abbíza , nf Sinonimi e contrari
abbígiu,
lerta
Traduzioni
Francese
alerte
Inglese
alert
Spagnolo
alerta
Italiano
allérta
Tedesco
Achtung.
barítu , nm: barritu Definizione
manera de fàere chi ponet in càrculu is àteros; fintzes atentzione manna, timoria, po no fàere dannu, male / chena b. de tempus = sentz'e fai contu de su tempus
Sinonimi e contrari
arraspetu,
regualdu,
remiru
/
impoltu
Frasi
no at nisciunu baritu ◊ baritu e friscione bi cheret pro su pane!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
respect,
considération
Inglese
regard
Spagnolo
consideración
Italiano
riguardo
Tedesco
Achtung.
cherínzu , nm Definizione
su si chèrrere, su s'istimare
Sinonimi e contrari
afetu,
amore,
apegu,
istima
Frasi
sos sapores de su cherinzu vene vardat sa vida dae cada assustu ◊ de totu s'issóniu, de totu su machine de sa vida arreat petzi su cherinzu vene
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
estime,
affection
Inglese
fondness
Spagnolo
cariño
Italiano
stima,
affètto
Tedesco
Achtung,
Zuneigung.
cóntu , nm Definizione
cosa chi si narat po giare a ischire, po istentu; cosa chi si cunsiderat a reguardu de calecuna chistione, o de ccn., mescamente cun su significau de arrespetu, de importu / min. contighedhu, contixedhu
Sinonimi e contrari
contadu,
contànsia,
chistione,
consideru,
cuentu,
importu,
médiu
Modi di dire
csn:
istèrriri unu c. = comintzare a chistionare de carchi cosa pro si fàghere a sa manu a unu, pro lu cumbínchere, pro li pòdere pedire cosa; ómine, fémina de c. = chi contat, de importu; èssere chin c. = pro cosa, cun motivu; contus de foxili = sos chi si narant passendhe ora caentèndhesi, a sos pisedhos, tantu pro los tratènnere, cosighedhas de pagu importu; c. de risu = contu po arriri; c. b'at! = no mi la contas zusta, mi ses cuendhe carchi cosa; a su c. = istendhe a cantu si contat, a su chi narant; in c. de… = a su postu de…, pro cantu pertocat…; fàghere c. malu = apicai mali is crais, fai contus chi no torrant paris cun is contus de un'àteru; no ischire su c. de leare = no isciri acomenti fai, tènniri dificultadis mannas; dare c. de carchi cosa a ccn. = contare, nàrrere su chi at fatu, dare una nova; circai contus a ccn. = chircare chistiones, pedire cosa; fàghere contu, passai contu de… = pònnere in càrculu, cunsiderare
Frasi
sos contos no sunt beros ma s'ómine los at imbentaos pro disaogu suo ◊ si cheriat cumpresu, ma chene torrare a contare sos contos contaos dae semper ◊ totu is piciochedhus candu bollint otenni una cosa isterrint su contixedhu…◊ no apo mai crétidu in custos contos de foghile
2.
dae minore so faghendhe gherra fastizando in sos contos de amore ◊ a triballare nono, ma in contos de divertimentu za lu agatas cuncordu! ◊ a fàghere sa chirca no sunt contos vostros! ◊ tui ses ammachiada, in contu de fastigiai
3.
est istracu, malàidu, male bestidu ma no ndhe faghet contu ◊ su fàmini fiat tropu, cudha crocoriga si fut parta una síndria e no nd'iaus passau contu, si ndi fustis pràndius etotu! ◊ a mie no mi ant chilcadu mai: si cumprendhet chi de me no ndhe ant fatu contu ◊ pro milli francos in prus a chilu no ndhe fato contu, còmporo su matessi! ◊ si ti cheret dòlere sa conca già est chin contu, cun cussu corpu! ◊ a su contu, issos crediant gasi!
4.
su babbu fit de contu e benistante
5.
unu contu si lu faghiat s'àinu e unu su truvadore ◊ contu malu ti as fatu si pessas chi su chi depes fàghere tue lu fato deo! ◊ no est contu bonu, custu, a fàghere sas cosas semper a duas bias! ◊ fàghedi bene sos contos innantis, no ti ndhe impudes! ◊ no isco prus su contu de mi leare: male est goi e peus est gai! ◊ faghídebbos in contu cantu balanzat cussu, si podet ispèndhere gai meda
6.
ite contu ndhe apo a dare a Deu de tanta mala vida chi apo fatu! ◊ ma deo so pensendhe apustis morte ca devo dare sos contos a Deu! (Sotgiu)◊ torro a bidha e ndhe dao contu a sa zustíssia de su chi est capitau
7.
in contu de andhare a campu andheit a chircare a unu ◊ in contu de timi m'iant fatu arriri
Cognomi e Proverbi
smb:
Contu
Traduzioni
Francese
compte,
considération
Inglese
tale,
consideration,
estimation
Spagnolo
cuento,
consideración
Italiano
raccónto,
narrazióne,
fiaba,
considerazióne,
stima
Tedesco
Erzählung,
Märchen,
Achtung.
préciu , nm: (pré-ci-u)
prégiu 1,
preju,
présciu,
présiu,
préssiu 1,
prétziu,
préxiu Definizione
su tanti de moneda chi si faet pagare una cosa chi si bendhet; fintzes virtude, calidade bona de unu, su cunsideru chi si ndhe faet
Sinonimi e contrari
càlculu,
consideru,
contu
Modi di dire
csn:
abbassiare, falare, artziare o pigare su prétziu; tirai su prétziu = (pro chie est bendhindhe) chircare de bèndhere a prétziu artu (pro chie est comporendhe su contràriu); intrare in preju, pònneresi in prétziu = agatàresi o èssere de acordu pro su prétziu chi li ant fatu, cuncordare in su prétziu; fàghere prétziu de unu, tènnere in prétziu a unu = pònnere o tènnere in contu o càrculu mannu (e pro cussu fintzas "combidare")
Frasi
no ti l'íscio nàrrere su préciu, ma costat! ◊ su salmoni dh'ant artiau de préssiu ◊ ti bendis is prendas e prétziu no tiras! ◊ bi teniat binu bonu e a pagu prégiu ◊ intrat in preju e bendhet s'istante ◊ su chi li daiant si lu torraiat a bèndhere a présiu baratu ◊ già l'ischis comente ch'est faladu su prétziu de su late!
2.
pòvera càscia, a cale fine ses parada pustis chi tantos prétzios as tentu! ◊ su prétziu chi azis fatu a nois est totu onore e dignidade a bois (A.Cubeddu)◊ amigu caru, ti naro "gràssias!" pro su prétziu chi as fatu pro custu axudu
Etimo
spn., itl.
pregio
Traduzioni
Francese
prix,
appréciation
Inglese
price,
appraisal
Spagnolo
precio,
apreciación
Italiano
prèzzo,
apprezzaménto
Tedesco
Preis,
Achtung.
reguàldu , nm: reguardu,
resguardu,
rigualdu,
riguardu Definizione
genia de arrespetu po is àteros, po sa salude o àteru
Sinonimi e contrari
arraspetu
/
culvenu
Modi di dire
csn:
a r. de… = pro su chi pertocat a…; èssere chene perunu r. = chentza rispetu nudha, pro neune e pro peruna cosa
Frasi
sos dominadores ant chérfidu reservare riguardu a sa Carta De Logu ◊ a Efisina sos minatores la salutaiant chin riguardu
2.
at faedhadu a reguardu de sa matessi chistione
Etimo
ctl., spn.
resguardo
Traduzioni
Francese
respect,
égard
Inglese
respect
Spagnolo
respeto,
miramiento
Italiano
riguardo
Tedesco
Achtung.
remíru , nm: rimiru Definizione
su remirai; genia de arrespetu e de ammiru po ccn.
Sinonimi e contrari
arraspetu,
baritu,
regualdu
2.
est remiru a salutare a un’àteru ◊ faèdhami chin su remiru chi mi tocat! ◊ apo remiru de totus ma ateretantu ne chèglio!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
respect
Inglese
regard
Spagnolo
consideración,
respeto
Italiano
riguardo,
rispètto
Tedesco
Betrachtung,
Achtung.