bisàtere, bisàteros, bisàtros , prn: boisàteros,
bosàterus,
bosatris,
bosatro,
bosatrus,
bosàturus,
bosetri,
visàteros Definition
prn.: sa de duas personas plurale (f. bisàteras, e totu gai)
Synonyms e antonyms
bois
Sentences
boisàteros puru za sezis acontzos!…◊ boisàteras istae atentas! ◊ dèu mi ndi andu: bosetri beneis? (M.Solinas)◊ bisàtere los azis proibbidos!
Etymon
srd.
Translations
French
vous autres
English
you (others)
Spanish
vosotros
Italian
voialtri
German
ihr.
bóis , prn: bos,
boso,
bosu,
vois Definition
prn. de sa de duas personas plurale: si narat fintzes a una persona manna po arrespetu
Synonyms e antonyms
bisàtere
/
fustei,
vosséntzia
Sentences
bois in cantos sezis? ◊ sa paghe siat cun boso!
2.
a bois, ca sezis ómine mannu, no bos faedho gai!
Etymon
ltn.
vobis, vos
Translations
French
vous
English
you
Spanish
vosotros
Italian
voi
German
ihr,
Sie,
Ihr.
bóstru, bóstu , agt, prn: brostu,
fostru,
vostru Definition
(f. -a) agetivu e pronúmene mascu de 2ˆ persona plurale, chi apartenet a bosàteros, chi est de bosàteros
Sentences
custos fiados bostros sunt? ◊ fizas bostras che sunt mannas ◊ sezis galu a cumprèndhere chi sas ideas meas sunt diversas de sas brostas ◊ precae a fizu brostu pro nois pecadores! ◊ seo sestandho unu cosíngiu e cun is coígios che bogo is loros bostos ◊ su cane leat fragu de ógiu ambu, si pentzat ca est cosa de papare e móssiat is catzolas bostas!
2.
leadebbochelu: custu est totu su bostru!
Etymon
ltn.
*vostru(m)
Translations
French
votre,
vôtre
English
your (s)
Spanish
vuestro
Italian
vòstro
German
euer,
Ihr.
dhi , prn: li Definition
prn. de 3ˆ persona sing. chi si manígiat po su cumplementu dativu e de 'interessu', fintzes coment'e forma de arrespetu: pl. dhis (a issos, a issas)
Synonyms e antonyms
si 3
/
bos
Sentences
dhi nau ca est aici! ◊ pia a èssere cuntentu de dhi mustrare su chi teneus ◊ su cavalieri miu, e ita dhi potzu nai?! (S.A.Spano)◊ unu pagu de ispera dhi est sobrada pro custa zente ◊ si dhu fatzo ischire, ca ndhe dhi paret bene ◊ at pigau s'ascioni po ndi dhi tirai su croxu, a su truncu ◊ a fustei ita ndi dhi parit? ◊ est pedindhe de dhi mutire su dotore ◊ at bófiu a unu chi dhi teniat cunfiantza meda
Etymon
ltn.
illi
Translations
French
lui
English
him,
her
Spanish
le,
con pron. diretto: se
Italian
gli,
le (a lui,
a lei)
German
ihm,
ihr.
insòro, insòru , agt, prn: intzoru,
iscioro,
issoro Definition
de issos, de issas, de cussus, de cussas: agt. e prn. chi giaet s'idea de su possessu, coment'e agt. si ponet sèmpere apustis de su númene, no càmbiat de m. a f. e ne de sing. a pl., inditat sèmpere unu possessu de 3ˆ persona pl., si narat de gente e de cosas e si podet impreare fintzes coment'e agt. de un'avb. che a totu is possessivos po fàere unu valore prepositzionale / apustis, innanti i. = apustis, innanti de issos, de issas; de issoro = de issos; cun issoro = cun issos; sos issoro (nau de genti) = is parentis insoru; s'issoro = totu su (possessu, trabballu, cosa) de issus, de issas
Sentences
sas domos iscioro sunt totu ammobbiliadas ◊ sos fizos issoro sunt totu cabosos ◊ sa cosa issoro est bene tenta contu ◊ su logu issoro est cussu ◊ issus tenint cosa de domu insoru
2.
is duas sorris, una fiat sarta, s'àtera trabballàt in s'insoru, teniant cosa ◊ semus andhados a s'issoro ◊ innanti che faghimus su nostru, apustis s'issoro ◊ sa faina nostra est irbandhonada, s'issoro bene aténdhida
3.
dèu creu ca dhu biant de passei insoru ◊ Cristos at alidadu subra issoro ◊ no poto istare sèmpere ifatu issoro ◊ si est postu in mesu issoro ◊ s'intendhent una fortza noa intro issoro ◊ sa zente at cumpresu a inue giughent idea de andhare e bi arrivat innanti issoro ◊ a inghíriu issoro bi aiat duos boes (G.Piga)◊ fuat passendu su para a pagu tretu insoru
Etymon
ltn.
ipsorum
Translations
French
leur,
lela leur,
les leurs
English
their (s)
Spanish
su,
sus (agt),
suyo,
suyos (prn)
Italian
lóro (agg. e pron. poss.)
German
ihr.
li , prn: dhi* Definition
pron. de 3ˆ persona sing. impreau po gente (mascu e fémina) e po cosa (= a issu, a issa, a cussu, a cussa) manigiau po cumplementu dativu o de 'interessu': andhat bene iscritu siat abbandha e innanti de su vrb., siat totu a unu apustis (solu cun impr. o ger.)
Synonyms e antonyms
bi
Sentences
a isse li naro goi, ma a issa li naro gai ◊ issa li rispondheit in frantzesu e isse li pedeit iscuja in sardu ◊ afrànzali sa terra, a su prantone! ◊ bètali abba, a sa bràsia, pro no si che falare a chisina! ◊ ite li cheret a cue? ◊ candho ti cramat, rispòndheli! ◊ a chie ndhe at bisonzu daendheli! ◊ in su chelu che siat e no li fetant pesu sas cosas chi li sezis nendhe! (S.Patatu)◊ si li at unfiadu unu didu
Etymon
ltn.
illi
Translations
French
lui
English
him (to)
Spanish
le
Italian
gli (a lui,
ad esso),
le (a lei,
ad essa)
German
ihm,
ihr.
sóu , agt, prn: suo,
suu,
sú Definition
chi (prn. su chi, totu su chi) est, o apartenet o pertocat a issu, a issa (3ˆ pers. sing.), acumpàngiat númene mascu síngulu (ma fintzes un'avb.) e si ponet sèmpere apustis che a totu is possessivos (a/c: po fémina si narat sua, po su pl. suos, suus, suas, e candho si narat de númenes diferentes, mascu e fémina pigaos impare, cuncordat cun s'úrtimu, su chi portat prus acanta o fintzes pl. mascu; cun númene de parentella no serbit e bastat s'art. candho su nm. de acumpangiare apartenet o pertocat a su sugetu de su vrb. de 3ˆ pers., sinono si depet sèmpere precisare s'apartenéntzia (es. mammai Maria at brigadu su fizu ◊ Tzitza si ndh'est chistionada cun su maridu ◊ Boredhu at bidu su babbu ◊ Antoni fit cun su frade ◊ issu si depit presentai acumpangiau cun su babbu e cun sa mamma ◊ Cíciu non si depit iscaresci de su connau!; sinono: mammai Maria at brigadu su fizu de sa bighina); a logos, po mascu de tertza persona sing. ponent sa forma fémina (o deasi paret, ma no est): in logu sua, s'isposu sua, fillu sua (ca no narant ne sou, ne suo e ne suu/sú)
Idioms
csn:
su sou = sas cosas suas, su chi tenet; èssere, no èssere in su sou = èssere, no èssere in sensos, o fintzas èssere, no èssere intro de su possessu, su terrinu, sa cosa sua; batire a ccn. a su sou (chie sisiat su suzetu de su vrb., "sou" est nadu semper de cussu) = fàghere faedhare a unu, fàghereli atrogare fintzas su chi no cheret, batírelu a su chi cheret chie est chirchendhe de ischire cosa; a tempus sou = a su tempus zustu, addatu, candho andhat bene o menzus
Sentences
gopai, mi fait seci in su postu sú? ◊ chie no contipizat s'anzenu no contipizat mancu su sú! ◊ mi at lassadu su líbberu sou ◊ donzunu ischit de su male sou ◊ chi dognunu potzat torrai a logu suu! ◊ sorre tua at fatu su cumandhu sou ◊ custu est a grória e onore sou ◊ est piticu su mundu cosa suu!
2.
issu si est postu in caminu e at mandhadu addananti sou paritzos discípulos ◊ innanti sou no bi aiat neune
3.
si s'est apoderada de su sou at fatu bene! ◊ si fut giai arréndiu a su fàmini, no a su suu, ma a su de Sara e de is piciochedhus (B.Lobina)◊ ite li chircas azudu candho isse no est bonu a fàghere mancu su sou?! ◊ candho unu est o triballat in su sou neune li narat nudha
4.
no cheret faedhare, ma sa giustíssia già lu batit a su sou! (G.Ruju)◊ no che at pessone chi lu potat batire a su sou! ◊ si l'isúzigo bene lu bato a su sou
Surnames and Proverbs
prb:
chini isperdit su suu trabballat s'allenu
Etymon
ltn.
suus
Translations
French
son,
le sien
English
his (her,
its)
Spanish
su
Italian
suo
German
sein,
ihr.