fangotéri , agt, nm Definition
chi o chie istat sèmpere tocandho, imbrutandho, sèmpere in mesu, faendho cosas de pagu giudu, prus che àteru nau de pipiu
Synonyms e antonyms
formijatu,
fragnóculu,
fruscinedhu,
mintirotu,
tocaredhu
Etymon
srd.
Translations
French
fouineur
English
lively child
Spanish
que hurga
Italian
frùgolo
German
unruhig,
unruhiger Mensch.
festulànu, festuliànu , agt, nm Definition
chi o chie andhat a festa o dhi praghent is festas
Synonyms e antonyms
festaresu,
festaritzu,
festizadore,
festizaju,
scialeri
/
cdh. fistulanu
Scientific Terminology
ntl
Etymon
srd.
Translations
French
fêtard,
qui aime s'amuser
English
party-loving
Spanish
juerguista
Italian
festaiòlo
German
festliebend,
festliebender Mensch.
fidàdu , pps, agt, nm: fidau,
fidatu,
firau Definition
de fidare; chi est lassau chentza castiau, chentza dhi giare atentzione; chi o chie mantenet sa fide, dhi giaent fide ca tenet firmesa in su chi narat o chi faet a cumprèndhere; chi est trancuillu, chi si fidat, chi no est pentzandho a su malu
Synonyms e antonyms
afideadu,
securu
/
irfidiada,
iscufidada,
ispensada
| ctr.
scunfiantzosu,
traitore
Idioms
csn:
a sa fidada = a s'irfidiada, candu unu no est atentu ca no si dh'abetat, a s'ispessada; pessone fidada = unu de si pòdere fidare de isse, chi faghet a si ndhe fidare; tènniri fidau a unu = pessare de si pòdere fidare de unu; tènniri a ccn. fidau che àcua in ciuliru = no li dare fide nudha; fai una cosa a corpu fidau = a coro seguru
2.
custu pisedhu faghet fidadu e a ziru, ca zughet sa conca leada de su zogu ◊ sas berbeghes ant ingustadu a sa cosa frisca e faghent fidadas e a s’ortu! ◊ candu si est biu firau ndi at furau totu su chi at pótziu ◊ su pulma fait una frenada…, dèu femu istrantaxu, fidau, e seu arrutu!
3.
Giudas puru fit ómine fidadu e traitu at a Cristos ◊ a mei mi tenenta fidau e mi narànt totu ◊ apo postu in sa binza unu fatore chi totus mi naraint: - Est fidadu, che persone sigura e de onore! (A.Masia Arru)◊ at avisadu sa comare fidada pro si fàghere azuare ◊ a tui ti tengu fidau che àcua in ciuliru
4.
fidau de su chi m'iat nau su spaciau de fradi miu, seu andau a Aristanis ◊ ite ratza de valentias: mi podias àere dadu sa morte, sendhe fidadu puru, si chérfidu aias! ◊ candu is marineris fiant fidaus, cudha si arregollit sa cosa insoru e si ndi andat
5.
comente l'ant iscutu a sa fidada isse fit rutu a longu de fiancu: no tet aer, s'iscuru, nadu mancu "Bah!" a s'istragore de sa fusilada (A.Casula)
Surnames and Proverbs
prb:
amigu fidau tenidhu caru!
Translations
French
sûr
English
reliable
Spanish
leal
Italian
fidato
German
zuverlässig,
treu,
treuer Mensch.
inghiriagràstos , agt, nm Definition
chi o chie s'istentat inghiriandho chentza ndhe fàere fine de una cosa o chistione, perdendho tempus in debbadas, unu chi est bonu solu a pèrdere tempus
Synonyms e antonyms
cagallente,
immajonadu
| ctr.
coidadosu,
contipizosu,
lestru
Scientific Terminology
ntl
Etymon
srd.
Translations
French
barguigneur,
bon à rien
English
ineffectual (person)
Spanish
irresoluto
Italian
tenténna,
cincischióne,
inconcludènte
German
wankelmütiger Mensch,
der nichts fertigbringt.
ingroedhósu , agt, nm Definition
chi o chie si dha pigat tropu abbellu faendho sa cosa, istat faendho e chentza fàere
Synonyms e antonyms
adasiau,
cojanesu,
fracómudu,
inghiriagrastos,
istantariosu,
présiru,
prodhincu
| ctr.
apidinadu,
coidosu
Scientific Terminology
ntl
Etymon
srd.
Translations
French
barguigneur
English
ineffectual (person)
Spanish
irresoluto
Italian
cincischióne
German
wankelmütiger Mensch.
ischerfulíu , nm Definition
cosa o unu chi meritat de èssere istrecau
Translations
French
méprisable
English
despicable person
Spanish
despreciable
Italian
èssere spregévole
German
gemeiner Mensch.
istratzolàu , pps, agt, nm: istratzuladu Definition
de istratzolare; chi est totu iscorriau; nau de orrobba, de trastu, chi est segau a tiras; nau de unu, chi est bestiu de orrobba segada o bècia
Synonyms e antonyms
irbinarjau,
iscorriau,
iscorriolau,
ispendhuladu
/
iscosinzadu,
istracibau,
pedhitzoni,
spollatzinu,
strícialu
2.
Titinu Nivola at fatu sa Sardigna a pane de Otieri, una Sardigna istratzolada cun Orane marcada in mesania ◊ fit totu istratzolau, brutu e chin sa cara issambentada ◊ so andhadu iscultzu, istratzuladu, cun sa carre brujada ◊ istratzuladu e a pè, santu Giuanni at giradu su desertu
Translations
French
gueux
English
torn,
beggar
Spanish
desgarrado,
trapajoso,
andrajoso
Italian
lacerato,
straccióne
German
zerrissen,
zerlumpter Mensch.
istrisíntzu , nm: istrisinzu Definition
persona de nudha, de pagu contu; bisóngiu, miséria
Synonyms e antonyms
arrenulliosu,
burribburri
/
bisognu
2.
inumbe est povertate at istrisintzu
Etymon
srd.
Translations
French
personne insignifiante
English
insignificant person
Spanish
persona insignificante
Italian
persóna insignificante
German
unbedeutender Mensch.
landròne , agt, nm Definition
chi costumat a si bantare, chi si credet prus de su chi est
Synonyms e antonyms
alabadori,
banosu,
bantaditu,
bantageri,
bragheri,
landrosu,
pageri,
pagiosu,
vantagiosu
Scientific Terminology
ntl
Translations
French
vaniteux
English
fop (pish)
Spanish
fatuo,
vanidoso
Italian
vanèsio
German
aufgeblasen,
aufgeblasener Mensch.
mabassortàu , agt, nm: malassortadu,
malassortau Definition
chi o chie no at tentu o no tenet sorte, chi at tentu dannu mannu, males unu aifatu de s'àteru
Synonyms e antonyms
digrassiau,
irfortunadu,
isfatatu,
istraliosu,
malafadau,
scedau,
sciortunau
/
cdh. malassultatu
| ctr.
afoltunadu,
assortadu,
diciosu,
fadosu
Sentences
est un'iscancamentu de coro solu a pessare chi custa cristiana malassortada morzat goi minore!
Etymon
srd.
Translations
French
malchanceux,
malheureux
English
unlucky (person)
Spanish
desafortunado,
desgraciado
Italian
sfortunato
German
unglücklich,
unglücklicher Mensch.
machillòto, machillótu , agt, nm Definition
machedhu, chi est unu pagu macu
Synonyms e antonyms
irvalioti,
macacu,
machisóngiu,
macotu,
scilivrau,
trantziu
Etymon
srd.
Translations
French
folichon,
folâtre
English
madcap
Spanish
alocado,
chiflado
Italian
pazzeréllo
German
leichtsinniger Mensch,
Springinsfeld.
marietadòre , agt, nm Definition
chi o chie acostumat a fàere marietas
Synonyms e antonyms
bagianu 1,
gioguanu,
incanteri,
marietosu,
piberudu
Sentences
cussa est una maca marietadora
Etymon
srd.
Translations
French
coquet,
enchanteur
English
flirtatious,
enchanting,
enchanter
Spanish
coqueto,
cautivador
Italian
civettuòlo,
incantatóre
German
kokett,
zierlich,
gefallsüchtiger Mensch,
anmutiger Mensch.
melindrósu , agt, nm: milindrosu Definition
chi o chie acostumat a fàere tropu denghes, tropu milindros, o fintzes a èssere prenu de denghes, de milindros, a si crèdere meda
Synonyms e antonyms
dengheri,
dengosu,
leitanu,
minghenghi,
mirringhengu,
modosu,
scanceriosu,
spiscincosu
Sentences
avantzat su matzone a conca tolta milindrosu, trassadu, iscoizendhe (P.Casu)◊ su paone melindrosu at postu in olvidu sas pumas suas cumbintu chi fit tropu pazosu ◊ bae, bae, o ebba milindrosa, bae e prosighi in su destinu tou! ◊ a s'intèndhere su re de sa foresta, s'àinu faghet su milindrosu
Scientific Terminology
ntl
Etymon
spn.
melindroso
Translations
French
minaudier,
affecté,
maniéré,
mielleux
English
honeyed,
affected (person)
Spanish
melindroso
Italian
svenévole,
mellìfluo
German
geziert,
gespreizter Mensch.
muduléu , agt, nm: muruleu Definition
chi o chie foedhat pagu e nudha, chi dhi praghet a istare citiu
Synonyms e antonyms
mudigone,
mudurcu,
mutzurru
| ctr.
ciaciareri,
paraletadore,
tzarrantinu
Sentences
fit conchibesudu, ojimaduru e sempre muduleu
2.
fateit fàghere una mata de risu fentra a cussu muduleu de ghiadore ◊ cudhu muduleu no riiat mancu in die de Pasca
Scientific Terminology
ntl
Etymon
srd.
Translations
French
taciturne
English
reserved
Spanish
taciturno
Italian
taciturno
German
schweigsam,
wortkarger Mensch.
mugósu , agt, nm Definition
chi o chie istat sèmpere totu brutu, prenu de muga
Synonyms e antonyms
butzinosu,
cadhàniu,
cadhóciu,
cadrangiosu,
lortzorosu,
lurtinosu,
massautu,
pingosu,
sodrigosu
Sentences
mugosu, bogadichela cussa camisa bruta!
Etymon
srd.
Translations
French
d'une saleté dégoûtante,
crasseux,
sale (fig.),
sordide
English
dirty (person)
Spanish
sucio,
mugriento
Italian
sózzo
German
schmutzig,
schmutziger Mensch.
núrtile , agt, nm Definition
nau de ccn., bonu a nudha, chi no est àbbile
Synonyms e antonyms
casticau,
iltrudhadu,
innangaradu,
lertone,
néssiu
| ctr.
àbbile,
abbistu
Sentences
pacos núrtiles brusant galu froedhas lassàndhennos chen'àlinu
Translations
French
incapable
English
incapable
Spanish
incapaz,
inútil
Italian
incapace,
inètto
German
unfähig,
untüchtig,
unfähiger Mensch.
pagéri , agt, nm: palgeri,
palleri,
paxeri,
pazeri Definition
chi o chie est prenu de braga, chi si bantat o credet meda
Synonyms e antonyms
bantaditu,
bantageri,
blagheri,
bragosu,
crétidu,
ispacone,
scaviau,
spaxeri
Sentences
candu passas in pratza fais passus palleris ◊ at a èssi pagu pallera, cun totu cussu bèni chi dh'ant lassau!…◊ chini si vantat ricu est palleri (E.Loni)
Scientific Terminology
ntl
Etymon
srd.
Translations
French
vaniteux,
fanfaron
English
vain person,
blusterer
Spanish
vanidoso,
creído,
fanfarrón
Italian
vanitóso,
fanfaróne
German
eitler Mensch,
Prahler.
pedhitzòni , agt, nm: pedhucione,
pedhutzone,
pellitzone Definition
persona miseredha, totu male posta, bestia de orrobba bècia (a logos fintzes màscara de carrasegare)
Synonyms e antonyms
batigone,
fadigosu,
famicosu,
istratzolau,
pendharitzone,
petularzu,
strícialu,
zaulone
/
ttrs. pidhitzoni
/
limidu,
susuncu
Sentences
chircat su furisteri pellitzone, no importat si arroncat o apedhat
Translations
French
gueux
English
beggar
Spanish
miserable,
trapajoso
Italian
straccióne,
pitoccóne
German
zerlumpter Mensch.
pendàngula , nm Definition
unu chi acostumat a giare istrobbu, candho apicigat, candho dhu pigat a cricare contos, abbarrare chistionandho a tropu
Synonyms e antonyms
apítzigu,
apodhosu,
ifadosu,
tambedhosu
Etymon
ctl.
pendango
Translations
French
casse-pieds
English
bother
Spanish
pelma,
plasta
Italian
seccatóre
German
lästiger Mensch.