arràncu , nm Definition
fragu chi andhat a sa cosa, prus che àteru malu, fintzes singiale ch'iscóviat calecuna cosa; su chi ndhe podet dipèndhere a is fígios de is mannos (arrancu de parentella)
Synonyms e antonyms
abbentada,
abbentu,
arrastu,
fracu,
pudescioi,
rànchidu 1,
seledu
Sentences
de s'istabbilimentu ndi lompiat un’arrancu malu ◊ arrancu de muscedra: incapat, dhi betaus bruncu! ◊ arrancu de gunnedha no mi ndi at andau mai ◊ fragat e narat: Arrancu de santu pigu! ◊ arrancu de arrosas in su mes'e maju ◊ no dhi posso intendhe prus s'arrancu!
2.
in custa chistioni dhoi at arrancu de pecau! ◊ innòi, de coja mancu s'arrancu!
3.
si at tirau a s'arrancu de su babbu, cussu piciocu est malu a coi!
Etymon
ltn.
rancor, -oris
Translations
French
odeur
English
scent
Spanish
olor
Italian
odóre
German
Geruch.
atufài , vrb Definition
fàere atufu o atúfidu, pigare atufu, pònnere fragu malu de isserru e de umidore, de cosa guasta; nau de gente, pèrdere de ànimu
Synonyms e antonyms
afungai,
afungorai,
allanire,
ammucorai,
ammufai,
annabrai,
intufire,
intuvare,
limire,
morighinire,
tufire
Etymon
spn.
atufar
Translations
French
prendre une odeur de moisi,
moisir
English
to grow musty
Spanish
enmohecer,
atufar
Italian
prèndere odóre di tanfo,
ammuffire
German
dumpfig riechen,
verschimmeln.
fiàcu 1, fiàgu , nm: flacu 1,
fracu 1,
fragu Definition
abbentada chi si leat cun su o chi si sentit in su nasu
Synonyms e antonyms
abbentada,
abbentu,
antori,
arrancu,
arrasta,
frusa,
nuscu
/
cdh. fiacu
Idioms
csn:
essire, andhare, pònnere fragu a sa cosa, leare, iscapai f. (custu bollit nàrriri fintzas "bogai fragu"); zenias de fragu: bellu, pudésciu, béchinu (de craba), bíschidu (= agru), putzinosu, púdidu (= de pudesciori), brusiadu (= de cosa abbruxada); avb. a fragu = fraghendi, cun fatzilidade meda; andai fragus malus a ccn. = bogare fama mala
Sentences
at istérridu sa bestimenta pro che li bogare su fiagu de s'inserru ◊ intrat su fiagu areste de su pruleu ◊ so lendhe fragu brusiadu: ite at a èssere? ◊ portu cussu fragu in is càrigas ◊ cuss'erba mi at lassadu su fragu in manos ◊ sas cosas postas paris leant s'una su fragu de s'àtera ◊ isterre custa cosa in fora a che li essire su fragu malu ◊ soe a fiacu de casu e de verveche ca faco su pastore
2.
comente l'as àpida custa cosa, a fragu? ◊ custus froris, chi dhus prantas, pigant a fragu ca immoi est tempus ◊ daghi nos cogiamos, a fostè mancu fiagu a nares bondhe acudit!
Etymon
srd.
Translations
French
odeur
English
smell
Spanish
olor
Italian
odóre
German
Geruch.
fiagàre , vrb: fracare,
fragai,
fragare Definition
pigare fragu, is fragos, arrancu; in cobertantza, cricare ccn. cosa; bogare o lassare andhare fragu
Synonyms e antonyms
acarigai,
annajare,
annàsere,
arrancai 1,
arrastai,
fraghigiai,
nuscai
Idioms
csn:
andai fraga fraga = furitendu, arrotza arrotza, chirchendhe a s'airada, che cane in catza (ma nau de is piciocos chi currint aundi dhui at piciocas); cosa chi fragat = una chistione pro un'àtera, zenia de iscusa, de iscóbiu; fragai che pubusa = èssere púdidu a tzutzu
Sentences
su cane giraiat fiaghendhe su rastu e s'aera ◊ fiat fraghendi in dogna logu a càrigas obertas che cani de cassa ◊ mi ant dadu unu fiore pro mi lu fiagare
2.
sannoris a crobbata e a cicia arrólliant de contonada in contonada, cichendu, fraghendu…
3.
mi praxint custas arrosas ca frangant ◊ custa cosa fragat de casu ◊ est aici brutu chi fragat de aillargu
4.
custa est cosa chi fragat, gopai: no est po sa saludi ma po fai càncua farrassa manna chi funt circhendu!
Etymon
ltn.
fragrare
Translations
French
flairer
English
to smell,
to exhale
Spanish
oler,
olfatear,
oler
Italian
fiutare,
odorare,
emanare odóre
German
riechen.
intúvu , nm Definition
fragu de inserru, fragu malu chi si dhue faet in logu serrau
Synonyms e antonyms
atufamentu,
atúfidu,
atufori,
inserru
Etymon
srd.
Translations
French
air vicié
English
stale air
Spanish
aire viciado
Italian
ària viziata,
odóre di chiuso
German
schlechte Luft,
muffiger Geruch.
tàltu , nm: tastu Definition
sabore malu, légiu
Synonyms e antonyms
denga,
lassada,
saboi
Sentences
s'ozu at unu tastu chi no mi piaghet, custu binu no at tastu perunu, at tastu de linna, de mufa ◊ bastat una carrada male tenta o pagu samunada a pònnere tastu a su binu ◊ una cuba, si la pienas de binu gualtu mantenet su taltu po sempre ◊ sos frutos luados mancu los podimus connòschere a su tastu
Etymon
srd.
Translations
French
mauvaise odeur
English
stench
Spanish
tufo,
sabor desagradable
Italian
tanfo,
sapóre e odóre sgradévole
German
übler Geruch oder Geschmack.