inténtu , nm Definizione su chi unu disígiat, iscopu a ue bolet lòmpere Sinonimi e contrari idea, integione, iscopu Modi di dire csn: giòmpere a s'i. = lòmpere a su chi unu disizat, lograre s'i.; fàghere una cosa a totu i. = bèni meda, apostadamenti, cun totu s'interessamentu; a tot'i. = cun totu is fortzas, cun totu sa bona volontadi Frasi a s'intentu tou siat! ◊ li pariat chi no fit bonu de giòmpere a s'intentu sou ◊ a Deus solamente est su chi timo si no mi lassat s'intentu lograre ◊ pro portare a s'intentu sa faina ti ses postu cun trassas e malesa 2. a Ninnitedha bella bi lu cherzo pranciare a intentu, su bestire! ◊ mancu fatu a intentu, s'àtera borta tocheit a nois 3. cantos passos ant postu sos pastores pro amare a totu intentu s'ama issoro! ◊ abburro sos pecados mios a totu intentu ◊ apo letu a intentu sas líricas de custu libbru Etimo itl. Traduzioni Francese but Inglese aim Spagnolo intento Italiano intènto Tedesco Ziel.

iscópu , nm Definizione puntu, cosa, arresurtau a ue si bolet lòmpere, ma fintzes solu motivu / fàghere una cosa cun i. = cun àteru iscopu, cun iscopu diferente de su chi si paret o chi si narat (itl. secóndo fine) Sinonimi e contrari idea, intessione Frasi no cumprendu po cali iscopu fais finta ca no cumprendis! ◊ sa vida est disgrasciada si no bi at iscopu de la vívere (Grolle)◊ is fígios no ant cumpréndiu s'iscopu de sa passillada de su babbu a domo de su majàrgiu ◊ pro sas dies chi campat, unu si proponet de sighire un’iscopu, unu dissignu Traduzioni Francese but Inglese aim Spagnolo finalidad Italiano scòpo, fine Tedesco Zweck.

méria , nf: mira, míria Definizione puntu, tretu a ue si càstiat po fèrrere su cropu iscudendho, brillandho cosa o isparandho: fintzes pigare a ogu a unu po dhi fàere dannu, male, furare sa cosa o àteru; in d-unas cantu armas, sinnu ifilu de ue depet èssere su tretu de fèrrere, po agiudare a puntare bene Sinonimi e contrari meriola Modi di dire csn: leare sa míria = puntai; fadhiri sa m. = fadhire su corpu, corpare o isparare chentza fèrrere a ue si cheriat; giogare o fàghere a míria, a sa míria = isparai, iscúdiri, tirai perda a ccn. cosa; èssere o fàghere a míria de…= èssiri in faci a…, èssiri ananti; pònnere una cosa a sa méria = pònniri una cosa po dha isparai; ponnirisí sa míria a perda = leàresi a corpos de pedra, iscúderesi a pedra Frasi si est apostau a unu tiru de méria ◊ fint a tiralàsticu in manu, furfurinendhe e ponzendhe a sa méria sas tilighertas ◊ mi ammento candho tiraias a sa méria cun fusile de séighi ◊ l'at agatadu ochiendhe a méria unu catedhu ◊ s'iscuru chie est in méria de sos unturzos! ◊ isse si leat calicunu a méria 2. at abbaidadu in sa méria pro isparare 3. a sa míria chi los fatant! ◊ a míria chi los ponzant! 4. sa domo de babbu est a míria a sa mia ◊ s'ortu nostru faghet a míria cun su nuraghe Etimo srd. Traduzioni Francese visée, but, mire (balistica), guidon (mirino) Inglese aim, target Spagnolo puntería, tino, blanco Italiano mira, bersàglio Tedesco Zielpunkt, Visierpunkt, Zielen, Visieren, Ziel, Scheibe, Zielscheibe.

torràe, torrài , vrb: torrare, torrari Definizione andhare o bènnere un'àtera borta, torra, essire comente fut innanti(cun su vrb. aus. èssere), portare (cun su vrb. aus. àere) a su logu de innanti; cun sa prep. a acumpàngiat is verbos in sa forma de s'infiniu po inditare una repitia, s'atzione chi si faet un'àtera borta (cun su vrb. aus. àere, foras sa forma riflessiva); giare, intregare cosa angena a su mere, a chie dha teniat innanti, fintzes su si pagare de unu dannu in su sensu de fàere su matessi dannu (o tanti) a chie tenet sa neghe; essire prus pagu (nau de cosa posta a budhire, a sicare), essire prus piticu, prus istrintu (cun s'aus. àere); nau de versu, fàere rima: imperau cun sa prep. cun, andhare bene, cuncordare; arrespòndhere, nàrrere cosa arrespondhendho; si narat fintzes de unu dimajau, de unu mortu (o chi deasi paret) chi cumènciat a giare torra singiale de vida, atuare torra, e fintzes de gente a primma chi faet sa paghe (torrare in bonas) Sinonimi e contrari abasciai, amenguai, miminare / rfl. currèzere / dimandhare, rispòndhere | ctr. andai, leai / crèschere, ilfodhonare Modi di dire csn: torrai, torrare a + vrb. inf. = itl. riprèndere a + vrb. inf., verbus cun prefissu ri-, re-; torrendhe a… (su contu, nm. de ccn.) = torrendhe a chistionare de…, pro torrare a chistionare de…; no bi torro piús! = no lu torro a fàghere su pecadu, su dannu, sa mancàssia chi apo fatu; torrai in sèi de unu dimaju = atuare torra, passare su dimaju; torràresi a pessare = istorraisí, pentzai torra a ccn. cosa o chistioni e pigai àtera decisioni; torrai in palas, incuadas = andhare issegus; torrare a nudha = miminare meda; torrai de letu a istoja = de ricu a póveru, andhare de bene in male; torraisí sidi, disígiu = catzàresi su sidi, su disizu; torrai súlidu, àlidu = respirare, bogare àlidu; torraindi a su babbu, a sa mama = pesare a su babbu, a sa mama, pònnere su númene de su babbu, de sa mama, a una criadura; torrai paris (nadu de una cosa posta a cufrontu cun carchi àtera) = cuncordare, andhare zusta; torrare o torrai a ccn. (nadu de unu malàidu, morindhe o irbaléndhidu chentza fortzas) = abbiatzare, torràrelu in bidóriu; torrai mabi (nau de unu grassu)= irromasire, islangiri; est torradu a fàghere cosa = est torrau po fai cosa; at torradu a fàghere cosa = at fatu cosa torra, un'àtera borta; torràresi (nau de chini fait farta)= currèzeresi; torrare in trassas = acontzare, arranzare; torrare a intrare a una faina, unu triballu = torrai a cummentzai, sighiri a trabballai; torraresiche a fatu sou = torràrendhe su pérdidu, su chi unu fit perdindhe; torràrendhe su mànigu = torrare issegus sa cosa de manigare chi unu si at leadu ifatu a carchi logu, (nadu de chie at manigadu) bombitare, revessare Frasi est torrara s'àcua, mancai a tzichedhus ◊ candu fia emigrau tenia unu speru isceti: de mi ndi torrai ◊ babbu tou est torradu de campu ◊ andhadu si che fit, ma za est torradu si at chérfidu cosa! ◊ as a intèndhere piaghere e gustu de torrare a bidha tua ◊ si che sunt torraos dae caminu ◊ est un'afrenta chi si fait torrai incuadas de séculus ◊ iant certau ma immoi funt torraus in paxi ◊ de ricu chi fit est torradu a póveru ◊ maridu e muzere fint fora de pare, ma como sunt torrados ◊ si torru cun mulleri mia no torru a innòi ◊ de unu paghedhu de tempus ti biu totu annugiada… ses fintzas torrendi mali! ◊ ti ses torrau a un'ispéigu! 2. e mascada l'as torrada cussa craba? ◊ torrandedha a innòi sa cosa chi ndi as pigau! ◊ istimmei chi sa franella no mi la torro, tantu est faghindhe calura ◊ comente fit a gana mala ndhe at torradu totu su chi aiat manigadu 3. torradhu a domandai! ◊ no dhui torru a passai in sa pratzita insoru! ◊ fit torratu a m'intzugliare "cane molaju" ◊ su Consillu Regionali at torrau a aprovai sa lei ◊ sa criadura est torrendhe a prànghere! ◊ e torras, tue, a mi nàrrere si fato sa faina, ischindhe chi no ndhe poto! ◊ perdonu, mamma, no bi torro piús!◊ cussa cosa l'apo torrada a fàghere ◊ de sa die no iat torrau a nàrrere prus nudha de cussas modas ◊ issu si fut torrau a pònnere ananti ◊ sa castàngia at torrau a infrorí 4. sa fémina li at torradu sos donos a s'ómine, comente si sunt irbortados cojendhe ◊ chie nos torrat sos benes distrutos e bàtoro annos pérdidos de vida? (M.Calia)◊ mi calit un'arraju ca sa mossiada si dh'ia torrada! ◊ a bos lu torrare in cosas de bonu! ◊ sa lughe de sa pampa de sa linna est torrandhosi sos rajos de su Sole chi sas fozas aiant ingoltu in sa vida de s'àrvure (P.G.Mura) 5. friaxu… dónnia pilloni torrat a iscraxu ◊ su gorfo de lana at torradu meda a sa samunada ◊ fit rassu, ma como at torradu ◊ cussa bestimenta no t'istat prus ca at torradu ◊ su binu postu a budhire torrendhe si faghet a saba ◊ cussa pitzinna bianca e ruja como est torrata chi no si connoschet ◊ s'umanidadi parit in progressu ma biu sa fidi in Deus sèmpiri torrendi 6. donamí su dinai po pagai su craboni e acabbadha sa chistioni, ca dhi peri torrat! ◊ is peis de sa torrada de is mutetus depint torrai cun is peis de s'isterrina 7. dhus iat domandaus po isciri ita fuant narendu ma issus no torrànt nudha ◊ no torras nudha a is acusas chi ti faint? ◊ mi ant torrau chi no ti cherent ca si sunt cojuvaos cun àtere ◊ "Bellu tréulu mi as fatu!", torrat cudda (M.Bua)◊ e torras, tue: bae chi no est gai! ◊ "Nono! - torrat su babbu - Mandhigade e lassàdelos drommidos, sos pitzinnos!" 8. mi fit bendhindhe sa domo, ma si est torradu a pessare e béndhida no mi l'at ◊ chi nascit maschixedhu ndi torraus a babbu, chi nascit feminedha ndi torraus a mamma ◊ dhi ant agatau is barras sidhadas de su fàmini: dh'ant torrau a pibiralla de pani ◊ Maria si ndhe dirmajat e rughet a terra: tandho sa zente chircat de la torrare ◊ si est abbistu chi fit irballendhe e s'est torradu (G.Ruju)◊ addaghi irballo mi torro! ◊ a punta de mesudie ant ispostu de messare, ma a sero li sunt torrados a intrare ◊ como tòrrali a intrare, ca no ti bastat su chi as nadu!…◊ fit perdendhe chentu miza francos, ma posca si ch'est torradu a fatu sou (G.Ruju)◊ issara fia perdendhe, zirat su zogu e mi che so torradu a fatu meu 9. si est dimajada e l'ant torrada a tzicos de abba ◊ cussas famíllias ant postu sas paghes e sunt torrados ◊ mamma, mandhabbei una bona pessone a los faedhare, si podimus torrare! (E.Espa)◊ custas dies so a ganamala e su chi mànigo ndhe lu so torrendhe totu! ◊ su pipiu ndhe torraiat su late chi suiat Cognomi e Proverbi prb: dogni cadhu torrat a runtzinu ◊ s'ingannu torrat a s'ingannadori ◊ dogna àcua torrat sidi Etimo ltn. tornare Traduzioni Francese revenir, repasser, rentrer, restituer, rendre, restreindre, réduire, correspondre, joindre but à but Inglese to return, to narrow, to reduce, to contract, to tally Spagnolo volver, devolver, reducir, encajar Italiano ritornare, restituire, rèndere, ridurre, contrarsi, restrìngersi, combaciare Tedesco zurückkehren, zurückgeben, kleiner machen, zusammenschrumpfen, zusammenpassen.

«« Cerca di nuovo