corriciólu , nm: corrintolu,
corrintzolu,
corrinzolu,
corritolu,
corrunciolu,
curretolu,
currintzolu Definitzione
tega pitica, modhe, de fae, de pisu e cosas deasi, candho portat su granu piticu e si podet fintzes còere cun corgiolu e granu totu impare (es. fava a olla)
Sinònimos e contràrios
basoledhu,
corra,
corrincione,
corrischedhu,
corrónciulu,
faixedha
Frases
sa fae che l'at sica in fiore e de corrintolu mancu ndhe at signaladu ◊ essis che fae frisca in corrintolu ma si bidet chi ses nasiniedha
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
cosse de certaines légumineuses
Ingresu
tender pod
Ispagnolu
legumbre tierna
Italianu
baccèllo tènero delle leguminóse
Tedescu
weiche Hülse.
corrónciulu , nm: corrúntzulu Definitzione
sa teghighedha modhe de sa fae seberada de pagu, corredha
Sinònimos e contràrios
basoledhu,
corra,
corriciolu,
corrischedhu,
faincione,
porrixedhu
/
cdh. currónciulu
Frases
sa fae zughet corrúntzulu meda, paret seberendhe bene
Terminologia iscientìfica
rbr
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
féverole
Ingresu
very tender broad bean
Ispagnolu
haba muy tierno
Italianu
favétta mólto tènera
Tedescu
sehr weiche Ackerbohne.
fiàncu , nm Definitzione
parte e àtera a bandha contrària in sensu destra/manca de una cosa, de un'animale, de una persona, mescamente su tretu acanta a bentre, de is lumbos in susu
Sinònimos e contràrios
coltazu,
igiarile
Maneras de nàrrere
csn:
giúghere fiancos = èssiri grassu; giúghere o chèrrere fiancos = tènniri coràgiu, fortza, passiéntzia meda; pònnere fiancos = ingrassai; èssere, istare a f., a fiancos de… = a costazu, acanta a…
Frases
dèu ti nau chi ei a crepu de fiancus! ◊ fit crependhe in fiancos de su risu chi si at fatu ◊ za ndhe giughet, de fiancos, cussa fémina: rassa che porcu est! ◊ sa robba rassa ponet fiancos ◊ za si los at prenos sos fiancos, sa robba, in cussa bell'erba!…◊ s'animale mascadu si paret a fiancos
2.
Antoni at giutu fiancos, sinono bi ndh'aiat de s'ispèrdere! (G.Ruju)◊ bi cheret fiancos pro suportare a tie!
3.
comente ant a istare a fiancos suo?
Terminologia iscientìfica
crn
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
côté,
hanche,
flanc
Ingresu
side,
hip
Ispagnolu
costado,
lado
Italianu
fianco
Tedescu
Seite,
Weiche,
Flanke,
Hüfte.
iscansadórgiu , nm: iscasciadorzu,
iscassadógliu,
iscassadórgiu,
iscassatógliu,
iscassatórgiu,
iscassatórju,
iscassiadorju,
iscassiadorzu,
scantzadórgiu Definitzione
agrugadura, tretu inue faet a trantzire o passare de unu logu o camminu a un'àteru (in is ferrovias, de unu binàriu a s'àteru: fintzes truncos de binàriu chi si movent po incarrerare in àtera ferrovia), frochidhaduras de camminu, tretu ue si leat (mescamente) camminu chi faet a truncadura po incurtzare; s'iscusa giusta po no fàere ccn. cosa
Sinònimos e contràrios
iscansada,
stressiada
/
cassiadorju
/
curtzadroxu,
incultzatóriu
Frases
aiant leatu s'iscassatógliu e fint crómpitos prima de totu sos àteros ◊ custu est s'iscassatorju pro andhare a Pala Umbrosa
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
aiguillage,
ramification,
embranchement
Ingresu
switch block,
branch,
diverticulum
Ispagnolu
desviación,
ramal
Italianu
deviatóio,
diramazióne,
divertìcolo
Tedescu
Weiche,
Abzweigung.
mòdhe , agt, nm: modhi Definitzione
nau de cosa, chi si lassat mudare de forma, chi si lassat segare, alladiare, iscarrafiare, púnghere, o indrúchere cun facilidade, chi a dha tocare o a che dhi passare apitzu lassat calare a fundhu coment'e in cosa impastada cun abba meda; nau de gente, chi si lassat cumbínchere cun facilidade, chi càmbiat pàrrere o chi adduit a comente bolent is àteros, fintzes chi sentit luego su male o s'abbisóngiu de is àteros
Sinònimos e contràrios
flúsciu,
gevi,
lenu,
modhitzu
/
cdh.,
ttrs. modhu
/
ternurosu
| ctr.
téteru,
tostadu
/
impregadu,
rebelde
Maneras de nàrrere
csn:
pane, casu, erba, linna, pedra, ferru modhe; ossu m. = dúrgalu, modhímene, itl. cartilàgine; modhi che sa spuma = modhe meda, modhe modhe; pònniri a modhi = tzacare, bestire o pònnere in mesu de s'abba pro ammodhigare (pro samunare, còghere, triballare menzus); una die modhe = una dí de àcua, proinosa; èssere de modhe = èssiri de àcua, chi fait, crescit, bivit in mesu de s'àcua (es. píbera de m.); cotu a m. = cotu ma no intostau (nau prus che àteru de s'ou candu abarrat abbisabbis); fàghere a modhe (nadu de su andhare de su corpus) = fai ladàmini modhi; portai cambas modhis = èssere timendho (o fintzes no aguantare pesu, pagu firmas, pagu seguras)
Frases
cuss'impastu serbit modhe ca bi lu damus a pizu fine, a su muru ◊ po tui est modhi totu, fintzas su chi est tostau ◊ si no est cosa modhe no ndhe addéntigo ◊ a triballare in su modhe piaghet a totugantos ◊ sa sinnadorza o tarcu est pedra modhe ◊ in letu modhe si drommit male ◊ s’umbriagu portat is cambas modhis
2.
si l'agatant modhe, a s'àteru, bi ndh'at chi si ndhe aprofitant puru ◊ lampu, za ses modhedhu si ti présiant a fàghere unu piaghere!…◊ abarreus calmus, ma mi potzu sei, ca portu is cambas modhis?
3.
in su ribu, intro de modhe bi fint sas féminas labandhe ◊ comente fachies a labare intro de su ribu a pedes a modhe? ◊ cussu si che est tzacadu a modhe in sa funtana ◊ fit ifustu pariat chi l'aiant bestiu a modhe
Sambenados e Provèrbios
smb:
Modde
Ètimu
ltn.
mollis
Tradutziones
Frantzesu
mou,
doux,
malléable,
moelleux,
tendre,
souple,
indulgent,
complaisant,
soumis
Ingresu
soft,
compliant,
pliable
Ispagnolu
blando,
dócil,
sumiso
Italianu
mòlle,
malleàbile,
mòrbido,
tènero,
cedévole,
condiscendènte,
remissivo
Tedescu
weich,
Weiche,
nachgiebig,
fügsam,
gefügig.