ammodhicàu , pps, agt, nm: ammodhigadu Definition
de ammodhicare; chi dh’ant postu a modhe, chi calecuna cosa dhi at móviu is sentidos; genia de pane (s'ammodhigadu) fatu cun pasta modhe meda, téndhiu a manos in sa pala de còere etotu po che dhu istichire in su forru chentza dhu dèpere pigare in manu torra
Synonyms e antonyms
ammurdigadu,
smodhecau
| ctr.
intostadu
Sentences
sa robba bruta che l'apo ammodhigada in s'abba
2.
derisero mi so sentidu timerosu e ammodhigadu a coro
3.
faghent s'ammodhigadu, su tundhu, e àteros panes divèscios
Translations
French
mou,
ramolli
English
softened
Spanish
blando,
débil
Italian
rammollito
German
erweicht.
ammurdigàdu , agt Definition
chi est ammodhigau cun s'unghidura a ogiuseu
Synonyms e antonyms
ammodhicau
Translations
French
mou
English
softened
Spanish
ablandado
Italian
ammorbidito
German
erweicht.
coramedhósu , agt Definition
nau de erba, chi est modhe, modhe che coromedhu
Synonyms e antonyms
gevi
| ctr.
tostadu
Sentences
custas funt bellas follas friscas e coramedhosas
Etymon
srd.
Translations
French
tendre,
mou
English
tender
Spanish
tierno
Italian
tènero
German
weich.
flúsciu , agt: frósciu,
frúsciu 3 Definition
nau mescamente de erba, chi est coment'e sicandhosi, cédia, igragalada, pagu tètera (ma si narat fintzes de persona, mascuvémina)/ terra frúscia = de bonu farigu, isorta
Synonyms e antonyms
fiacu,
lentu,
lenu,
modhe
| ctr.
chíbbalu,
crispu,
téteru
2.
s'angionedha, candu m'intendit ghetendi burrúsciu, issa totu frúsciu acanta mi benit (R.Murgia Pani)
Translations
French
flasque,
mou
English
flabby
Spanish
flojo
Italian
flòscio
German
schlaff.
ischiciadítu , agt: ischitzaditu Definition
chi est modhe e faet a dh'istrecare a pódhighes, nau pruschetotu de frutos no bene lómpios (es. mendhuledhu)
Synonyms e antonyms
malissu
Sentences
custa zenia de nughe est ischitzadita
Etymon
srd.
Translations
French
mou,
tendre
English
frail
Spanish
mollar
Italian
prèmice
German
zwischen den Fingern zerquetschen.
ledrelèdre , agt, avb: lerdelerde Definition
(si narat fintzes chentza repitia) chi est modhe coment'e gheladina, modhe modhe chi no faet a dhu pigare, nau fintzes coment'e avb. de una manera de fàere cun delicadesa e istima
Synonyms e antonyms
gevi,
modhincu
/
lecheleche,
plodhe
Sentences
custa cosa est ledreledre, no faghet mancu a la leare! ◊ li frobbo sa massidha colorida, ledre ledre, e li dao unu basitu, a sa criadura ◊ fint ómines bastantes, zughiant galu fortza fintzas si sos músculos fint benzendhe a èssere ledres
2.
a s'incontru ispessadu, faedhemus gai ledre ledre, sos ojos a lughe intrea
Translations
French
tendre,
tendrement,
mou
English
softish,
tender (ly)
Spanish
blando,
flojo,
tierno,
tiernamente
Italian
mollìccio,
semidènso,
inconsistènte,
tènero,
teneraménte
German
weich.
lénu , agt Definition
nau de fune o cosas deasi, chi no est bene tirada; nau de cosas de bufare, chi portant pagu àrculu; nau de sa manera de fàere o de nàrrere, chi si dhue ponet pagu fortza, pagu presse (nau de boghe, unu pagu bàscia, coment'e trista)
Synonyms e antonyms
abbàmbiu,
brandhu,
flúsciu,
lentu
| ctr.
afissu,
crispu,
istrintu,
tiradu
/
gàrrigu,
folte
Idioms
csn:
a lenu a lenu = abbellu abbellu; faedhare a lenu, a sa lena = a sa séria, chentza cúrrere, a su pasa pasa, chentza presse, nendhe sas peràulas chi s'intendhant bene; dàrendhe una crispa una lena = una borta dare su cuntentu e un'àtera pretènnere carchi cosa, dare unu bàntidu e una briga, lassare andhare carchi cosa e pretènnerendhe un'àtera; frades lenos = su sonnu; trídicu lenu = bíciu, aurtidu, anneuladu
Sentences
daghi s'imbustu ti at postu seju no ti dat impestu, lu portes istrintu o lenu (P.Pisurzi)◊ sas abbas lenas de abrile e maju ant batidu su sebe a cumprimentu (S.Murgia Niola)
2.
custu est binu lenu, cosa de féminas!
3.
de sos ammentos lenos ndhe lis benit bisonzos de atarzu! ◊ s'intendhet lena lena una boghe pibiosa ◊ canto, ma su coro est tristu e sa boghe at a èssere lena ◊ Malocu, in Macumere ses mancante ca mi pares cantendhe lenu lenu! (M.Murenu)◊ crabas, arveghes, bacas a s'aviu giughent bentre lena ◊ lenu che su sonnu lis fit intratu in su contu ◊ prite, nara, consumindhe ti ses a frebba lena? ◊ is arrius iscurriant lenus lenus ◊ est faghindhe abbighedha lena
4.
a lenu a lenu finas sos birgonzosos sigheint abberzendhe prima un'oju e pustis s'àteru puru abbaidendhe pitzocas ◊ faghimus una bella arrejonada a sa lena ◊ ant postu su corjolu de s'arantzu in sa cassarola ghetandhe mele e muricandhe a lenu a lenu
Etymon
ltn.
*lenus po lenis
Translations
French
flasque,
mou,
faible
English
weak,
flaccid
Spanish
flojo,
débil
Italian
flòscio,
fiacco,
débole,
sommésso
German
schlaff,
schwach.
mòdhe , agt, nm: modhi Definition
nau de cosa, chi si lassat mudare de forma, chi si lassat segare, alladiare, iscarrafiare, púnghere, o indrúchere cun facilidade, chi a dha tocare o a che dhi passare apitzu lassat calare a fundhu coment'e in cosa impastada cun abba meda; nau de gente, chi si lassat cumbínchere cun facilidade, chi càmbiat pàrrere o chi adduit a comente bolent is àteros, fintzes chi sentit luego su male o s'abbisóngiu de is àteros
Synonyms e antonyms
flúsciu,
gevi,
lenu,
modhitzu
/
cdh.,
ttrs. modhu
/
ternurosu
| ctr.
téteru,
tostadu
/
impregadu,
rebelde
Idioms
csn:
pane, casu, erba, linna, pedra, ferru modhe; ossu m. = dúrgalu, modhímene, itl. cartilàgine; modhi che sa spuma = modhe meda, modhe modhe; pònniri a modhi = tzacare, bestire o pònnere in mesu de s'abba pro ammodhigare (pro samunare, còghere, triballare menzus); una die modhe = una dí de àcua, proinosa; èssere de modhe = èssiri de àcua, chi fait, crescit, bivit in mesu de s'àcua (es. píbera de m.); cotu a m. = cotu ma no intostau (nau prus che àteru de s'ou candu abarrat abbisabbis); fàghere a modhe (nadu de su andhare de su corpus) = fai ladàmini modhi; portai cambas modhis = èssere timendho (o fintzes no aguantare pesu, pagu firmas, pagu seguras)
Sentences
cuss'impastu serbit modhe ca bi lu damus a pizu fine, a su muru ◊ po tui est modhi totu, fintzas su chi est tostau ◊ si no est cosa modhe no ndhe addéntigo ◊ a triballare in su modhe piaghet a totugantos ◊ sa sinnadorza o tarcu est pedra modhe ◊ in letu modhe si drommit male ◊ s’umbriagu portat is cambas modhis
2.
si l'agatant modhe, a s'àteru, bi ndh'at chi si ndhe aprofitant puru ◊ lampu, za ses modhedhu si ti présiant a fàghere unu piaghere!…◊ abarreus calmus, ma mi potzu sei, ca portu is cambas modhis?
3.
in su ribu, intro de modhe bi fint sas féminas labandhe ◊ comente fachies a labare intro de su ribu a pedes a modhe? ◊ cussu si che est tzacadu a modhe in sa funtana ◊ fit ifustu pariat chi l'aiant bestiu a modhe
Surnames and Proverbs
smb:
Modde
Etymon
ltn.
mollis
Translations
French
mou,
doux,
malléable,
moelleux,
tendre,
souple,
indulgent,
complaisant,
soumis
English
soft,
compliant,
pliable
Spanish
blando,
dócil,
sumiso
Italian
mòlle,
malleàbile,
mòrbido,
tènero,
cedévole,
condiscendènte,
remissivo
German
weich,
Weiche,
nachgiebig,
fügsam,
gefügig.