Abbreviations Legenda | Symbols Legend

addolorài , vrb: addolorare, addulorare Definition giare o àere dispraxere mannu Synonyms e antonyms afligire, scorai Sentences ti addoloras po totu su chi at sunfriu fillu tú Etymon srd. Translations French peiner, affliger English to grieve Spanish afligir Italian addolorare German Leid tun.

annéulu , nm Definition su èssere o istare unu pagu tristos, oféndhios o àteru deasi Synonyms e antonyms anneu, annicu, triltura Etymon srd. Translations French peine, ennui, tristesse English sorrow, sadness, bother Spanish molestia, tristeza Italian péna, fastìdio, tristézza German Leid, Sorge, Traurigkeit.

annógiu , nm: annoju, annozu, annúgiu, annúngiu, annuzu Definition genia de sufrimentu chi faet coment'e dispràxios, tristos / èssere a annuzu cun ccn. = a murrunzu, a primma Synonyms e antonyms anneu, triltura / abbródhiu, annugiori, atrafudhu, bischiza, bústica, cogonu, imbromu, istrugnu, labbrione, primma, pussàgiu Sentences pigaimindi cust'annúgiu, custu disisperu! (B.Lobina)◊ pòvera Maria, cantu mi càusas annógiu: dae candho ses cogiuada no ti mancat làgrimas! ◊ si no giompo a sos primos onores no mi pigo annuzu e ne amargura! ◊ cun ràbbia e cun annoju bi lis depo cantare a fica in s'oju! (P.Pisurzi)◊ est unu burlanu chi no nde dhu papat s'annúngiu ◊ a tui no ti bocit s'annúgiu! Etymon srd. Translations French mélancolie English melancholy, pain Spanish melancolía Italian malinconìa, péna German Melancholie, Leid.

dabòri , nm: daori, dobori, dolore, dolori Definition su istare male po calecunu arremu chi at tentu dannu o at fatu ifortzu mannu, carena malàida, o fintzes po unu dispraxere / d. forte, d. lenu o brandhu; d. fridu = dolore a carchi músculu (fintzas pro fritu), itl. mialgia Synonyms e antonyms addolimentu, dólima, dolímine / cdh. dulori Idioms csn: unu dolore benit, apretat, illébiat, curat, passat; su dolore si podet sentire, baliare, agguantare; pònneresi dolore = fàghere irfortzu mannu de ndhe àere dannu a sa carena; dolore bogau = dolore de intro de corpus chi no s'ischit cun pertzisione inue est; dhi at carriau unu dolori = li at bénnidu unu dolore; zenias de dolore: de conca, de barras, de itzugu, de mata, de costazu, de renes; dolores de culu = segamentu de matzàmini, cosas chi istrobbant o no praxint; doloris isbuidus de parteras = dolores apustis issindhigadas Sentences so totu pistu e no poto istare de sos dolores ◊ inchi dhis bèngiat unu dabori de brenti chi no si potzant ni sèi e ni crocai! ◊ cussus daboris depint èssi peus de is daboris de iscendiai ◊ su dolore lu zuto a tochedhos 2. est mannu su dolore, cun duos mortos in famíllia! ◊ no si morit de dolore, da agguantat su cristianu! 3. mighi ti pones dolore, ti faghes carchi illascada barrièndhedi cosa gai a sa sola! Surnames and Proverbs prb: dolore ispinghet boche ◊ menzus dolore in oro chi no dolore in coro Etymon ltn. dolore(m) Translations French douleur English ache, sorrow, pain Spanish dolor Italian dolóre German Schmerz, Leid.

dispiachère , nm: dispiaghere, displaxeri, dispragere, disprageri, disprasere, dispraxere, dispraxeri, disprexere, disprexeri Definition genia de sufrimentu de s'ànimu po calecuna cosa de malu, de dannu, o chi no est andhada o no andhat comente si bolet, o a géniu / dispiaghere serradu = chi no s'iscít bèni mancu poita Synonyms e antonyms afannu, agiu, apensamentu, tristesa | ctr. piachere Sentences disprexeri est candu unu ndi arruit de campanibi! ◊ pariat chi iat pérdiu su sentidu, po su disprexeri de èssi pérdiu unu fillu ◊ sunt tuos totu sos dispiagheres candho caminas contra a sa rejone ◊ su disprasere fiat mannu e mannu su pistighíngiu ◊ a babbu no dhi bògio nàrrede nudha po no dhi giare dispraxere Translations French chagrin English regret Spanish pesar Italian dispiacére German Leid.

dispiàchere , vrb: dispiàghere, displàxiri, dispràgere, dispràgiri, dispràsere, dispràxere, dispraxi Definition provare o fàere provare in s'ànimu una genia de sufrimentu po calecuna cosa de male o de dannu o cosa chi no andhat comente si iat a bòllere / pps. dispràsiu, dispràgiu Synonyms e antonyms desaggradèssiri, indipetire | ctr. allegrare, piàchere, prexai Sentences mi dispiaghet ca no ti poto acuntentare, sinono cun totu su coro l'aia fatu! ◊ custu mi dispraset a dhu nàrrede ◊ sa tzia si fiat dispràsia meda ◊ mi disprajet, non potzo! ◊ ca mi ant contau un'ateruna cosa, m'iat a dispragi po esse beru!◊ mischinu, mi dispiachet pro isse! Translations French regretter English to dislike Spanish desagradar, disgustar, dolerse Italian dispiacére German leid tun, betrüben.

dolentía , nf: dolintia Definition genia de dispraxere chi si sentit po un'àteru / àere dolentia = tènnere dolu Synonyms e antonyms dabori, dispiachere, dolénsia, dolu, làstima Sentences dendhe ti sunt sa morte sentza ispada, mancu sos tuos ndhe ant dolentia ◊ pro peus disastru e dolentia a mama no bidesi ◊ mísera e pòvera in pannos chi ndhe càusat dolentia ◊ a su mancare tuo, Elena mia, mi est mancada sa lughe e prus no miro che umbra acant'a mimmi e dolentia Etymon srd. Translations French chagrin English grief Spanish pena, pesar Italian dispiacére, dolóre, péna German Leid.

dòlere , vrb: doli, dòliri Definition provare o sentire su dolore po calecunu male a sa carena, fàere male; sentire dispraxere po css. male o dannu: s'impreat solu sa 3ˆ p. singulare de unu modu finiu (mi, ti, li dolet, nos, bos, lis dolet, doliat, e totu deasi), s’inf., pps. e ger. / pps. dófidu, dólfidu, dórfiu, dólidu, dóliu, dóssiu Synonyms e antonyms incrèschere, incrudèschere / dispiàchere Sentences dae su pódhighe malu mi ndhe dolet totu su bratzu ◊ mi est dolindhe meda, custa pistadura, como a sàmbene fritu ◊ narabbilu a mamma, fizu meu, inue ti dolet! ◊ mi ses tochendi aundi mi dolit ◊ no mi sunt mai dólias is origas 2. a nois nos dolet su dannu chi ant tentu in cussa famíllia! ◊ mi dolit su coru solu su pensai ◊ su èssere pecadore mi dolet cantu su èssere bisonzosu Etymon ltn. dolere Translations French avoir mal English to ache Spanish sentir dolor, sentir Italian sentire il dolóre, dolére, rincréscere German weh tun, leid tun.

dóliu 1 , nm Definition genia de dolore, fintzes dispraxere mannu Synonyms e antonyms dabori, punta 1 / dolorias, pispinidura Sentences rughet a terra a dólios fortzicàndhesi che colobra Etymon srd. Translations French douleur de l'accouchement English pang Spanish dolores Italian dòglia German Schmerz, Weh, Leid.

dólu , nm: addolu Definition prus che àteru, dispraxere, sentidu chi si provat po sa suferéntzia de un'àteru, candho ndhe paret male; dolore etotu, male, siat de sa carena e siat de s'ànimu Synonyms e antonyms apiadamentu, dolentia, feritza, làstima, piaidade / dabori Idioms csn: tènnere o àere d. = èssiri dolidori pro unu; d. de coro = disprexeri mannu, secacoro; b'at de ndh'àere d. sas pedras = zente de lastimare abberu (sa pedra no zughet coro modhe!); a d. mannu, a d. mannu meu, tou, sou, nostru, issoro = pro malasorte mia, tua, sua, cun dolore o dispiaghere meu, tou, sou, e gai; pàrrere d. = pàrriri mali, dispràxiri; bestiri de d., ponni d. = pònnere su lutu, fàghere su corrutu; èssiri a dolus o patiri dolus = zúghere o sentire dolores Sentences àendhe dolu de onzi patidore! ◊ candho mai carchi cabadhari no ndhe at a àere dolu e ti nche picat?! ◊ bidèndhemi atristadu, finas sas pedras túnciant pro su dolu ◊ chi ti conto su contu ti ponis a dolu! ◊ sos tuos ant a bènnere pianghendhe e fatèndhedi su dolu ◊ su cundennau a s'impicu fachiat dolu a sas predas 2. po mimi est dolu de coru a ci dhu pedri (A.Garau)◊ no azungas dolore a su dolu! ◊ su dolu est tropu forte: pessighidu mi at s'ira tua ◊ no si pigheis dolu de coru po su cras, poita su cras at a tenni is tribbulias suas (Ev) 3. Issu si at ingortu is dolus nostus e atuau is maladias nostas (Ev)◊ dh'apu donau una pumada po su dolu a sa pala ◊ cun is dolus ti at pigau su scimprori ◊ tropu est su dolu e no potzu prus bivi! 4. s'errore nostru sichit, a dolu mannu! ◊ so totu s'annu mandhighendhe olzatu, a dolu mannu! ◊ a dolu de sas coltzas netas mias, chi mi ant a pesu in domo! ◊ is fillus oi no si ponint dolu mancu candu morint su babbu e sa mama 5. mi ndh'est pàssidu dolu a lis dare sa cosa menzus ◊ fut dudosedhu si fai s'úrtima oferta, ma dhi pariat dolu de coru ◊ dolu ti est parindhe a ti ndhe pesare?! ◊ mi est parindhe dolu a essire cun custu fritu! Etymon ltn. dolus Translations French compassion, pitié, affliction English pity, distress Spanish compasión, aflicción Italian compassióne, pietà, afflizióne German Mitleid, Leid.

incrudèschere , vrb: incruèschere Definition provare dolore, dispràxere, fàere o essire peus, prus dolorosu; nau de cosas coendho o faendho, chi no coent o no essint bene / i. su male = impeorai Synonyms e antonyms dòlere, dispiàchere, incrèschere, rànchere / incalèschere, incancheriare Sentences si pecadu no atrogas su coro incrueschet ◊ cantu martirizu: su patire tou est piús incruéschidu! 2. l'incrudeschet sa cundanna chi at iscontau 3. su màndhicu at incrudéschiu ◊ sa pasta si est incrudéschia (G.F.Sedda) Etymon spn. encrudecer Translations French regretter, aigrir English to regret, to grow worse (harsh) Spanish doler, exacerbar, encrudecer Italian rincréscere, incrudire, inasprire German leid tun, sich verschlimmern.

pasciòne , nf, nm: (pa-sci-o-ne) apascionu, pascionu (pa-sci-o-nu) passione, passioni 1, passionu Definition suferéntzia, patimentu mannu Synonyms e antonyms patimentu | ctr. gosa Idioms csn: domíniga de passionu = su domingu innantis de su de prammas; sa p. de Cristos = su marturizu de Cristos arrestadu, protzessadu e incravadu; a p. = patindhe meda, passionendhe Sentences sa Missa si depit ascurtai pensendu a sa passioni e morti de Gesugristu ◊ mi timo chi Larentu morzat a pascionu de disgana! ◊ inchelant notes de pascionu e albeschint dies de trementu ◊ o Deus poderosu, no lasses tanta zente in passione! (G.Contieri)◊ chercos e castanzos sunt a pascionu in sos rocarzos ◊ mancu risu mi at restadu pro culpa de su pascionu Etymon itl. Translations French souffrance intense English intense suffering Spanish padecimiento Italian intènsa sofferènza, passióne German Leid.

patisciòne, patissiòne , nf Definition su patire, su sufrire, su istare male (po maladia, poberesa)/ p. de alimentos = farta, bisóngiu de nutrimentu; èssere in p. = sunfrendi Synonyms e antonyms apascionu, paténscia, patimentu, suferéncia / ttrs. padissimentu | ctr. contentu, gosa, prégiu Translations French souffrance English pain, suffering Spanish sufrimiento, dolor Italian patiménto German Leid.

pèna , nf Definition css. sufrimentu chi no siat pigau a bonugoro, po male chi ndhe benit chentza dhu bòllere, fintzes pentzamentu, dispraxere; su pl., is dolores de s'illieróngiu e fintzes dolores a bentre po maladia; su chi si betat a pagare o iscontare a cundenna po dannu o male chi unu at fatu Synonyms e antonyms dolorias, pispinidura / cundenna | ctr. conciolu, cuntentesa, gosa, prégiu Idioms csn: bènnere sas penas = comintzare sos dolores de s'illieronzu; èssiri in penas de fogu = sufrindhe meda, de no ndhe pòdere istare; pònnere sa p. = betare su de pagare, a cundenna; pagare, smarigai sa p. = iscontare sa cundenna, dare su chi ant betadu a pagare pro su dannu fatu; addulchire sas penas = allebiai su sunfrimentu, su disprexeri Sentences no ti lees pena pensendhe a mie! ◊ candho ti lasso, su coro intendho in pena ◊ bois chi bidides sos males nostros, abbrandhade sa pena! ◊ dia chèrrere su consolu chi apàsigat sa pena ◊ mi picant a dischíssiu sas penas de s'amore ◊ fui in penas de fogu: mairu miu s'intendiat mali e guidendi circhendi su dotori! 3. cun pena de sa vida, custu lu depes fàghere! ◊ pensa a sos innotzentes chi sufrint penas! ◊ santa Nostasia a manu sua s'at giau sa pena ◊ li at postu pena de sa vida si no ndhe batiat sa prus bella Etymon ltn. poena Translations French peine, chagrin English pain, punishment Spanish pena Italian péna German Leid, Sorge, Strafe.

pesàri , nm: pesàriu Synonyms e antonyms abbatimentu, acoradura, afrigimentu, pena, scoramentu, triltura Etymon spn. Translations French peine English sorrow Spanish pesar Italian péna German Leid.

«« Search again