agliagài , vrb: (a-gli-a-ga-i) alliagai gliagai*, liagai Definition fàere a freaduras, totu a liagas Synonyms e antonyms apiagare, apragastare, friai 2. dh'at fata flagellai ispollada po chi su corpus siat alliagau Translations French blesser, ulcérer English to wound, to ulcerate Spanish llagar, ulcerar Italian piagare, ulcerare German verwunden, ein Geschwür erzeugen in.

ammestadài , vrb: ammistadai, ammisterai Definition fai ammistadi o tenni un'ammistadi, nau de cojuaos, su si dha intèndhere cun àtera fémina o àter'ómine (ma si narat fintzes in su sensu de amighéntzia cun chiesiògiat) Synonyms e antonyms afancedhae, afantare, amicare, amicitziare Sentences Micheli abbetiosu, no mi bollu ammistadai…◊ su tali, mancai béciu e babbu de tantis fillus, si est ammistadau cun d-una piciochedha 2. is duas famíglias fiant ammistaradas e biviant totus impari Etymon srd. Translations French vivre en état de concubinage English to maintain an illicit affair (love) Spanish amistarse, amancebarse Italian intrattenére una relazióne amorósa illécita German ein außereheliches Verhältnis unterhalten.

ammoràre , vrb: amorai, amurai Definition totu su chi duos faent de bonu s'unu po s'àteru, ómine e fémina, candho funt isposos e s'istimant cun s'idea de si cojuare; betare istima a unu, a una, cricare, èssere sèmpere impare Synonyms e antonyms fastigiai / abbaradhare, abbelare, imbelare, inamorai, indeosare, ingeniai Sentences oe comente fato a ti amorare? ◊ no ses menzus tue de sa chi so amorandhe ◊ sos tempos bellos si che sunt colados umpare chin su tempus de ammorare! ◊ bastat chi dh'amorit po dh'isposai, cussa dhu càrrigat de dinai puru! 2. totu sos chi la bident si ndhe ammorant de cantu atraet s'ermosura sua ◊ prite ti amoras, ca no cherjo a tie?! Scientific Terminology ssl Etymon srd. Translations French être fiancés, s'engager par une promesse de mariage English to be connected with Spanish ser novios, llevarse bien con alguien Italian avére una relazióne d'amóre, èssere fidanzati German ein Liebesverhältnis unterhalten, verlobt sein.

atzironàre , vrb Definition pònnere o apicigare tzirones, ligas Etymon srd. Translations French panser English to stick a plaster on Spanish poner un esparadrapo Italian incerottare German ein Pflaster aufkleben.

chintàna , nf Definition genia de mamutzone, ómine de linna chi is giostradores cricant de fèrrere Translations French quintaine English quintain Spanish estafermo, pandorga Italian quintana German ein Ritterspiel.

desbaratàre , vrb: disbaratai, disbaratare Definition fàere vida irregulada, fàere s'isperditziau, ispèrdere o perdimentare sa cosa, pesare a bolare sa cosa, ispaciare a tropu; nàrrere o fàere ispropósitos / disbaratai un'animali = pònnerelu a tropu a triballare Synonyms e antonyms aperdimentare, distrúere, isbaire, ispazetare, ispèldere, ispeldisciare, istravuciare / desatinai | ctr. avitare Etymon spn. Translations French mener une vie déréglée English to lead a dissolute life Spanish desbaratar Italian menare una vita sregolata German ein unsittliches Leben führen.

ghiòne , nm: ghioni Definition su cabadhante chi aperit sa currera de is cuadhos; genia de pandhera; a logos est su canàrgiu / su ghione imperiale = sa pandhera de s'imperadore Synonyms e antonyms ghiadore, ghionarzu / pignoni Etymon spn. guión Translations French étendard English starter, standard Spanish guión Italian colui che apre la córsa dei cavalli, stendardo German Reiter der ein Pferderennen beginnt, Standarte, Banner.

ildeossàre , vrb: ildiossare, irdaossare, irdegossare, irdeossare Definition bogare de pare o iscosciare unu trastu, fàere a orrugos; nau de ccn., immarrire meda de ndhe sentire dolore / i. una cradea, unu bancu, unu banchitu Synonyms e antonyms iddoare, isconsiminzare, istracassare | ctr. aconciai Sentences chie fit istrampadu a manca, chie imboladu a dresta, chie irdeossendhe unu banchitu…◊ bides piantas seculares fatas a carvone: ndhe faghent sa piedade, ildeossadas ◊ petzi mi che sapo in terra a unu muntone, irdaossadu che cuba betza ◊ leademilu, sinono l'ildiosso! 2. oe so totu irdeossadu cun cussu triballu de deris! Translations French démolir, traumatiser, se casser les os English to smash, to traumatize, to thrash s.o Spanish destrozar, tener los huesos molidos Italian sfasciare, traumatizzare, rómpere le òssa German zerbrechen, ein Trauma bewirken, zerschlagen.

imbaltzài, imbaltzàre , vrb: imbartzare 1, imbratzare Definition pònnere in sa bartza, nau mescamente de sa crachina rude chi si ammesturat cun s’abba po dha pòdere impreare po impastu o àteru; pònnere a modhe in abba in bartza o fintzes in paule / i. sos pes de sa robba = fai passai is brebeis in sa bàrcia cun sa mexina po dhas curai de su mali a is peis Synonyms e antonyms imputare 2, impogiare Etymon srd. Translations French empoter English to pot Spanish poner en un pilón Italian invasare German in ein Gefäß tun.

imbirbantài , vrb Definition fàere o essire birbante Translations French devenir polisson English to become rascal Spanish volverse bribón Italian infurfantire German ein Schurke werden.

imbotàre , vrb: impotai Definition pònnere in is botos sa cosa de chistire Etymon ctl. empotar Translations French mettre dans un pot English to pot Spanish envasar Italian méttere in vaso, in baràttolo German in ein Gefäß tun.

inchigiàre , vrb: inchizare Definition fàere o essire coment'e in cara trista, o fintzes arrennegada; nau de s'aera, annuare Synonyms e antonyms achizare, acristai, inchizire, incilliri 2. sas boghes de su bentu inchizant s'ària che lamentos de atitadora ◊ s'aera oe si ch'est inchizendhe Etymon srd. Translations French froncer le sourcil (s) English to frown Spanish fruncir el ceño Italian accigliarsi German ein finsteres Gesicht machen.

incillíri , vrb: incixie, incixiri Definition ammostare o fàere cara de inchietu istringhendho is chígios; pònnere pentzamentu Synonyms e antonyms achizare, acristai, inchigiare, inchizire, increstare, ingrispire Sentences candu nant cancuna cosa po issa s'incillit e s'inchietat, ma est pronta a perdonai Etymon srd. Translations French froncer le sourcil (s) English to frown Spanish fruncir el ceño Italian accigliare German ein finsteres Gesicht machen.

ingrodhíre , vrb Definition fàere o essire coment'e unu margiane, de cumportamentos, essire trasseri, marfusu Synonyms e antonyms ammargianae Etymon srd. Translations French ruser English to become wily Spanish hacerse astuto Italian involpire German schlau wie ein Fuchs werden.

machisóngiu, machisónzu , agt, nm: machixognu Definition chi o chie est unu pagu macu, ma nau in cunfidàntzia Synonyms e antonyms machedhu, machillotu, macotu, sabiotu, trantziu Sentences machisonzu, e tue cres de abberu a cosas gai?! ◊ a cussa vista tenzo un'amaronza undha de fele chi mi annegat totu e mi paso e li grido: Machisonza! Etymon srd. Translations French farceur, loustic English joker Spanish chiflado Italian mattacchióne German ein bißchen verrückt, Spaßvogel, Spaßmacher.

maicàntu , agt, avb, prn: maigantu Definition mai + cantu, nau in su sensu de unos cantu, meda, medas Synonyms e antonyms chimai, meda, meditu Sentences maiganta zente faghiat chilòmetros de caminu ◊ de Pedru Casu si connoschent maigantas poesias ◊ atraessados maigantos giassos, bussat a una gianna ◊ sa cota de su pane bastat maigantu tempus 2. pesso chi isse si siat fadhidu de maigantu ◊ si mudadu mi agatas maicantu, cal'est s'impressione chi ti do? ◊ cust'avréschida l'amus isetada maicantu! ◊ fit maicantu afochissadu ◊ onzi cosa chi faghiat issa, dae maigantu a cust'ala, no fit zusta 3. maigantos, maigantas faghent gai Translations French un certain, une certaine quantité de (adj.), une certaine quantité (pron.), quelque peu, assez, sensiblement (adv.) English several Spanish bastante, algo Italian alquanto German : etwas (Adj.), ein wenig, einige, : ziemlich (Adv.), : etwas (Pron.), ein wenig.

marrósu , agt Definition chi portat dentímine bellu, dentes bellas, bonas / gatu m. = batu areste; tilipirche m. = genia de pibitziri mannu chi portat is cambas longas a serracu Sentences beni, mucitu marrosu, e papadindhedhu! Surnames and Proverbs smb: Marrosu Etymon srd. Translations French qui a une belle denture English the one who has good teeth Spanish que tiene una buena dentadura Italian che ha dentatura buòna German ein gesundes schönes Gebiß besitzend.

pachitzédhu , agt, nm: paghighedhu, paghitzedhu, pazichedhu Definition min. de pachitzu: chi est in cantidade pitichedha, de pagu contu, chi est cosa de pagu contu Synonyms e antonyms acantedhu, agigu, aizaredhu, apenighedhu, izedhu, pachedhu, pagaredhu, pibidedhu, pódhixi, talighedhu, tzúniu / paghitu, paghitzedhedhu | ctr. meda Sentences abbarrae galu unu patzichedhu inoche! ◊ cun cudhu paghighedhu s'ingrassat e si campat mes'annu Translations French assez peu English not much Spanish poquito Italian pochino German wenig, ein klein wenig.

pibidédhu , nm: pipidedhu Definition tipidiu, genia de lanighedha de su linu (o de sa lana etotu), sa parte prus fine de su linu; apen'apena, unu tanti paghedhedhu Synonyms e antonyms biculedhu, filchinida, palfaruza, pimpidalla, pimpirinalla, pitzuedhu, uchedhu Sentences a chie fut tepenandhe lana o pipidedhu, calicuna allatandhe, candho no fut isciapunandhe (A.Marceddu) Translations French petit peu English only a little Spanish poquito Italian pochettino German ein bißchen.

pódhixi , nm Definition su pódhighe mannu de sa manu; un'apenas de cosa, unu tanti pigau cun sa punta de duos o tres pódhighes: podhixedhu si narat fintzes po iscutighedha, apenas de ora Synonyms e antonyms didumannu, podhichemannu / gradixedhu, iscuta, pachitzedhu, talighedhu, tanchixedhu, podhicada 2. poboritu, mancu unu pódhixi de sabi in conca portat! ◊ seus che is mobentis in sa moba, girendu po unu podhixedhu de farra! ◊ dhi domandu de tenni unu podhixedhu de passiéntzia 3. mi setzu unu podhixedhu, no m'istentu ◊ aspetit unu podhixedhu! ◊ lassaminci essiri unu podhixedhu a foras! Translations French assez peu, petit peu English not much Spanish poquito Italian pochino German Daumen, ein bißchen.

«« Search again