annógiu , nm: annoju,
annozu,
annúgiu,
annúngiu,
annuzu Definition
genia de sufrimentu chi faet coment'e dispràxios, tristos / èssere a annuzu cun ccn. = a murrunzu, a primma
Synonyms e antonyms
anneu,
triltura
/
abbródhiu,
annugiori,
atrafudhu,
bischiza,
bústica,
cogonu,
imbromu,
istrugnu,
labbrione,
primma,
pussàgiu
Sentences
pigaimindi cust'annúgiu, custu disisperu! (B.Lobina)◊ pòvera Maria, cantu mi càusas annógiu: dae candho ses cogiuada no ti mancat làgrimas! ◊ si no giompo a sos primos onores no mi pigo annuzu e ne amargura! ◊ cun ràbbia e cun annoju bi lis depo cantare a fica in s'oju! (P.Pisurzi)◊ est unu burlanu chi no nde dhu papat s'annúngiu ◊ a tui no ti bocit s'annúgiu!
Etymon
srd.
Translations
French
mélancolie
English
melancholy,
pain
Spanish
melancolía
Italian
malinconìa,
péna
German
Melancholie,
Leid.
atzànu , nm Synonyms e antonyms
cària,
matana,
múngia,
pista
Sentences
malu atzanu si ndh'est leanne!
Translations
French
peine
English
pain
Spanish
ansiedad,
pena
Italian
affanno,
péna
German
Sorge.
coróju , nm: corroju Definition
boghes a lamentu, mescamente de animale
Synonyms e antonyms
murrunzu,
órulu,
teroju,
tórulu,
túnchiu
/
acornou,
dispiaghere,
dolore
Sentences
ahi, fizu meu, in continu corroju ndhe apo pro tota vida!
2.
candho miro sos ojos tuos, eo bi sàgumo duos butios, una lughe de corojos e sos gridos chi ant infuscadu su tempus de giogare
Etymon
itl.
cordoglio
Translations
French
douleur
English
pain
Spanish
duelo,
pesar
Italian
duòlo
German
Schmerz.
dabòri , nm: daori,
dobori,
dolore,
dolori Definition
su istare male po calecunu arremu chi at tentu dannu o at fatu ifortzu mannu, carena malàida, o fintzes po unu dispraxere / d. forte, d. lenu o brandhu; d. fridu = dolore a carchi músculu (fintzas pro fritu), itl. mialgia
Synonyms e antonyms
addolimentu,
dólima,
dolímine
/
cdh. dulori
Idioms
csn:
unu dolore benit, apretat, illébiat, curat, passat; su dolore si podet sentire, baliare, agguantare; pònneresi dolore = fàghere irfortzu mannu de ndhe àere dannu a sa carena; dolore bogau = dolore de intro de corpus chi no s'ischit cun pertzisione inue est; dhi at carriau unu dolori = li at bénnidu unu dolore; zenias de dolore: de conca, de barras, de itzugu, de mata, de costazu, de renes; dolores de culu = segamentu de matzàmini, cosas chi istrobbant o no praxint; doloris isbuidus de parteras = dolores apustis issindhigadas
Sentences
so totu pistu e no poto istare de sos dolores ◊ inchi dhis bèngiat unu dabori de brenti chi no si potzant ni sèi e ni crocai! ◊ cussus daboris depint èssi peus de is daboris de iscendiai ◊ su dolore lu zuto a tochedhos
2.
est mannu su dolore, cun duos mortos in famíllia! ◊ no si morit de dolore, da agguantat su cristianu!
3.
mighi ti pones dolore, ti faghes carchi illascada barrièndhedi cosa gai a sa sola!
Surnames and Proverbs
prb:
dolore ispinghet boche ◊ menzus dolore in oro chi no dolore in coro
Etymon
ltn.
dolore(m)
Translations
French
douleur
English
ache,
sorrow,
pain
Spanish
dolor
Italian
dolóre
German
Schmerz,
Leid.
fragusína , nf: francosina,
francusina 1 Definition
mali masculinu, genia de dolore a bentre, punta de dolore forte de no dhu pòdere baliare chi benit mescamente a bentre, ma fintzes a is errigos, a su fele; in cobertantza, genia de mandronia, pagu gana de fàere faina (e fintzes su mandronedhu)
Synonyms e antonyms
passacólica,
stratzonis
Sentences
labai, no mi fatzais benni is francusinas, si no mi pongu a narri is allelujas!
2.
poita dèu no apu postu menti a cussa francusina de su grillu chini iscít cantu disgràtzias mi ant a depi sutzedi!
Scientific Terminology
mld
Translations
French
colique
English
colica,
abdominal pain
Spanish
cólico
Italian
còlica,
dolóre addominale
German
Kolik.
ingrazàre , vrb Definition
peorare su dolore, su dispraxere
Synonyms e antonyms
agghegiare,
incalèschere,
incancheriare,
incrudèschere,
intriscare
Sentences
ingrazare una ferida, una fruschedha
Translations
French
exacerber
English
to embitter,
to sharpen a pain
Spanish
exasperar
Italian
inasprire
German
verschärfen.
ólchidu , nm, nf: órchida,
órchidu,
órghidu,
óschidu,
úlchida Definition
prus che àteru, boghe, grida po dolore forte o dannu mannu
Synonyms e antonyms
addólimu,
bérchida,
írchidu,
tzérriu
Sentences
fuindhe, a donzi passu una ruta e donzi ruta un'órchidu ◊ leados a istocadas, ant betadu un'óschidu e sunt mortos ◊ a s'acumpagnamentu de su mortu una giòvana fit pianghendhe a óschidos ◊ s'órchida sua tremiat sa domo, pariat chi bi aiat faladu unu lampu
Etymon
srd.
Translations
French
cri de douleur
English
howl of pain
Spanish
grito de dolor,
alarido
Italian
urlo di dolóre
German
Schmerzenschrei.
orchidàre , vrb: orchitare,
orghidare Definition
abboghinare, pesare a tzérrios, a órchidos, po dolore o dannu mannu
Synonyms e antonyms
abbochinare,
abboigare,
addolimai,
berchidai,
iscramorai
Sentences
luego torraiat a orchitare comente fachent sos tzecos
Etymon
srd.
Translations
French
crier de douleur
English
to howl with pain
Spanish
gritar por el dolor
Italian
urlare di dolóre
German
vor Schmerzen schreien.
patisciòne, patissiòne , nf Definition
su patire, su sufrire, su istare male (po maladia, poberesa)/ p. de alimentos = farta, bisóngiu de nutrimentu; èssere in p. = sunfrendi
Synonyms e antonyms
apascionu,
paténscia,
patimentu,
suferéncia
/
ttrs. padissimentu
| ctr.
contentu,
gosa,
prégiu
Translations
French
souffrance
English
pain,
suffering
Spanish
sufrimiento,
dolor
Italian
patiménto
German
Leid.
pèna , nf Definition
css. sufrimentu chi no siat pigau a bonugoro, po male chi ndhe benit chentza dhu bòllere, fintzes pentzamentu, dispraxere; su pl., is dolores de s'illieróngiu e fintzes dolores a bentre po maladia; su chi si betat a pagare o iscontare a cundenna po dannu o male chi unu at fatu
Synonyms e antonyms
dolorias,
pispinidura
/
cundenna
| ctr.
conciolu,
cuntentesa,
gosa,
prégiu
Idioms
csn:
bènnere sas penas = comintzare sos dolores de s'illieronzu; èssiri in penas de fogu = sufrindhe meda, de no ndhe pòdere istare; pònnere sa p. = betare su de pagare, a cundenna; pagare, smarigai sa p. = iscontare sa cundenna, dare su chi ant betadu a pagare pro su dannu fatu; addulchire sas penas = allebiai su sunfrimentu, su disprexeri
Sentences
no ti lees pena pensendhe a mie! ◊ candho ti lasso, su coro intendho in pena ◊ bois chi bidides sos males nostros, abbrandhade sa pena! ◊ dia chèrrere su consolu chi apàsigat sa pena ◊ mi picant a dischíssiu sas penas de s'amore ◊ fui in penas de fogu: mairu miu s'intendiat mali e guidendi circhendi su dotori!
3.
cun pena de sa vida, custu lu depes fàghere! ◊ pensa a sos innotzentes chi sufrint penas! ◊ santa Nostasia a manu sua s'at giau sa pena ◊ li at postu pena de sa vida si no ndhe batiat sa prus bella
Etymon
ltn.
poena
Translations
French
peine,
chagrin
English
pain,
punishment
Spanish
pena
Italian
péna
German
Leid,
Sorge,
Strafe.
puntúra , nf Definition
su púnghere; intrada de meighina chi si faet punghendho un'agu tuvuda in sa carre o in is venas; dolore forte chi benit coment'e a punghidura, o fintzes dolore de friadura
Synonyms e antonyms
punghidura,
spitzuladura
/
initzione
/
punta 1
Sentences
in sa carre intendhia sas punturas ◊ pagas punturas de abe ant istabbilidu chi curant artrosis e mores
2.
su dotore li at dadu meighina de fàghere a punturas
3.
est andhadu a su dutore ca fit a punturas de mata
Etymon
ltn.
punctura
Translations
French
piqûre
English
injection,
sharp pain
Spanish
pinchazo,
punzada
Italian
puntura
German
Stich,
Punktion.
rèa , nf: ria Definition
atítidu chi is parentes de su mortu faent cicios a inghíriu, is parentes etotu cicios a inghíriu de su mortu, arringheraos; fintzes prantu a toroju, a tzérrios po àteru / èssere a rea = a filera, arringheraus; intrare in r. = iscurtare sa resone, adduire a sa resone, ponner mente
Synonyms e antonyms
rolu,
teju
Sentences
fit fachèndhesi sa ria, pranghendhe sa sorre malassortada ◊ sunt in ria, pranghendhe ◊ sa familla in sa ria est a sucutu ca su balente no est torrau ◊ tantas caras bido totu a rea
2.
in domo sas féminas sunt a ria fata pro mene ca depo partire
3.
a minore li daiat carchi corpu de fuste pro lu fàghere intrare in rea
Scientific Terminology
sntz
Translations
French
larmes funèbres
English
pain,
lamentation
Spanish
llanto fúnebre
Italian
duòlo,
pianto fùnebre
German
Klage,
Totenklage.
segalatràngas , nm Definition
chie istat sèmpere segandho sa passiéntzia, giaendho ifadu, istrobbu
Synonyms e antonyms
aconciabbraghetas,
arremiculu
Sentences
custas segalatrangas si che sunt andhadas e pagu bi at mancadu chi no mi ndhe apant bogadu sos ojos
Etymon
srd.
Translations
French
casse-pieds
English
pain in the neck
Spanish
pelma
Italian
rompiscàtole
German
Nervensäge.
stenteriài , vrb: istantariare* Definition
est su chi faet unu candho provat unu dolore tropu forte, chi agiummai perdet su sentidu; foedhare chentza ischire mancu su chi est naendho, unu
Synonyms e antonyms
desatinai,
ilbarionare,
iscassoletare,
sciolloriai,
strollicai
/
abbadherigare,
ammustèlchere,
dilmagiare,
ildimajare,
intostai,
sdemmaniai
Sentences
mi seu ingortu a s'ossu arrabiosu: cosa de mi stenteriai!
2.
dhoi at genti stenteriada chi est a iscarada a fai tontesas ◊ no ti stentériis cun mei: mi depis nai "Sa meri"!
Translations
French
éprouver une douleur déchirante
English
to feel a very sharp pain
Spanish
sentir un dolor muy fuerte
Italian
provare un dolóre fortìssimo
German
einen stechenden Schmerz empfinden.
suferéncia, suferénscia , nf: suferéntzia Definition
su sufrire, su istare patindho
Synonyms e antonyms
patimentu,
penória,
sufrimentu
/
cdh. sufaréntzia
| ctr.
contentu,
gosa
Sentences
is notes passadas in mesu de su fritu furint oras de suferéntzia ◊ sa suferéntzia est unu castigu malu a sanai! ◊ fit pro me una suferéntzia a bídere e intèndhere su dolore in sos àteros ◊ non timas, Bachisé: deo ti cherzo bene e cumprendho sas suferéntzias tuas ◊ mi arregordu de is suferéntzias candu femu andada a Castedhu po s'iscola média
Translations
French
souffrance
English
pain
Spanish
sufrimiento
Italian
sofferénza
German
Leiden.