acresuràe, acresurài, acresuràre , vrb Definizione
serrare a cresura, isserrare
Sinonimi e contrari
acrisionai
/
acorrae 1,
inserrai
Frasi
tancaus de bentu apu a cuncordai, tancaus de bentu acresuraus de amori! ◊ ant acresurau sos àidos
2.
cambiamentos de umore e tristuras l'abbandhaint dae sa zente, acresuràndhela in d-unu mundhu suu
Terminologia scientifica
srr
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
clore de haies
Inglese
to fence (in)
Spagnolo
rodear con setos
Italiano
assiepare
Tedesco
mit Feigenkakteen (meist),
Büschen u.s.w. umzäunen.
arrodeàre , vrb: arrodiai,
arrodiare,
orrodeare,
rodiai Definizione
andhare a rodeu, a s’inghíria inghíria comente faet s’istore in s'ària, andhare in giru de innòi e de inní, istare a rodeu, su si pònnere a inghíriu de ccn., istare a su gira gira acanta a calecuna cosa abbaidandho po che dha furare o fintzes po fàere dannu; fintzes pònnere cosa coment’e fascadura po aguantare / andhare arródia arródia = bagamundai, abarrai andendi totu a ingíriu
Sinonimi e contrari
arrodare 1,
arrogliai,
inghirare
Frasi
si li fint arrodiados in giru curiosos de ischire ◊ sa zente est acudida e si est arrodeada in sa piata ◊ si che sunt mortos sos chi fint arrodeandhe contra a sa vida tua (N.Rubanu)◊ is carrogas funt arrodiendi in su celu ◊ is merxanis arrodiànt in circa de coberai su mandiari ◊ sa Terra arródiat a ingíriu de su Sobi
2.
candho at fatu sos chent'annos sa zente fit arrodiada a isse ◊ sos abbilastros sunt arrodiados a su mortorzu
3.
in cussa carrada, bècia e mali arrodiada, de binu no ndi abarrat!
Etimo
spn.
rodear
Traduzioni
Francese
circonvenir,
faire le tour
Inglese
to get round,
to siege
Spagnolo
rodear
Italiano
circuire,
girare attórno,
assediare
Tedesco
umlaufen,
belagern.
inchilciàre , vrb: inchircare 1,
inchirciare,
inchisciare,
incricare 2 Definizione
pònnere o istrínghere in cricos, is cricos; in cobertantza, pigare fele, tzacu, arrennegu; nau de s'aera, chi si annuat a meda, totu pínniga a dónnia bandha
Sinonimi e contrari
arrennegai,
artziaresiche
/
annuai 1
2.
daghi at basi ascultadu, comente a s'inchilciare l'at a usu, che canna si est pesadu de archivusu (Limbudu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cercler
Inglese
to hoop,
to get angry,
to become overcast
Spagnolo
rodear,
ceñir,
cercar,
enfadarse,
nublarse
Italiano
cerchiare,
incerchiare
Tedesco
bereifen.
inchínghere , vrb Definizione
coment'e pigare a chintzu cun is bratzos, pònnere a inghíriu / pps. inchintu
Sinonimi e contrari
achintorzare,
aggrapiare,
atrotzigonare,
chígnere
Frasi
so inchintu de cadenas ◊ cust'àrbure no l'inchinghent duos ómines
Etimo
ltn.
incingere
Traduzioni
Francese
entourer,
ceindre,
embrasser
Inglese
to embrace
Spagnolo
rodear,
ceñir
Italiano
cìngere,
avvòlgere,
avvinghiare
Tedesco
umfassen,
umarmen.
incordonài, incordonàre , vrb Definizione
fàere coment'e unu cordone (prus che àteru de gente, militares) totu a inghíriu de calecuna cosa, o de gente o logu, po difesa, arrestare, cassare, compidare
Sinonimi e contrari
acordonare,
acoronai
/
incortigliai,
inghirare
Frasi
su fogu fuidu, si bi at zente a l'incordonare, za si subbacat ◊ l'ant incordonadu in medas e tentu l'ant, su malafatore ◊ sos carbineris aiant incordonadu una domo e che aiant bogadu duos zòvanos cun sos ferros
Traduzioni
Francese
encercler
Inglese
to surround
Spagnolo
rodear,
cercar
Italiano
accerchiare,
intorniare
Tedesco
einkreisen.
incortigliài, incortilài, incortillàe, intortillài, incortillàre , vrb Definizione
isserrare in cortile, in corrale, pigare totu a inghíriu a unu o a calecuna cosa po dha cassare
Sinonimi e contrari
acordonare,
acoronai,
acorrae 1,
acorralai,
imbachilare,
incordonare,
incortae,
incortiri,
inghirare
| ctr.
iscapare
Frasi
candu funt dromius dhus incortillant e dhus faint iscraus ◊ cun una pedhi de bòi segada a corrias arrinnescint a incortillai totu unu cúcuru ◊ si t'incortillu cun is canis mius t'imbucat su frius!◊ sos carabbineris dhos ant incortillaos a bis pònnere sos ferros
2.
is angionis funt incortilaus e no podint fui ◊ no nc'est nisciunus in pratza: funt totus incortillaus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
entourer
Inglese
to surround
Spagnolo
cercar,
rodear
Italiano
accerchiare
Tedesco
einkreisen.
inghiràre , vrb: inghiriare,
ingiriai,
irghiriare Definizione
pònnere in mesu una cosa o a unu (fintzes po dhu cassare, po dhu bínchere de ccn. manera) o istare a inghíriu, passare a inghíriu; fàere su giru, passare de un'àtera parte po lòmpere a unu tretu, a unu logu; abbarrare andhandho e torrandho, in giru, po bíere, o fintzes perdendho tempus
Sinonimi e contrari
acircai,
afurriare,
arrodeare,
incircai,
mobietai,
vorriare,
zirare
/
aggrucare,
atraessare,
inghiriotare
Frasi
falat sa néula de sa sorte inghirandhe sas élighes ◊ sa tràbila de s'impinnu l'at fata inghiriare a intundhu de sa créjia ◊ burrincu est abbituau a ingiriai in sa mola ◊ si ant inghiradu a nois in mesu ◊ sa famíllia s'inghiriabat su focu ◊ los at inghiriados su fogu, azummai che los aiat brusiados in mesu ◊ si l'ant inghiriadu fintzas chi che l'ant cumbintu ◊ fit fachendhe carchi zestru chin sas manos irghiriandhe a fúrriu de su fochile ◊ sos carabbineris l'ant inghiriadu e tentu ◊ soe afrebbada: mi depet èssere inghiriandhe s'ifruéntzia!◊ a s'impudhile nos fit inghiriandhe su sonnu
2.
bae e inghíria ca inoghe no faghet a colare! ◊ sa carrela fit irfossada, no faghiat a colare e semus inghiriados de s'àtera bandha
3.
in su monte ant cumintzau a inghiriare pro godire s'àghera frisca ◊ a su síndhigu li ant fatu inghiriare totu s'iscola noa ◊ su logu inghiriadilu totu a bídere si est bonu d'erba! ◊ ite ses inghiriendhe ancora inoghe e no andhas a su cumandhu?! ◊ bi lis namus e mutu: abbite istamus inghiriendhe?!
4.
gei ndi at a portai de àngius ingiriaus, cussu, candu at a morri!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
entourer,
faire le tour
Inglese
to surround,
to trick,
to do one's rounds,
to search
Spagnolo
rodear
Italiano
circondare,
attorniare,
contornare,
circüire,
fare il giro,
perlustrare
Tedesco
umgeben,
umringen,
umgarnen,
umlaufen,
absuchen.
intundhàre, intundhiàre , vrb: intunnare,
intunniare Definizione
andhare, istare o abbarrare a inghíriu de unu o de ccn cosa; fàere o segare a tundhu
Sinonimi e contrari
inghirare
/
atundai
Frasi
sa paura si tramutat in terrore adhinco mi abbitzo chi cussas istranas pessones chircant de m'intunnare ◊ su fàmine, si ti s'intunnat, ti fachet zocos malos! ◊ est intundhau de nepodes ◊ sa mandra fit intunniata de canes presos e isortos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
entourer
Inglese
to encircle
Spagnolo
rodear
Italiano
circondare
Tedesco
umgeben,
umringen.
rodiài, rodiàre , vrb: arrodeare*,
orrodeare Definizione
istare a rodeu a inghíriu de calecuna cosa, istare a su gira gira acanta a calecuna cosa abbaidandho apedhiaos a che dh'arregòllere, andhare a inghíriu de calecuna cosa
Sinonimi e contrari
arrodare 1,
arrogliai,
inghirare
Frasi
chei s'astore in s'aera tue ródias intro de sas tancas ◊ como totu mi timent chei sa runza e si mi bient che ródiant adhane! ◊ ue cuàt sas licantzadorias rodiao solvèndhemi in salias!
Traduzioni
Francese
graviter autour,
tourner
Inglese
to orbit,
to rotate
Spagnolo
rodear
Italiano
orbitare,
ruotare
Tedesco
kreisen.