corriciólu , nm: corrintolu,
corrintzolu,
corrinzolu,
corritolu,
corrunciolu,
curretolu,
currintzolu Definizione
tega pitica, modhe, de fae, de pisu e cosas deasi, candho portat su granu piticu e si podet fintzes còere cun corgiolu e granu totu impare (es. fava a olla)
Sinonimi e contrari
basoledhu,
corra,
corrincione,
corrischedhu,
corrónciulu,
faixedha
Frasi
sa fae che l'at sica in fiore e de corrintolu mancu ndhe at signaladu ◊ essis che fae frisca in corrintolu ma si bidet chi ses nasiniedha
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cosse de certaines légumineuses
Inglese
tender pod
Spagnolo
legumbre tierna
Italiano
baccèllo tènero delle leguminóse
Tedesco
weiche Hülse.
corrónciulu , nm: corrúntzulu Definizione
sa teghighedha modhe de sa fae seberada de pagu, corredha
Sinonimi e contrari
basoledhu,
corra,
corriciolu,
corrischedhu,
faincione,
porrixedhu
/
cdh. currónciulu
Frasi
sa fae zughet corrúntzulu meda, paret seberendhe bene
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
féverole
Inglese
very tender broad bean
Spagnolo
haba muy tierno
Italiano
favétta mólto tènera
Tedesco
sehr weiche Ackerbohne.
fiàncu , nm Definizione
parte e àtera a bandha contrària in sensu destra/manca de una cosa, de un'animale, de una persona, mescamente su tretu acanta a bentre, de is lumbos in susu
Sinonimi e contrari
coltazu,
igiarile
Modi di dire
csn:
giúghere fiancos = èssiri grassu; giúghere o chèrrere fiancos = tènniri coràgiu, fortza, passiéntzia meda; pònnere fiancos = ingrassai; èssere, istare a f., a fiancos de… = a costazu, acanta a…
Frasi
dèu ti nau chi ei a crepu de fiancus! ◊ fit crependhe in fiancos de su risu chi si at fatu ◊ za ndhe giughet, de fiancos, cussa fémina: rassa che porcu est! ◊ sa robba rassa ponet fiancos ◊ za si los at prenos sos fiancos, sa robba, in cussa bell'erba!…◊ s'animale mascadu si paret a fiancos
2.
Antoni at giutu fiancos, sinono bi ndh'aiat de s'ispèrdere! (G.Ruju)◊ bi cheret fiancos pro suportare a tie!
3.
comente ant a istare a fiancos suo?
Terminologia scientifica
crn
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
côté,
hanche,
flanc
Inglese
side,
hip
Spagnolo
costado,
lado
Italiano
fianco
Tedesco
Seite,
Weiche,
Flanke,
Hüfte.
iscansadórgiu , nm: iscasciadorzu,
iscassadógliu,
iscassadórgiu,
iscassatógliu,
iscassatórgiu,
iscassatórju,
iscassiadorju,
iscassiadorzu,
scantzadórgiu Definizione
agrugadura, tretu inue faet a trantzire o passare de unu logu o camminu a un'àteru (in is ferrovias, de unu binàriu a s'àteru: fintzes truncos de binàriu chi si movent po incarrerare in àtera ferrovia), frochidhaduras de camminu, tretu ue si leat (mescamente) camminu chi faet a truncadura po incurtzare; s'iscusa giusta po no fàere ccn. cosa
Sinonimi e contrari
iscansada,
stressiada
/
cassiadorju
/
curtzadroxu,
incultzatóriu
Frasi
aiant leatu s'iscassatógliu e fint crómpitos prima de totu sos àteros ◊ custu est s'iscassatorju pro andhare a Pala Umbrosa
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aiguillage,
ramification,
embranchement
Inglese
switch block,
branch,
diverticulum
Spagnolo
desviación,
ramal
Italiano
deviatóio,
diramazióne,
divertìcolo
Tedesco
Weiche,
Abzweigung.
mòdhe , agt, nm: modhi Definizione
nau de cosa, chi si lassat mudare de forma, chi si lassat segare, alladiare, iscarrafiare, púnghere, o indrúchere cun facilidade, chi a dha tocare o a che dhi passare apitzu lassat calare a fundhu coment'e in cosa impastada cun abba meda; nau de gente, chi si lassat cumbínchere cun facilidade, chi càmbiat pàrrere o chi adduit a comente bolent is àteros, fintzes chi sentit luego su male o s'abbisóngiu de is àteros
Sinonimi e contrari
flúsciu,
gevi,
lenu,
modhitzu
/
cdh.,
ttrs. modhu
/
ternurosu
| ctr.
téteru,
tostadu
/
impregadu,
rebelde
Modi di dire
csn:
pane, casu, erba, linna, pedra, ferru modhe; ossu m. = dúrgalu, modhímene, itl. cartilàgine; modhi che sa spuma = modhe meda, modhe modhe; pònniri a modhi = tzacare, bestire o pònnere in mesu de s'abba pro ammodhigare (pro samunare, còghere, triballare menzus); una die modhe = una dí de àcua, proinosa; èssere de modhe = èssiri de àcua, chi fait, crescit, bivit in mesu de s'àcua (es. píbera de m.); cotu a m. = cotu ma no intostau (nau prus che àteru de s'ou candu abarrat abbisabbis); fàghere a modhe (nadu de su andhare de su corpus) = fai ladàmini modhi; portai cambas modhis = èssere timendho (o fintzes no aguantare pesu, pagu firmas, pagu seguras)
Frasi
cuss'impastu serbit modhe ca bi lu damus a pizu fine, a su muru ◊ po tui est modhi totu, fintzas su chi est tostau ◊ si no est cosa modhe no ndhe addéntigo ◊ a triballare in su modhe piaghet a totugantos ◊ sa sinnadorza o tarcu est pedra modhe ◊ in letu modhe si drommit male ◊ s’umbriagu portat is cambas modhis
2.
si l'agatant modhe, a s'àteru, bi ndh'at chi si ndhe aprofitant puru ◊ lampu, za ses modhedhu si ti présiant a fàghere unu piaghere!…◊ abarreus calmus, ma mi potzu sei, ca portu is cambas modhis?
3.
in su ribu, intro de modhe bi fint sas féminas labandhe ◊ comente fachies a labare intro de su ribu a pedes a modhe? ◊ cussu si che est tzacadu a modhe in sa funtana ◊ fit ifustu pariat chi l'aiant bestiu a modhe
Cognomi e Proverbi
smb:
Modde
Etimo
ltn.
mollis
Traduzioni
Francese
mou,
doux,
malléable,
moelleux,
tendre,
souple,
indulgent,
complaisant,
soumis
Inglese
soft,
compliant,
pliable
Spagnolo
blando,
dócil,
sumiso
Italiano
mòlle,
malleàbile,
mòrbido,
tènero,
cedévole,
condiscendènte,
remissivo
Tedesco
weich,
Weiche,
nachgiebig,
fügsam,
gefügig.