afedài, afedàre , vrb: fedare* Definition
fàere fedu, fígios; pesare animales a séberu; foedhandho de animales, fintzes betare su fedu (angiones, crabitos) a súere a is mamas
Synonyms e antonyms
afigiare,
agnare,
fizolare
/
arratzare
/
achisciare
Sentences
custa mallora gei afedat: est fintzas acanta de angiai! ◊ si mullint is pegus chi ant afedau
2.
semus afedendhe sa robba
Scientific Terminology
vda
Translations
French
mettre bas,
faire ses petits (animaux)
English
to litter
Spanish
parir
Italian
figliare
German
Junge werfen.
agnàre , vrb: angiai,
angiari 1,
antzare,
anzare Definition
su fàere is fígios, nau de is animales: solu unu pagu a brulla o a befa si narat de sa fémina / anzare a croba = fàere duos fedos
Synonyms e antonyms
afedai
Sentences
sas berbeghes in custos meses de santandria e nadale sunt anzendhe ◊ inuve est su pudhéricu chi at antzatu s'ebba? ◊ tenit duas brebeis acanta de angiai
2.
is marxanis apostant is angionedhus apena angiaus
Etymon
ltn.
*agniare
Translations
French
mettre bas,
faire ses petits,
agneler
English
to litter
Spanish
parir
Italian
figliare
German
Junge werfen.
calabrína , nf: calarina,
calavrina,
caralina Definition
ebba pitica, asuta de is duos annos ma de pòdere cicire (a/c.: si narat fintzes coment'e agt.: annigru, tentorzu calarinu = cuadhedhu de unu o duos annos, pudhecu)
Synonyms e antonyms
acheta
Sentences
andho a bèndhere calarinas e pudhedros de annu ◊ sa calarina in currella donzi cadhu at superadu…◊ so dego sa calabrina rude mala a domare! ◊ si mi morit sa caralina so arruinadu
2.
colaiat in costanas de istradone trotuliendhe che calarina a manizu
Scientific Terminology
anall
Translations
French
pouliche,
jument
English
young mare
Spanish
yegua pequeña
Italian
cavallina,
giuménta
German
junge Stute.
cerbinèdha , nf Definition
fedu fémina piticu de su crebu
Scientific Terminology
anar
Translations
French
petite biche
English
little doe
Spanish
pequeña femina del ciervo
Italian
cervétta
German
junge Hirschkuh.
cherchizòne , nm: crechigione Definition
matighedha de crecu, comente dhue ndh'at chi abbarrat bascitu, a tupa, mescamente candho essit de s'arraighina de una mata segada
Sentences
solu su cherchizone bi est creschindhe in sas terras chentza prus aradas
Etymon
srd.
Translations
French
bourgeon de chêne
English
oak sprout
Spanish
chaparra,
sardón
Italian
querciòlo
German
junge Eiche.
ebbíta , nf Definition
min. de ebba, ègua pitica
Synonyms e antonyms
ebbuta
Translations
French
pouliche
English
filly
Spanish
potranca
Italian
cavallina
German
junge Stute.
muscionàlla , nf Definition
noedhus, sa cria de su pische, pischighedhu de naschidórgiu; in cobertantza, cambarada de piciochedhos
Synonyms e antonyms
piciocalla,
pitzinnàglia
Scientific Terminology
psc
Etymon
srd.
Translations
French
alevin
English
new fishes
Spanish
alevín
Italian
novellame dei pésci
German
junge Fische (Pl.).
odhiólu , nm Definition
sa trota candho est de naschidórgiu, ancora pitica
Synonyms e antonyms
groli,
seju 1,
sodhiscu,
trotischedha,
tzurrita
Scientific Terminology
psc
Etymon
srd.
Translations
French
alevin de la truite
English
fry trout
Spanish
alevín de la trucha
Italian
avannòtto della tròta
German
junge Forelle.
piciochédhu , nm Definition
pipiu matucu
Synonyms e antonyms
pilocu,
pisedhu 3
Sentences
is maistus depint imparai a is pitzochedhus a chistionai sa limba nosta
Translations
French
jeune garçon
English
little boy
Spanish
chiquito
Italian
ragazzino
German
kleiner Junge.
piciócu , agt, nm: pitzocu Definition
chi o chie, ómine, est de pagos annos, minore de tempus; si narat fintzes in su sensu de ómine cojuandho, giovonedhu fastiandho; a logos, piticu de mannària / bellus piciocus = zenia de frores minudedhos ma bellos
Synonyms e antonyms
giòvanu,
minore,
pàgiu,
pisedhu 3
/
sposu
/
minore,
piticu
| ctr.
béciu,
mannu
Sentences
a nai sa beridadi, cussu aici piciocu no fiat cosa de pigai! ◊ cussa fémina est tropu picioca po issu ◊ sa sorre prus manna l’at naradu a sa prus pitzoca
2.
Fulana tenit su piciocu: si est fata a isposa!
3.
teniant una bella domo: no fit tantu manna, ma nemmancu tropu pitzoca (M.Danese)◊ apronta una panedha pitzoca pro mene e vatimila!
Etymon
srd.
Translations
French
garçon
English
boy
Spanish
chico,
chaval
Italian
ragazzo
German
Junge.
pilócu , nm Definition
piciochedhu fintzes a is dóighi, tréighi annos
Synonyms e antonyms
piciochedhu,
pillosu*,
pisedhu 3
Sentences
apo colau sos annos de pilocu apare cun mannoi meu
Translations
French
petit garçon
English
young boy
Spanish
niño,
mozo
Italian
fanciullo,
ragazzino
German
kleiner Junge.
pisédhu 3 , nm, agt Definition
su cristianu candho tenet pagos annos: si narat de su piciochedhu (fintzes pipiu no tropu piticu), de su piciocu matucu, de su giòvono, ma fintzes (solu coment'e agt.) de ómine mannu no tropu antzianu (a/c.: candho si chistionat cun àtere, medas o pagos o unu solu, si narat fintzes in fràsias de meravíglia in forma pl.)/ su p. podet èssere: bonu, minore, mannu, bellu, cabosu, malu, abbistu, síncheru, faularzu, atrividu, botosu, paghiosu, arrebbugiu, mauchedhu, e àteru
Synonyms e antonyms
bibbigorredhu,
pàgiu,
picinnu,
pipiu
/
giòvanu,
minore,
piciocu,
pilocu
| ctr.
béciu,
mannu
Sentences
sos pisedhos si daent a su zogu ca no tenent sos pidinos de sos mannos ◊ sos pisedhos minores… a s'asilo! ◊ a pisedhu fit unu rundhellu, ma a mannu at fatu una cambiada!…◊ pisedhos e pudhas imbrutant su logu
2.
no fit betzu meda: fit ancora pisedhu candho est mortu ◊ che tenet prus de setanta annos ma cumparit pisedha meda
3.
pisedhos mios, no bos faghet meraviza, custa cosa?! ◊ pisedhos mios, a ndhe cherides bídere de funtzione, a si che colare a sa resone chentza ndhe àere!…
Surnames and Proverbs
smb:
Piseddu
Etymon
ltn.
pisinnus (cun àteru sufissu)
Translations
French
enfant,
jeune garçon
English
kid,
child
Spanish
niño,
chico
Italian
bambino,
ragazzino
German
Kind,
kleiner Junge.
pudhàsta , nf Definition
pudhighedha, pudha pitica de tempus
Synonyms e antonyms
pudhichina
Sentences
tengu unu caboni de sa vera casta: bista sa pudhasta si ndi fait meri! (E.Pintor Sírigu)◊ e a innui tocais aici prexada e in grandu cumpangia, gommai pudhastedha?
Etymon
ltn.
pullastra
Translations
French
poulette
English
pullet
Spanish
pollastre
Italian
pollastra
German
junge Henne.
pudhèdra , nf: purdedha Definition
ebbita, ebba giòvona / p. fata a buca = chi sentit su frenu e si frimmat si bi lu tirant
Sentences
una pudhedra che bentu iscurrizat peri sas tancas ◊ no podia frimmare sa pudhedra ca no fit ancora fata a buca
Translations
French
pouliche
English
foal
Spanish
potra
Italian
cavallina
German
junge Stute.
pudhichína , nf: pudhighina,
pudhigina Definition
min. de pudha: pudha pitica, giòvona
Synonyms e antonyms
gadhina,
pillonedha,
pixona,
pudhasta,
pudhighedha
Translations
French
poulette
English
young hen
Spanish
gallina joven
Italian
gallinèlla
German
kleine Henne,
junge Henne.
sciscítu , nm Definition
piciochedhu abbistu, scadrallutu
Synonyms e antonyms
spiscinetu
Translations
French
vif,
alerte
English
lively and witty child
Spanish
chico avispado,
listo
Italian
ragazzo vispo e spiritóso
German
munterer und witziger Junge.