ammúsciu , nm: múschiu* Definition ammurrionadura, su s'intristare primmaos e naendho cosa po calecuna ofesa o cosa chi no est pràchia Synonyms e antonyms morrugnu, raganza, raganzada / bústica, prima Translations French murmure continuel, bouderie, bougonnement English mumbling, sulky expression Spanish refunfuño Italian borbottìo, bróncio German anhaltendes Murren, finsteres Gesicht.

bisúra , nf: fisura, visura Definition su chi si paret a cara, unu, su chi si paret o chi si podet bíere de una cosa Synonyms e antonyms cara, chèrgia, chígia, chinna, crilta, faci, fasumia, grinile, inchérrida, pinta 1, priuxa / abbrembu, aerada, aeramentu, aerzu, assemizu, idea Idioms csn: ómini, fémina de mala b. = chi faghet a timire; sa b. de su celu, de su logu = s’aera, su logu comente si presentat, su chi parent a los bídere; bisura de fàmini = cara de famidu, de pàrrere famidu; ghetai bisura a ccn. = betare un'ograda, fai una castiada Sentences su dolori dhi at finas cambiau sa bisura ◊ fiant ànimas mabas inchietas chi no portànt bisura de cristianu ◊ no at a èssi bellu de bisura, ma po fuedhai portat tiaus! ◊ a sa bisura pariat mortu ◊ meistu Antoni a capedhu tenit bisura de istori…◊ nci bollit una libba de saboni po dhi bogai bisura! 2. mancu bisura tenit, de amaretu, custu druci! ◊ sa bisura chi si podeus fai de sa Sardigna est cussa de una terra cun d-un'ànima antiga ◊ su soli fiat a bisura de luna ◊ portat bisura de cavaglieri Etymon srd. Translations French mine, aspect, faciès English countenance Spanish aspecto Italian aspètto, sembiante, sembianza, fàcies German Aussehen, Gesicht.

càra , nf: care Definition sa parte de sa carena chi méngius distinghet sa bisura de unu cristianu, sa parte de ananti de sa conca, ue dhue funt is ogos, su nasu, sa buca (a/c. si narat sèmpere cun arrespetu: foedhandho male s'impreat fatza, face); parte, bandha a ue si abbàidat o si andhat; su chi si paret castiandho in cara, sa bisura / min. carutza, caredha Synonyms e antonyms face / bandha / bisura, làbbia Idioms csn: pessone de duas caras = fartzu; fàghere su bellu in c. = manera de fàghere a traitoria, fartza; a c. posta, a c. arta = chentza birgonza, chentza istare a su duiddui; c. de mascatzu = feu che cane; faedhare, fàghere in c. = nàrrere, fàghere una cosa in dainanti de sa pessone interessada, a caras presentes; pònneresi sa c. chi… = nàrriri a faci manna ca…; in c. de zente = (fuedhai, fai cosa) ananti de ccn., a s'ocredha, prus che àteru ananti de chini no est de sa famíglia; èssere, istare a c. apare = unu ananti de s'àteru, faci apari, a cara a cara, abarrai cara cara; bocare c., pònneresi sa c. = pònneresi su botu, bogai faci, fuedhai sentza de tènniri brigúngia, fai bella figura; c. acotilada = regota a sole, inniedhigada; èssere in c. bona, mala = zúghere cara de pessone sana, malàida; dare c. a unu, a una cosa, a unu logu = fai cara, castiai, donai atentzioni, dare tentu; betare una cosa in c. a unu = rumbicare, refatzare una cosa a unu; parare c. a unu = fàghere bonu a cara, mustrare de lu chèrrere, fai faci bona; fàghere c. mala a unu = mustràresi arrennegadu; fàghere sa c. ruja = sentire birgonza, faisí arrúbiu in faci pro sa bregúngia; fàgheresi in c. trista = intristaisí; torrare in c. = (nadu de unu a c. séria, pessamentosu, iscrétidu) torrare allegru, in cara allegra; zúghere sa c. in terra = abarrai, èssiri a faci bàscia pro sa bregúngia; segare sa cara a unu = iscontrariai, certai, isbruncai; dare coro e c. = èssiri acomenti mi bis, sintzillu; andhare, essire c. a… = andai faci a…; fàghere c. a…, faghindhe cara a… = (nau de logu) èssiri postu coment'e castiendi faci a…, a is partis de…; c. de tísigu = chi est a ogros lúghidos, cun sa cara che sa tela, nasu e laras biaitos; c. de pitzinnu = bisura de pipiu; zúghere sa c. de sa frebba = de unu chi portat callentura; cara de monza = una calidadi de fasolu Sentences zughet sa cara bella, bianca e ruja, neada, longa, tundha, regota a sole ◊ comente mi at bidu si che at ziradu sa cara ◊ si bi lu naras puru, no li faghet sa cara ruja: de birgonza no ndhe sentit! ◊ ita cara apu a bogai! ◊ bidenne totu cudhas caredhas pirmatas no si est postu a rídere ◊ bella cara tenis, oi…: ita t'intendis, mali? ◊ ite est nandhe cussu cara de macu? 2. faghes su bellu in cara e mi trapassas insara su coro e pustis ti cuas ◊ no iscurtes sos vantos de cussos chi ti faghent su bellu in cara! (G.Ruju)◊ lis faghiat su bellu in cara interis chi fit aisetendhe su mamentu de los bochire 3. a cussa brulla de carrasecare, tzertas féminas fachent fintas de si carragliare sos ocros, ma àteras a cara posta osservant chin dontzi ocru cantu a su puntzu! ◊ nàrali a cara arta chi ti niat sa veridade! ◊ candu apu a èssi ananti de su Signori, ita cara Dhi apu a bogai? 4. sa zente no si frimmat pro dare cara a sos dilgrasciados ◊ bi cheret dadu cara, a s'ortu, no bi intret bestiàmine ◊ a sa tia malàida li daet cara sa neta ◊ li so passadu acurtzu e no mi at dadu mancu cara! (G.Ruju)◊ cara no ti ndi fatzu po no donai a biri! 5. mi est betendhe in cara chi in bidha bi at delincuentes ◊ cantas féminas at chircadu no li ant paradu cara bona ◊ fàcheli cudha matessi bona cara chi as fatu a mimme! ◊ si andas a domu sua, no timas chi ti nci boghit cun sa cara mala! ◊ no li betant in cara malefatas, ma galanias e bantos ◊ bi at tzente chi si ponet sa cara chi su sardu no est una limba! 6. no nares fàulas in care de nannai! ◊ canno l'imbeniat, su tzilleraju li petiat su bufu in cara de tzente ◊ in cara de zente no fetas machines ca ti leant a befe! 7. apo sa cara in terra pro s'istraviada de fizu meu (G.Ruju)◊ candho babbu est imbreagu ndhe apo sa cara in terra ◊ ndhe zughiat sa cara in terra de sas birgonzas chi fit faghindhe sa muzere ◊ no l'apo pagadu su dépidu e candho lu bido ndhe apo sa cara in terra 8. no mi seghes sa cara, o traitora, si ti naro chi sa mia peniténtzia già t'interessat pro cumbeniéntzia! 9. su rizoledhu curret a cara a mare ◊ ch'est andhadu cara a bidha ◊ su cunzadu ch'est faghindhe cara a campu ◊ Perdu, pigannosidhu a una cara, at cumenciau a dhu brigare Surnames and Proverbs smb: Cara / prb: su faedhare in cara no perdet amistade ◊ s'ómine bonu faedhat in cara ◊ menzus cara ruja chi no coro niedhu Scientific Terminology crn Etymon ltn. cara Translations French figure, visage English face Spanish cara, rostro Italian fàccia, viso, vólto German Gesicht.

carútza , nf Definition min. de cara, cara pitichedha, de criadura / min. carutzedha Synonyms e antonyms carighedha Sentences est gai belledha, cun cussa carutzedha totu abba e sabone!…◊ disizendhe sas carutzas de fizos mios m'ingaleno Translations French joli minois, frimousse English pretty face Spanish cara de niño Italian visino German kleines Gesicht.

chígia , nf: chiza, ghitza Definition sa cara po comente paret, po su chi bolet nàrrere de su chi unu sentit Synonyms e antonyms aerzu, bisura, chèrgia, cilla, tiva / atzile / cara, faci Idioms csn: èssere in c. mala = èssere arrennegadu, istare male; èssere in c. bona = èssere de umore bonu, allegru, istare bene; torrare in c. una cosa = acontzàrela, azustàrela a manera de si pòdere abbaidare cun piaghere; fàere chígia mala a ccn. = fàghere malu a cara, retzire in manera frita a ccn. Sentences che intro mesu brighendhe, nendhe cun mala chiza…◊ oe no mi aperit chiza ca mi est morta sa fiza 2. in sa chéjia bi fit de arranzare sa cobertura e àteros imbravúcios pro la torrare in chiza de cristianos a sa festa Etymon ltn. cilia Translations French mine, aspect, air courroucé English frown, appearance Spanish aspecto, ceño Italian sembiante, aspètto, cipìglio German Aussehen, finsteres Gesicht.

fàce , nf: fache, fachi, faci, fàcia, fatza, fatze Definition sa parte de ananti de sa conca, inue dhue funt is ogos, su nasu, sa buca: fatza, fatze dhu narant mescamente a disprétziu (f. de tontu) e in su sensu de atza; sa parte chi ammostat una cosa, sa parte de ananti (domo, àteru); fintzes costera, una de is duas bandhas de unu monte / in sa faci distingueus: su fronti, is origas, is memórias, is ogus cun is prabaristas e is cillus, is trempas, is massidhas, su nasu, sa buca, sa barba; genias de face: faci prupuda, lègia, filada, pigotosa; sa fatzioni de sa faci = sa bisura, sa cara pro comente si paret; cunforma a su cumportamentu: faci de sola / min. facixedha, nadu mescamente in su sensu de fatza manna, de sola, chi no sentit birgonza peruna a nàrrere o a fàghere segundhu cosas Synonyms e antonyms cara / bisura / àcia Idioms csn: pannu de faci = abbammanu; su fàci'a sobi = solianu, logu chi abbàidat a mesudie; fai faci a una cosa = afrontare; segai sa faci a unu = nàrrere sa cosa a unu faghíndhelu essire in birgonza, chentza lu rispetare; sa faci de su pei = s'ala de dainanti de su pè; avb.: a faci in susu = a bentre in susu; prep. fache a…, face a…, fàcias a… = cara a…, abbia de…, a sa parte de…, a oras de…; a faci manna, stantia, de sola = chentza sentire birgonza nudha; fai facis lègias = fàghere inzestros istrochindhe cun sa cara; ghetai una cosa in faci a unu = argumentare una cosa a unu, narrerebbila in cara coment'e a briga, refatzèndhelu; fai sa faci in coloris = fàghere sa cara ruja; èssiri a faci = istare o èssere in dainanti, afaca, fatzavatza; abarrai, aturai in faci a unu = rispòndhere a unu chentza birgonza o duritu, faedhare a conca arta, parare fronte; mostrai o bogai sa faci = bogare sa cara, difèndheresi, dàresi sas resones, faedhare chentza tènnere birgonza; tènniri o portai faci = zúghere atza, faedhare, pedire, fàghere chentza birgonza, a fatza manna; pònniri cuadhu in faci a ccn. = èssere menzus, prus forte, bíncherelu in capatzidades; tènnere face de… = tènniri su prontu, s'atrivimentu, su coràgiu de…; abarrai o èssiri faci apari = paris patos, chentza dèpere nudha s'unu a s'àteru; interivace (avb. fàere o èssere i.) = faci apari, in cara, castiendisí in faci de acanta; bogai a faci de proa, fàere fatze proa = pònnere duos apare pro iscumbatare sa beridade, chie tenet resone; bogare in fatze de pare = pònniri s'unu faci a s'àteru, fai fuedhai in faci, ananti, po istabbiliri comenti funt is cosas; giúghere duas fàcias = èssiri falsus, fingius Sentences giuchet sa face orrúbia ◊ bogandi un'atru de pannu 'e faci límpiu! ◊ chistionat a boxi bàscia e sentza de isprapedhai is ogus o fai facis malas ◊ sas fatzes de sa zente sunt tristas 2. no at zutu sa fatza de mi pedire nudha ◊ ite fatza chi zughet, mancari comare, a si che abbarrare a chida intrea in domo anzena! ◊ furat e si lu narat puru, a fatza manna! ◊ gei no dhi ammancat faci! ◊ carchi pisedhu si tinghet in cara e si faghet sa fatza che frailarzu ◊ no dhue passo pro no dhi bíere sa fatze ◊ fatze de prepotente! ◊ non tenes mancu abba in broca e tenes sa face de mantènnede cane! 3. at pigau s'iscova acinnendusidha a faci lègia a is piciochedhus maus ◊ a giúghere duas fàcias cantu est feu: est a afaltzare su mundhu e a Deu! (Pazzola)◊ drommit a fachi in susu ◊ a s'impiegau ajaja dhi fiat abarrada in faci a chighirista fata ◊ Antioga isciat aturai in faci a su pobidhu candu issu ndi essiat cun maneras murvonatzas ◊ custu gatu no si fuit candu bit cani: dhi abarrat in faci! ◊ s'incràs iat a èssiri arribbau e issu no isciat comenti dh'iat a èssiri fatu faci ◊ babbu si dhu ghetada in faci, a sa connada, ca no enta castiau sa mulleri ◊ is pastoris a is bandius dhis iant postu cuadhus in faci e dhus iant fatus fuiri 4. s'aera annuzada in d-una fache mala ◊ su pani est essiu bellu a faci e a fundu 5. faci a mari parit iscampiendi ◊ issu pastórigat fache a Funtana Orruos ◊ caminàt fàcias acantu fut issu ◊ su chelu fuit preníndhesi de nues niedhas e fache a sas tres de sero pariat iscurigau ◊ sos oros de s'irriu cherent ispatzaos fache a intro dónnia annu Surnames and Proverbs prb: chini tenit faci campat ◊ una manu chin s'atra, s'isciàcuat sa face Scientific Terminology crn Etymon ltn. facies Translations French visage English face Spanish cara, rostro (m) Italian fàccia, vólto German Gesicht.

ghígna, ghígnu , nf, nm: chinna*, ghinna, grigna Definition sa cara po su chi paret, pruschetotu po s'impressione lègia chi faet: dhu narant de su tempus puru Synonyms e antonyms bisura, chèrgia, chígia, faci Sentences no est piús risu su tou, como: su tou est ghignare, unu ghignu de befe, feu, forte ◊ fit abbaidendhe cun ojadas de bandhidu, de mala ghigna e totu intreu ◊ aiat una ghinna chi no si ndhe agatat peus: pariat su mintzidissu in pedhe de animale! ◊ isse tenet unu ghignu befulanu 2. arratza de ghigna chi zughet, oe: est die mala ebbia! ◊ arratza de ghigna chi zughet, oe, sa die… paret chi ndhe cheret betare sas aeras! ◊ sa sorre a sa grigna pariat una súrvile Translations French air menaçant English threatening look Spanish aspecto, expresión amenazador Italian aspètto, espressióne minacciósa del vólto German Miene, grimmiges o. drohendes Gesicht.

grísta , nf: crilta* Definition tretu longu o oru prus in artu, mescamente su concale de s'ogu, is pilos de su concale de s'ogu, in sa terra su bancu de is surcos; atza de monte; sa bisura de sa cara Synonyms e antonyms assa 1, punta, ispuntone 1 / aerzu, bisura, grinile Sentences resteit pensamentosu e cun sas gristas che tudhas de silvone ◊ su chercu giuchiat su truncu lanitu e sas gristas arrivaiant a chelos (M.Pira) 3. fit a primu manzanu ma pariat intrighinandhe, de sa grista chi zuchiat sa die ◊ de cantu fit timendhe no zuchiat grista de cristianu! ◊ cantecante, grista de carabbineri no ndhe zuches Translations French physionomie, apparence English aspect Spanish fisonomía Italian fisionomìa, apparènza German Gesicht.

inchigiàre , vrb: inchizare Definition fàere o essire coment'e in cara trista, o fintzes arrennegada; nau de s'aera, annuare Synonyms e antonyms achizare, acristai, inchizire, incilliri 2. sas boghes de su bentu inchizant s'ària che lamentos de atitadora ◊ s'aera oe si ch'est inchizendhe Etymon srd. Translations French froncer le sourcil (s) English to frown Spanish fruncir el ceño Italian accigliarsi German ein finsteres Gesicht machen.

inchizidúra , nf Synonyms e antonyms inchizada Etymon srd. Translations French air courroucé English scowl Spanish ceño Italian cipìglio German finsteres Gesicht.

incillíri , vrb: incixie, incixiri Definition ammostare o fàere cara de inchietu istringhendho is chígios; pònnere pentzamentu Synonyms e antonyms achizare, acristai, inchigiare, inchizire, increstare, ingrispire Sentences candu nant cancuna cosa po issa s'incillit e s'inchietat, ma est pronta a perdonai Etymon srd. Translations French froncer le sourcil (s) English to frown Spanish fruncir el ceño Italian accigliare German ein finsteres Gesicht machen.

istrúgnu , nm, agt: istrúngiu, strugnu Definition su istare primmaos po calecuna cosa chi no est pràchia; nau de unu po sa manera de fàere, chi est iscontriosu, chi si dha pigat luego, chi si che artzat Synonyms e antonyms abbródhiu, annógiu, atrafudhu, bischiza, bústica, labbrione, pussàgiu / arritzonidu, crispudu Translations French bouderie, bourru English pout, rough Spanish morro, arisco, huraño Italian bróncio, bùrbero German finsteres Gesicht, mürrisch.

sciguriài , vrb Definition pònnere istrúpiu, guastare Synonyms e antonyms bisastrare, immelmare, iscariolare, iselmorare, istropiare Sentences sa cara sua de s'assíchidu pariat sciguriada ◊ nc'iat donau sa conca a unu serracu e si fut totu sciguriau Translations French balafrer English to disfigure Spanish marcar, desfigurar Italian sfregiare German mit einem Stich das Gesicht verunzieren.

«« Search again