abbíza , nf Synonyms e antonyms
abbígiu,
lerta
Translations
French
alerte
English
alert
Spanish
alerta
Italian
allérta
German
Achtung.
barítu , nm: barritu Definition
manera de fàere chi ponet in càrculu is àteros; fintzes atentzione manna, timoria, po no fàere dannu, male / chena b. de tempus = sentz'e fai contu de su tempus
Synonyms e antonyms
arraspetu,
regualdu,
remiru
/
impoltu
Sentences
no at nisciunu baritu ◊ baritu e friscione bi cheret pro su pane!
Etymon
srd.
Translations
French
respect,
considération
English
regard
Spanish
consideración
Italian
riguardo
German
Achtung.
cherínzu , nm Definition
su si chèrrere, su s'istimare
Synonyms e antonyms
afetu,
amore,
apegu,
istima
Sentences
sos sapores de su cherinzu vene vardat sa vida dae cada assustu ◊ de totu s'issóniu, de totu su machine de sa vida arreat petzi su cherinzu vene
Etymon
srd.
Translations
French
estime,
affection
English
fondness
Spanish
cariño
Italian
stima,
affètto
German
Achtung,
Zuneigung.
cóntu , nm Definition
cosa chi si narat po giare a ischire, po istentu; cosa chi si cunsiderat a reguardu de calecuna chistione, o de ccn., mescamente cun su significau de arrespetu, de importu / min. contighedhu, contixedhu
Synonyms e antonyms
contadu,
contànsia,
chistione,
consideru,
cuentu,
importu,
médiu
Idioms
csn:
istèrriri unu c. = comintzare a chistionare de carchi cosa pro si fàghere a sa manu a unu, pro lu cumbínchere, pro li pòdere pedire cosa; ómine, fémina de c. = chi contat, de importu; èssere chin c. = pro cosa, cun motivu; contus de foxili = sos chi si narant passendhe ora caentèndhesi, a sos pisedhos, tantu pro los tratènnere, cosighedhas de pagu importu; c. de risu = contu po arriri; c. b'at! = no mi la contas zusta, mi ses cuendhe carchi cosa; a su c. = istendhe a cantu si contat, a su chi narant; in c. de… = a su postu de…, pro cantu pertocat…; fàghere c. malu = apicai mali is crais, fai contus chi no torrant paris cun is contus de un'àteru; no ischire su c. de leare = no isciri acomenti fai, tènniri dificultadis mannas; dare c. de carchi cosa a ccn. = contare, nàrrere su chi at fatu, dare una nova; circai contus a ccn. = chircare chistiones, pedire cosa; fàghere contu, passai contu de… = pònnere in càrculu, cunsiderare
Sentences
sos contos no sunt beros ma s'ómine los at imbentaos pro disaogu suo ◊ si cheriat cumpresu, ma chene torrare a contare sos contos contaos dae semper ◊ totu is piciochedhus candu bollint otenni una cosa isterrint su contixedhu…◊ no apo mai crétidu in custos contos de foghile
2.
dae minore so faghendhe gherra fastizando in sos contos de amore ◊ a triballare nono, ma in contos de divertimentu za lu agatas cuncordu! ◊ a fàghere sa chirca no sunt contos vostros! ◊ tui ses ammachiada, in contu de fastigiai
3.
est istracu, malàidu, male bestidu ma no ndhe faghet contu ◊ su fàmini fiat tropu, cudha crocoriga si fut parta una síndria e no nd'iaus passau contu, si ndi fustis pràndius etotu! ◊ a mie no mi ant chilcadu mai: si cumprendhet chi de me no ndhe ant fatu contu ◊ pro milli francos in prus a chilu no ndhe fato contu, còmporo su matessi! ◊ si ti cheret dòlere sa conca già est chin contu, cun cussu corpu! ◊ a su contu, issos crediant gasi!
4.
su babbu fit de contu e benistante
5.
unu contu si lu faghiat s'àinu e unu su truvadore ◊ contu malu ti as fatu si pessas chi su chi depes fàghere tue lu fato deo! ◊ no est contu bonu, custu, a fàghere sas cosas semper a duas bias! ◊ fàghedi bene sos contos innantis, no ti ndhe impudes! ◊ no isco prus su contu de mi leare: male est goi e peus est gai! ◊ faghídebbos in contu cantu balanzat cussu, si podet ispèndhere gai meda
6.
ite contu ndhe apo a dare a Deu de tanta mala vida chi apo fatu! ◊ ma deo so pensendhe apustis morte ca devo dare sos contos a Deu! (Sotgiu)◊ torro a bidha e ndhe dao contu a sa zustíssia de su chi est capitau
7.
in contu de andhare a campu andheit a chircare a unu ◊ in contu de timi m'iant fatu arriri
Surnames and Proverbs
smb:
Contu
Translations
French
compte,
considération
English
tale,
consideration,
estimation
Spanish
cuento,
consideración
Italian
raccónto,
narrazióne,
fiaba,
considerazióne,
stima
German
Erzählung,
Märchen,
Achtung.
préciu , nm: (pré-ci-u)
prégiu 1,
preju,
présciu,
présiu,
préssiu 1,
prétziu,
préxiu Definition
su tanti de moneda chi si faet pagare una cosa chi si bendhet; fintzes virtude, calidade bona de unu, su cunsideru chi si ndhe faet
Synonyms e antonyms
càlculu,
consideru,
contu
Idioms
csn:
abbassiare, falare, artziare o pigare su prétziu; tirai su prétziu = (pro chie est bendhindhe) chircare de bèndhere a prétziu artu (pro chie est comporendhe su contràriu); intrare in preju, pònneresi in prétziu = agatàresi o èssere de acordu pro su prétziu chi li ant fatu, cuncordare in su prétziu; fàghere prétziu de unu, tènnere in prétziu a unu = pònnere o tènnere in contu o càrculu mannu (e pro cussu fintzas "combidare")
Sentences
no ti l'íscio nàrrere su préciu, ma costat! ◊ su salmoni dh'ant artiau de préssiu ◊ ti bendis is prendas e prétziu no tiras! ◊ bi teniat binu bonu e a pagu prégiu ◊ intrat in preju e bendhet s'istante ◊ su chi li daiant si lu torraiat a bèndhere a présiu baratu ◊ già l'ischis comente ch'est faladu su prétziu de su late!
2.
pòvera càscia, a cale fine ses parada pustis chi tantos prétzios as tentu! ◊ su prétziu chi azis fatu a nois est totu onore e dignidade a bois (A.Cubeddu)◊ amigu caru, ti naro "gràssias!" pro su prétziu chi as fatu pro custu axudu
Etymon
spn., itl.
pregio
Translations
French
prix,
appréciation
English
price,
appraisal
Spanish
precio,
apreciación
Italian
prèzzo,
apprezzaménto
German
Preis,
Achtung.
reguàldu , nm: reguardu,
resguardu,
rigualdu,
riguardu Definition
genia de arrespetu po is àteros, po sa salude o àteru
Synonyms e antonyms
arraspetu
/
culvenu
Idioms
csn:
a r. de… = pro su chi pertocat a…; èssere chene perunu r. = chentza rispetu nudha, pro neune e pro peruna cosa
Sentences
sos dominadores ant chérfidu reservare riguardu a sa Carta De Logu ◊ a Efisina sos minatores la salutaiant chin riguardu
2.
at faedhadu a reguardu de sa matessi chistione
Etymon
ctl., spn.
resguardo
Translations
French
respect,
égard
English
respect
Spanish
respeto,
miramiento
Italian
riguardo
German
Achtung.
remíru , nm: rimiru Definition
su remirai; genia de arrespetu e de ammiru po ccn.
Synonyms e antonyms
arraspetu,
baritu,
regualdu
2.
est remiru a salutare a un’àteru ◊ faèdhami chin su remiru chi mi tocat! ◊ apo remiru de totus ma ateretantu ne chèglio!
Etymon
srd.
Translations
French
respect
English
regard
Spanish
consideración,
respeto
Italian
riguardo,
rispètto
German
Betrachtung,
Achtung.