,
strollicai
/
abbadherigare,
ammustèlchere,
dilmagiare,
ildimajare,
intostai,
sdemmaniai
Sentences
mi seu ingortu a s'ossu arrabiosu: cosa de mi stenteriai!
2.
dhoi at genti stenteriada chi est a iscarada a fai tontesas ◊ no ti stentériis cun mei: mi depis nai "Sa meri"!
Translations
French
éprouver une douleur déchirante
English
to feel a very sharp pain
Spanish
sentir un dolor muy fuerte
Italian
provare un dolóre fortìssimo
German
einen stechenden Schmerz empfinden.