ammodhicàu , pps, agt, nm: ammodhigadu Definizione de ammodhicare; chi dh’ant postu a modhe, chi calecuna cosa dhi at móviu is sentidos; genia de pane (s'ammodhigadu) fatu cun pasta modhe meda, téndhiu a manos in sa pala de còere etotu po che dhu istichire in su forru chentza dhu dèpere pigare in manu torra Sinonimi e contrari ammurdigadu, smodhecau | ctr. intostadu Frasi sa robba bruta che l'apo ammodhigada in s'abba 2. derisero mi so sentidu timerosu e ammodhigadu a coro 3. faghent s'ammodhigadu, su tundhu, e àteros panes divèscios Traduzioni Francese mou, ramolli Inglese softened Spagnolo blando, débil Italiano rammollito Tedesco erweicht.

ammurdigàdu , agt Definizione chi est ammodhigau cun s'unghidura a ogiuseu Sinonimi e contrari ammodhicau Traduzioni Francese mou Inglese softened Spagnolo ablandado Italiano ammorbidito Tedesco erweicht.

coramedhósu , agt Definizione nau de erba, chi est modhe, modhe che coromedhu Sinonimi e contrari gevi | ctr. tostadu Frasi custas funt bellas follas friscas e coramedhosas Etimo srd. Traduzioni Francese tendre, mou Inglese tender Spagnolo tierno Italiano tènero Tedesco weich.

flúsciu , agt: frósciu, frúsciu 3 Definizione nau mescamente de erba, chi est coment'e sicandhosi, cédia, igragalada, pagu tètera (ma si narat fintzes de persona, mascuvémina)/ terra frúscia = de bonu farigu, isorta Sinonimi e contrari fiacu, lentu, lenu, modhe | ctr. chíbbalu, crispu, téteru 2. s'angionedha, candu m'intendit ghetendi burrúsciu, issa totu frúsciu acanta mi benit (R.Murgia Pani) Traduzioni Francese flasque, mou Inglese flabby Spagnolo flojo Italiano flòscio Tedesco schlaff.

ischiciadítu , agt: ischitzaditu Definizione chi est modhe e faet a dh'istrecare a pódhighes, nau pruschetotu de frutos no bene lómpios (es. mendhuledhu) Sinonimi e contrari malissu Frasi custa zenia de nughe est ischitzadita Etimo srd. Traduzioni Francese mou, tendre Inglese frail Spagnolo mollar Italiano prèmice Tedesco zwischen den Fingern zerquetschen.

ledrelèdre , agt, avb: lerdelerde Definizione (si narat fintzes chentza repitia) chi est modhe coment'e gheladina, modhe modhe chi no faet a dhu pigare, nau fintzes coment'e avb. de una manera de fàere cun delicadesa e istima Sinonimi e contrari gevi, modhincu / lecheleche, plodhe Frasi custa cosa est ledreledre, no faghet mancu a la leare! ◊ li frobbo sa massidha colorida, ledre ledre, e li dao unu basitu, a sa criadura ◊ fint ómines bastantes, zughiant galu fortza fintzas si sos músculos fint benzendhe a èssere ledres 2. a s'incontru ispessadu, faedhemus gai ledre ledre, sos ojos a lughe intrea Traduzioni Francese tendre, tendrement, mou Inglese softish, tender (ly) Spagnolo blando, flojo, tierno, tiernamente Italiano mollìccio, semidènso, inconsistènte, tènero, teneraménte Tedesco weich.

lénu , agt Definizione nau de fune o cosas deasi, chi no est bene tirada; nau de cosas de bufare, chi portant pagu àrculu; nau de sa manera de fàere o de nàrrere, chi si dhue ponet pagu fortza, pagu presse (nau de boghe, unu pagu bàscia, coment'e trista) Sinonimi e contrari abbàmbiu, brandhu, flúsciu, lentu | ctr. afissu, crispu, istrintu, tiradu / gàrrigu, folte Modi di dire csn: a lenu a lenu = abbellu abbellu; faedhare a lenu, a sa lena = a sa séria, chentza cúrrere, a su pasa pasa, chentza presse, nendhe sas peràulas chi s'intendhant bene; dàrendhe una crispa una lena = una borta dare su cuntentu e un'àtera pretènnere carchi cosa, dare unu bàntidu e una briga, lassare andhare carchi cosa e pretènnerendhe un'àtera; frades lenos = su sonnu; trídicu lenu = bíciu, aurtidu, anneuladu Frasi daghi s'imbustu ti at postu seju no ti dat impestu, lu portes istrintu o lenu (P.Pisurzi)◊ sas abbas lenas de abrile e maju ant batidu su sebe a cumprimentu (S.Murgia Niola) 2. custu est binu lenu, cosa de féminas! 3. de sos ammentos lenos ndhe lis benit bisonzos de atarzu! ◊ s'intendhet lena lena una boghe pibiosa ◊ canto, ma su coro est tristu e sa boghe at a èssere lena ◊ Malocu, in Macumere ses mancante ca mi pares cantendhe lenu lenu! (M.Murenu)◊ crabas, arveghes, bacas a s'aviu giughent bentre lena ◊ lenu che su sonnu lis fit intratu in su contu ◊ prite, nara, consumindhe ti ses a frebba lena? ◊ is arrius iscurriant lenus lenus ◊ est faghindhe abbighedha lena 4. a lenu a lenu finas sos birgonzosos sigheint abberzendhe prima un'oju e pustis s'àteru puru abbaidendhe pitzocas ◊ faghimus una bella arrejonada a sa lena ◊ ant postu su corjolu de s'arantzu in sa cassarola ghetandhe mele e muricandhe a lenu a lenu Etimo ltn. *lenus po lenis Traduzioni Francese flasque, mou, faible Inglese weak, flaccid Spagnolo flojo, débil Italiano flòscio, fiacco, débole, sommésso Tedesco schlaff, schwach.

mòdhe , agt, nm: modhi Definizione nau de cosa, chi si lassat mudare de forma, chi si lassat segare, alladiare, iscarrafiare, púnghere, o indrúchere cun facilidade, chi a dha tocare o a che dhi passare apitzu lassat calare a fundhu coment'e in cosa impastada cun abba meda; nau de gente, chi si lassat cumbínchere cun facilidade, chi càmbiat pàrrere o chi adduit a comente bolent is àteros, fintzes chi sentit luego su male o s'abbisóngiu de is àteros Sinonimi e contrari flúsciu, gevi, lenu, modhitzu / cdh., ttrs. modhu / ternurosu | ctr. téteru, tostadu / impregadu, rebelde Modi di dire csn: pane, casu, erba, linna, pedra, ferru modhe; ossu m. = dúrgalu, modhímene, itl. cartilàgine; modhi che sa spuma = modhe meda, modhe modhe; pònniri a modhi = tzacare, bestire o pònnere in mesu de s'abba pro ammodhigare (pro samunare, còghere, triballare menzus); una die modhe = una dí de àcua, proinosa; èssere de modhe = èssiri de àcua, chi fait, crescit, bivit in mesu de s'àcua (es. píbera de m.); cotu a m. = cotu ma no intostau (nau prus che àteru de s'ou candu abarrat abbisabbis); fàghere a modhe (nadu de su andhare de su corpus) = fai ladàmini modhi; portai cambas modhis = èssere timendho (o fintzes no aguantare pesu, pagu firmas, pagu seguras) Frasi cuss'impastu serbit modhe ca bi lu damus a pizu fine, a su muru ◊ po tui est modhi totu, fintzas su chi est tostau ◊ si no est cosa modhe no ndhe addéntigo ◊ a triballare in su modhe piaghet a totugantos ◊ sa sinnadorza o tarcu est pedra modhe ◊ in letu modhe si drommit male ◊ s’umbriagu portat is cambas modhis 2. si l'agatant modhe, a s'àteru, bi ndh'at chi si ndhe aprofitant puru ◊ lampu, za ses modhedhu si ti présiant a fàghere unu piaghere!…◊ abarreus calmus, ma mi potzu sei, ca portu is cambas modhis? 3. in su ribu, intro de modhe bi fint sas féminas labandhe ◊ comente fachies a labare intro de su ribu a pedes a modhe? ◊ cussu si che est tzacadu a modhe in sa funtana ◊ fit ifustu pariat chi l'aiant bestiu a modhe Cognomi e Proverbi smb: Modde Etimo ltn. mollis Traduzioni Francese mou, doux, malléable, moelleux, tendre, souple, indulgent, complaisant, soumis Inglese soft, compliant, pliable Spagnolo blando, dócil, sumiso Italiano mòlle, malleàbile, mòrbido, tènero, cedévole, condiscendènte, remissivo Tedesco weich, Weiche, nachgiebig, fügsam, gefügig.

«« Cerca di nuovo