corriciólu , nm: corrintolu,
corrintzolu,
corrinzolu,
corritolu,
corrunciolu,
curretolu,
currintzolu Definition
tega pitica, modhe, de fae, de pisu e cosas deasi, candho portat su granu piticu e si podet fintzes còere cun corgiolu e granu totu impare (es. fava a olla)
Synonyms e antonyms
basoledhu,
corra,
corrincione,
corrischedhu,
corrónciulu,
faixedha
Sentences
sa fae che l'at sica in fiore e de corrintolu mancu ndhe at signaladu ◊ essis che fae frisca in corrintolu ma si bidet chi ses nasiniedha
Etymon
srd.
Translations
French
cosse de certaines légumineuses
English
tender pod
Spanish
legumbre tierna
Italian
baccèllo tènero delle leguminóse
German
weiche Hülse.
corrónciulu , nm: corrúntzulu Definition
sa teghighedha modhe de sa fae seberada de pagu, corredha
Synonyms e antonyms
basoledhu,
corra,
corriciolu,
corrischedhu,
faincione,
porrixedhu
/
cdh. currónciulu
Sentences
sa fae zughet corrúntzulu meda, paret seberendhe bene
Scientific Terminology
rbr
Etymon
srd.
Translations
French
féverole
English
very tender broad bean
Spanish
haba muy tierno
Italian
favétta mólto tènera
German
sehr weiche Ackerbohne.
fiàncu , nm Definition
parte e àtera a bandha contrària in sensu destra/manca de una cosa, de un'animale, de una persona, mescamente su tretu acanta a bentre, de is lumbos in susu
Synonyms e antonyms
coltazu,
igiarile
Idioms
csn:
giúghere fiancos = èssiri grassu; giúghere o chèrrere fiancos = tènniri coràgiu, fortza, passiéntzia meda; pònnere fiancos = ingrassai; èssere, istare a f., a fiancos de… = a costazu, acanta a…
Sentences
dèu ti nau chi ei a crepu de fiancus! ◊ fit crependhe in fiancos de su risu chi si at fatu ◊ za ndhe giughet, de fiancos, cussa fémina: rassa che porcu est! ◊ sa robba rassa ponet fiancos ◊ za si los at prenos sos fiancos, sa robba, in cussa bell'erba!…◊ s'animale mascadu si paret a fiancos
2.
Antoni at giutu fiancos, sinono bi ndh'aiat de s'ispèrdere! (G.Ruju)◊ bi cheret fiancos pro suportare a tie!
3.
comente ant a istare a fiancos suo?
Scientific Terminology
crn
Etymon
itl.
Translations
French
côté,
hanche,
flanc
English
side,
hip
Spanish
costado,
lado
Italian
fianco
German
Seite,
Weiche,
Flanke,
Hüfte.
iscansadórgiu , nm: iscasciadorzu,
iscassadógliu,
iscassadórgiu,
iscassatógliu,
iscassatórgiu,
iscassatórju,
iscassiadorju,
iscassiadorzu,
scantzadórgiu Definition
agrugadura, tretu inue faet a trantzire o passare de unu logu o camminu a un'àteru (in is ferrovias, de unu binàriu a s'àteru: fintzes truncos de binàriu chi si movent po incarrerare in àtera ferrovia), frochidhaduras de camminu, tretu ue si leat (mescamente) camminu chi faet a truncadura po incurtzare; s'iscusa giusta po no fàere ccn. cosa
Synonyms e antonyms
iscansada,
stressiada
/
cassiadorju
/
curtzadroxu,
incultzatóriu
Sentences
aiant leatu s'iscassatógliu e fint crómpitos prima de totu sos àteros ◊ custu est s'iscassatorju pro andhare a Pala Umbrosa
Etymon
srd.
Translations
French
aiguillage,
ramification,
embranchement
English
switch block,
branch,
diverticulum
Spanish
desviación,
ramal
Italian
deviatóio,
diramazióne,
divertìcolo
German
Weiche,
Abzweigung.
mòdhe , agt, nm: modhi Definition
nau de cosa, chi si lassat mudare de forma, chi si lassat segare, alladiare, iscarrafiare, púnghere, o indrúchere cun facilidade, chi a dha tocare o a che dhi passare apitzu lassat calare a fundhu coment'e in cosa impastada cun abba meda; nau de gente, chi si lassat cumbínchere cun facilidade, chi càmbiat pàrrere o chi adduit a comente bolent is àteros, fintzes chi sentit luego su male o s'abbisóngiu de is àteros
Synonyms e antonyms
flúsciu,
gevi,
lenu,
modhitzu
/
cdh.,
ttrs. modhu
/
ternurosu
| ctr.
téteru,
tostadu
/
impregadu,
rebelde
Idioms
csn:
pane, casu, erba, linna, pedra, ferru modhe; ossu m. = dúrgalu, modhímene, itl. cartilàgine; modhi che sa spuma = modhe meda, modhe modhe; pònniri a modhi = tzacare, bestire o pònnere in mesu de s'abba pro ammodhigare (pro samunare, còghere, triballare menzus); una die modhe = una dí de àcua, proinosa; èssere de modhe = èssiri de àcua, chi fait, crescit, bivit in mesu de s'àcua (es. píbera de m.); cotu a m. = cotu ma no intostau (nau prus che àteru de s'ou candu abarrat abbisabbis); fàghere a modhe (nadu de su andhare de su corpus) = fai ladàmini modhi; portai cambas modhis = èssere timendho (o fintzes no aguantare pesu, pagu firmas, pagu seguras)
Sentences
cuss'impastu serbit modhe ca bi lu damus a pizu fine, a su muru ◊ po tui est modhi totu, fintzas su chi est tostau ◊ si no est cosa modhe no ndhe addéntigo ◊ a triballare in su modhe piaghet a totugantos ◊ sa sinnadorza o tarcu est pedra modhe ◊ in letu modhe si drommit male ◊ s’umbriagu portat is cambas modhis
2.
si l'agatant modhe, a s'àteru, bi ndh'at chi si ndhe aprofitant puru ◊ lampu, za ses modhedhu si ti présiant a fàghere unu piaghere!…◊ abarreus calmus, ma mi potzu sei, ca portu is cambas modhis?
3.
in su ribu, intro de modhe bi fint sas féminas labandhe ◊ comente fachies a labare intro de su ribu a pedes a modhe? ◊ cussu si che est tzacadu a modhe in sa funtana ◊ fit ifustu pariat chi l'aiant bestiu a modhe
Surnames and Proverbs
smb:
Modde
Etymon
ltn.
mollis
Translations
French
mou,
doux,
malléable,
moelleux,
tendre,
souple,
indulgent,
complaisant,
soumis
English
soft,
compliant,
pliable
Spanish
blando,
dócil,
sumiso
Italian
mòlle,
malleàbile,
mòrbido,
tènero,
cedévole,
condiscendènte,
remissivo
German
weich,
Weiche,
nachgiebig,
fügsam,
gefügig.