arrogliài, arrogliàre , vrb: arroliai,
arroliare,
arrollai,
arrollare,
arrolliai,
arrolliare,
arrulliari,
orrolliare,
roliai Definizione
istare (o fintzes pònnere) a rólliu, a inghíriu, a rodeu de calecuna cosa, de unu logu o fintzes de una chistione, andhare a inghírios, a giru, andhare o istare a inghíriu, istare perdendho tempus, fintzes bènnere
Sinonimi e contrari
arrodeare,
bagamundai,
garronai,
ingiriolai,
zirandhare,
zirare
Modi di dire
csn:
èssiri arroliau = istare a arrólliu, a fiotu paris; filu ispinau arrolliau = fatu a incropadas mannas tentas apare a manera de impedire o istrobbare a colare; andai arróllia arróllia, arrolla arrolla = istare zirendhe, bagamundai
Frasi
is pillonis funt arroliendi a cedhas ◊ unu crou est arroliendi circhendi àcua ◊ su bendidori arróliat in is arrugas ◊ ses arroliendi de diora…: no circhis contus! ◊ sas cumpanzas l'arrólliant e li fachent festa (N.Mureddu)◊ su sero sa zente si arrolliaiat in su zannile a friscurare ◊ in s'aera comintzeit a si arrolliare custa truma de nues ◊ at a èssi fadiau totu sa dí arrolliendu cun cussa cosa a codhu!
2.
dhoi arróliat coment'e unu murrúngiu de tronus atesu
3.
nci at una pranta arrogliada e fata, fata e arrogliada a picu e picada, picada a picu e bivit in friscu e non sicat mai ◊ sa pobidha fut sétzia arroliada in sa bia cun is bixinus
Etimo
ctl.
rotllar
Traduzioni
Francese
entourer
Inglese
to go round,
to wander
Spagnolo
rodear,
vagar
Italiano
girare attórno,
gironzolare
Tedesco
umlaufen,
umherschweifen.
cannitàre , vrb Definizione
fàere s'incannitzau
Sinonimi e contrari
incannitare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ramer,
entourer de chaume
Inglese
to cover with canes
Spagnolo
encañizar
Italiano
incannucciare
Tedesco
mit Rohr umzäunen.
incannài, incannàre, incannàri , vrb Definizione
pònnere sa canna (es. a is tamatas po istare artas de terra, o a orrugos acapiaos a s'arremu segau de un'animale); fàere s'incannitzada; fàere cannedhos, imbodhigare (su filu o cosas deasi) in su cannedhu de s'ispola; incamminare, cumenciare?
Sinonimi e contrari
arraigare
/
incannedhae
/
incannitare
Frasi
ma ita nanca at a fai cudhu béciu, ca boit incannau po abarrai istrantaxu?!…
2.
po incannari sa crobitura de sa domu agiudaus totus
5.
ant a incannare su messonzu cun d-una messadolza
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ramer,
couvrir de chaume,
entourer de chaume
Inglese
to stake
Spagnolo
encañar,
encanillar
Italiano
incannucciare
Tedesco
mit Rohr umzäunen.
inchesuràre , vrb: incresurae,
incresurai,
incresurare Definizione
serrare a cresura, fàere sa cresura; rfl. cuare in sa cresura
Sinonimi e contrari
cresurai,
impizare,
incujare 1
| ctr.
iscresurare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
clôturer,
entourer
Inglese
to fence in
Spagnolo
cercar
Italiano
recintare
Tedesco
einfrieden.
inchínghere , vrb Definizione
coment'e pigare a chintzu cun is bratzos, pònnere a inghíriu / pps. inchintu
Sinonimi e contrari
achintorzare,
aggrapiare,
atrotzigonare,
chígnere
Frasi
so inchintu de cadenas ◊ cust'àrbure no l'inchinghent duos ómines
Etimo
ltn.
incingere
Traduzioni
Francese
entourer,
ceindre,
embrasser
Inglese
to embrace
Spagnolo
rodear,
ceñir
Italiano
cìngere,
avvòlgere,
avvinghiare
Tedesco
umfassen,
umarmen.
incortàe, incortài , vrb: incortare Definizione
isserrare in sa corte, inghiriare, pònnere in mesu a ccn. po dhu cassare, acorrare a mandra
Sinonimi e contrari
acoronai,
acorrae 1,
assitiai,
inchirrinare,
incortigliai,
incortiri,
isserrare
/
incordonai
Frasi
mi agiudat a bínciri sa malaspétzia po èssiri sempri incortada in domu trabballendi (R.Spissu)◊ dimónia de menga tonta, gei s'incorteis po cosa! ◊ si dh'iat incortada in cussa domu de sa paxa, e chini dh'iat circau?!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
enfermer,
assiéger,
entourer
Inglese
to shut in,
to besiege,
to surround
Spagnolo
encerrar,
cercar
Italiano
rinchiudere,
assediare,
accerchiare
Tedesco
einschließen,
umdrängen.
incortigliài, incortilài, incortillàe, intortillài, incortillàre , vrb Definizione
isserrare in cortile, in corrale, pigare totu a inghíriu a unu o a calecuna cosa po dha cassare
Sinonimi e contrari
acordonare,
acoronai,
acorrae 1,
acorralai,
imbachilare,
incordonare,
incortae,
incortiri,
inghirare
| ctr.
iscapare
Frasi
candu funt dromius dhus incortillant e dhus faint iscraus ◊ cun una pedhi de bòi segada a corrias arrinnescint a incortillai totu unu cúcuru ◊ si t'incortillu cun is canis mius t'imbucat su frius!◊ sos carabbineris dhos ant incortillaos a bis pònnere sos ferros
2.
is angionis funt incortilaus e no podint fui ◊ no nc'est nisciunus in pratza: funt totus incortillaus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
entourer
Inglese
to surround
Spagnolo
cercar,
rodear
Italiano
accerchiare
Tedesco
einkreisen.
inghiràre , vrb: inghiriare,
ingiriai,
irghiriare Definizione
pònnere in mesu una cosa o a unu (fintzes po dhu cassare, po dhu bínchere de ccn. manera) o istare a inghíriu, passare a inghíriu; fàere su giru, passare de un'àtera parte po lòmpere a unu tretu, a unu logu; abbarrare andhandho e torrandho, in giru, po bíere, o fintzes perdendho tempus
Sinonimi e contrari
acircai,
afurriare,
arrodeare,
incircai,
mobietai,
vorriare,
zirare
/
aggrucare,
atraessare,
inghiriotare
Frasi
falat sa néula de sa sorte inghirandhe sas élighes ◊ sa tràbila de s'impinnu l'at fata inghiriare a intundhu de sa créjia ◊ burrincu est abbituau a ingiriai in sa mola ◊ si ant inghiradu a nois in mesu ◊ sa famíllia s'inghiriabat su focu ◊ los at inghiriados su fogu, azummai che los aiat brusiados in mesu ◊ si l'ant inghiriadu fintzas chi che l'ant cumbintu ◊ fit fachendhe carchi zestru chin sas manos irghiriandhe a fúrriu de su fochile ◊ sos carabbineris l'ant inghiriadu e tentu ◊ soe afrebbada: mi depet èssere inghiriandhe s'ifruéntzia!◊ a s'impudhile nos fit inghiriandhe su sonnu
2.
bae e inghíria ca inoghe no faghet a colare! ◊ sa carrela fit irfossada, no faghiat a colare e semus inghiriados de s'àtera bandha
3.
in su monte ant cumintzau a inghiriare pro godire s'àghera frisca ◊ a su síndhigu li ant fatu inghiriare totu s'iscola noa ◊ su logu inghiriadilu totu a bídere si est bonu d'erba! ◊ ite ses inghiriendhe ancora inoghe e no andhas a su cumandhu?! ◊ bi lis namus e mutu: abbite istamus inghiriendhe?!
4.
gei ndi at a portai de àngius ingiriaus, cussu, candu at a morri!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
entourer,
faire le tour
Inglese
to surround,
to trick,
to do one's rounds,
to search
Spagnolo
rodear
Italiano
circondare,
attorniare,
contornare,
circüire,
fare il giro,
perlustrare
Tedesco
umgeben,
umringen,
umgarnen,
umlaufen,
absuchen.
intundhàre, intundhiàre , vrb: intunnare,
intunniare Definizione
andhare, istare o abbarrare a inghíriu de unu o de ccn cosa; fàere o segare a tundhu
Sinonimi e contrari
inghirare
/
atundai
Frasi
sa paura si tramutat in terrore adhinco mi abbitzo chi cussas istranas pessones chircant de m'intunnare ◊ su fàmine, si ti s'intunnat, ti fachet zocos malos! ◊ est intundhau de nepodes ◊ sa mandra fit intunniata de canes presos e isortos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
entourer
Inglese
to encircle
Spagnolo
rodear
Italiano
circondare
Tedesco
umgeben,
umringen.