abbanzàre , vrb Definizione giare una surra, pigare a cropos, iscúdere Sinonimi e contrari acamassare, aciocai, addobbai, arropai, assurrare, atripai, carrubbare, isciúdere, magiare, pisiliai, sussare, zongare Frasi dae una parte sos bombardamentos americanos, dae s'àtera sos tedescos, e issos sempre in mesu abbanzados ◊ si moviat che maca abbanzèndhesi che linu suta de s'àlghida ◊ l'aia abbanzadu ca no podia agguantare de mi àere faedhadu de gai Etimo srd. Traduzioni Francese frapper Inglese to beat Spagnolo golpear, pegar Italiano picchiare Tedesco schlagen.

addobbài , vrb: addobbare, addubbare, atobbai, atobbare, dobbare Definizione iscúdere, giare cropos, atripare, pigare a cropos; atumbare o lassare andhare a cropu; acropare, cravare a cropos / a. su ferru = mazare, triballare su ferru in s'incúdine Sinonimi e contrari abbanzare, aciociai, acorpai, arropai, assurrare, atripai, cardare, carrubbare, ildobbare, isciúdere, magiare, sussare / tzocare / imbolare Frasi addòbbadi sa conca a sos muros, si no ischis it'e fàghere! ◊ intendiant cussa gennixedha addobbendisí de istrémpiu ◊ no ti paro sas palas nendhe "Addobba!" ◊ ista sériu, mighi ti addobbo! ◊ at addobbau tres cropus arrabiaus a sa genna ◊ una fémina arruendu at atobbau sa conca a unu truncu ◊ una die atobbeint a su batente: fit una pisedha minore 2. si ndh'est addobbadu subra mia 3. is sordaus iant addobbau is obbilus a Gesús po dh'apicai a sa gruxi Etimo srd. Traduzioni Francese battre, frapper Inglese to beat Spagnolo golpear, dar, sacudir Italiano percuòtere, bàttere, sbàttere Tedesco schlagen, stoßen.

aggortedhài , vrb Definizione púnghere a gurtedhu, a lepedha Sinonimi e contrari apugnalai, arresorzare, istocagiare Etimo srd. Traduzioni Francese frapper à coups de couteau, poignarder Inglese to stab Spagnolo acuchillar Italiano accoltellare Tedesco erstechen.

apramàre , vrb Definizione fàere a tímere meda Sinonimi e contrari acicai, asciuconare, asciustrare, aterrighinare, ilgirare, ispantamare, ispramai, istrementire, isturdinare, stremessiri Etimo srd. Traduzioni Francese frapper de terreur Inglese to terrify Spagnolo aterrorizar Italiano atterrire Tedesco erschrecken.

arropài , vrb: arropare, orropai Definizione giare cropos, surra / a. su ferru callenti in s'ancódina = mazare, triballare a martedhu Sinonimi e contrari abbanzare, aciociai, acorpai, addobbai, assurrare, atripai, cardare, carrubbare, isciúdere, magiare, sussare Frasi dh'at arropau a zirónia ◊ ant certau e si funt arropaus puru ◊ a su piciochedhu dh’at amaletzau de dh’arropai 2. toroju de puzones arropat su coro e su bentu sighit a alenare (G.Orgolesu) Traduzioni Francese frapper, battre Inglese to beat Spagnolo golpear, batir Italiano picchiare, percuòtere Tedesco schlagen.

atripài , vrb: atripare Definizione pigare a cropos, iscúdere; atumbare, tocare a cropu a calecunu logu Sinonimi e contrari abbanzare, aciocai, addobbai, arropai, assurrare, atripongiai, fèrrere, isciúdere, magiare, mungiai, sussare / colpare / tipilire Frasi custu est su miu, custu su tuu: no c'est abbisóngiu de si atripai! ◊ fint totugantos iscudindhe, a chie podiat piús atripare ◊ canno su frailarzu comintzàt a atripare su martzedhu a s'incúdina acudiat crachi pitzinnu 2. at zau un'iscartarada e at atripau sa conca ◊ trambedha trambedha at atripau a una mata ◊ custu s'est dadu a fàghere atripàndhesi a una parte e a s'àtera Etimo srd. Traduzioni Francese frapper Inglese to beat Spagnolo golpear Italiano picchiare Tedesco schlagen, verprügeln.

colpàre , vrb: acorpai, corfare, corpare, crofare, cropare 1 Definizione giare o calare cropos apitzu de ccn. o ccn. cosa, nau fintzes in su sensu de guastare, de lassare unu marcu coment'e de cropu; andhare, lòmpere a unu logu (avb. che + prn. la + corpare in) coment'e cosa fata impresse, currendho Sinonimi e contrari addobbai, arropai, cardare, còrfere, ildobbare, irbatulare, isciúdere / colpire / afèrrere, imbàtere, lòmpere Frasi lis at corpadu a fuste ◊ sa puntza cheret corpada a martedhu ◊ su pisedhu no at fatu a bonu e candho sa mama no ndhe at pótidu prus l'at corpadu 2. zente de cussa zenia no los corpat ne sole e ne bidhia ◊ custa pira est totu corpada: no bi ndhe at una sínchera, ocannu 3. cussu pischedhu de casu chi mi at dadu fut colpadu a giagu 4. su maresciallu che li colpat in domo a note manna ◊ si l'aviat chito pro che la corpare in sa tanca inue teniat sa robba ◊ brincat e che lampu che cropat in domo de su prídiru ◊ in tres oras che l'at corpada in Núoro ◊ unu ndh'est colpadu in Bosa e cogiadu s'est Etimo srd. Traduzioni Francese frapper Inglese to strike Spagnolo golpear Italiano bàttere, percuòtere Tedesco schlagen.

coniài, coniàre , vrb Definizione fàere, frabbicare dinare Traduzioni Francese frapper, créer, forger Inglese to coin Spagnolo acuñar Italiano coniare Tedesco prägen.

dubbài, dubbàre , vrb Definizione tocare sa genna pedindho de intrare Sinonimi e contrari addobbai, tochedhare, tzocare Frasi apu dubbau a milla portas ◊ dubbant a tot'is portas ◊ dubbai ca s'at a aberri! Traduzioni Francese frapper, taper Inglese to knock Spagnolo tocar Italiano bussare Tedesco klopfen, anklopfen.

fèrrere , vrb: ferri, fèrriri Definizione su tocare calecuna cosa o a ccn. a cropu cun cosa chi si faet a iscudidura: prus che àteru si narat candho su cropu faet male, dolet, o faet dannu, lassat su singiale, ma s'impreat fintzes solu in su sensu de tocare e fintzes de iscúdere / pps. fertu Sinonimi e contrari corpare, ingolli, ingrimi / tocai / atripai / ammachiae Modi di dire csn: fèrriri cun aciotus, fèrriri in plenu, fèrriri sa mira; fèrrere a ocru = pònniri ogu Frasi no cherzo chi ti ferzas, gioghitendhe gai in modu isciàpidu ◊ fiat unu pillonedhu fertu a s'ala ◊ si est fertu seghendhe linna: azummai si fit istropiadu! ◊ che li at iscutu una nae a cambarinu ma no l'at fertu ◊ at isparadu a perdigones ma no ndhe at fertu mancunu, de puzone ◊ abí nci fiat ferta sa perda fiat nàscia un'ísula ◊ apo fertu su bratzu a su muru ◊ sa fortuna fait che tiru de managu: aundi ferit ferit! 2. su calore che ferit atesu ◊ acúrtziadi, ca no ti ndhe ferit de fogu! ◊ su tallu mériat po no dhi ferri soli pitziosu ◊ mabadita sa luxi chi dhi ferit! ◊ su bentu ferit is frutas ◊ lah chi no fèrgiat àcua a is follas candu àcuas sa matixedha! 3. custu macu pigat unu fusti e bandat a ferri su lori: dhi at donau una surra!… 4. amorados ndhe aias una chedha, ma fertos ti los ant a oju malu Etimo ltn. ferire Traduzioni Francese frapper, blesser Inglese to hit, to injury Spagnolo golpear, pegar, herir Italiano colpire, ferire Tedesco schlagen, verletzen.

incrivíre , vrb Definizione calare unu cropu, giare su cropu abbaidandho bene innanti comente iscúdere, pigandho sa mira Sinonimi e contrari isciúdere, tzacai Traduzioni Francese frapper Inglese to deal a blow Spagnolo asestar un golpe Italiano assestare un cólpo Tedesco einen Schlag versetzen.

irbatulàre , vrb: isbatulare Definizione pigare e iscúdere a calecunu logu o cun calecuna cosa; pistare, catzigare Sinonimi e contrari abbanzare, aciociai, acorpai, arropai, isciúdere Frasi candho no la cheret intèndhere li cheret irbatuladu puru! ◊ at leadu unu cantu de fuste russu, totu nodosu, pro l'isbatulare ◊ l'aiant agatadu ischervijadu in s'oru de su tirighinu: su cadhu l'aiat isbatuladu a terra ◊ a s'isbàtula isbàtula, sa limba nostra la matratant e narant chi no giuat prus 2. isbàtulant… pro disisperu, istradones de mundhu, andhantanos, a cheghentare dies a sole anzenu! Etimo srd. Traduzioni Francese battre, frapper Inglese to knock Spagnolo sacudir Italiano picchiare, sbàttere Tedesco schlagen, klopfen.

isciúdere , vrb: iscúdere, iscudi, iscúdiri, iscútere, scudi Definizione giare cropos, pigare a cropos (ma bastat fintzes unu cropu solu); iscutulare, betare, atzapulare, mòvere a cropu cun fortza e fuliare o fàere lòmpere atesu, fàere o lassare orrúere a terra / 1ˆ p. sing. ind. pres. iscuto, iscutzo; pps. iscutu; cong. pres. 2ˆ p. sing. iscutzas Sinonimi e contrari abbanzare, acamassare, aciocai, acorpai, addobbai, arropai, atripai, irbatulare, iscotzinare, sussare, zongare / ghetai, imbolare Modi di dire csn: i. a libbru, a berbos = nàrrere peràulas fortes; i. una cundenna, annos de galera = betare una cundenna; iscúdere su sorde de una malandra = fàgherendhe rúere o essire su sorde; meghina de iscúdere = meighina chi ndhe faghet rúere su sorde Frasi sa sorte chin sa destra mi at iscutu, chin sa manca corpadu ◊ iat pigau unu fusti e iat atacau a iscudi a peis e totus si ndi fuant pesaus ◊ si no faghes a bonu t’iscudo a iscantarzada! ◊ si as de m'iscúdere, colpa! ◊ parent canes, iscudèndhesi a moltolzu ◊ candho ndhe imbatet l'iscuto che unu cane!◊ no dh'iscutzas, s'animale: ammasetzat frandhigandhodhu! 2. is óminis me is matas iscudint s'olia cun is furconis e is féminas asuta ndi dha bodhint ◊ at iscutu duos brincos e ch'est rutu ◊ candho mi as bidu reu, a terra mi as iscutu! ◊ su pitzinnu si ndh'est iscutu a subra mia ◊ si ndh'est iscutu de su letu ◊ si nc'iscudit a sa tzurpa acantu dhui at pirígulu ◊ che l'at iscutu in mare ◊ su pudhu iscudet unu cantu chi assustrat sas coitas 3. bi at àrbures chi iscudent foza in atunzu e àteras chi iscudent foza in istiu ◊ daghi at a àere iscutu su machine, torret a inoghe! Etimo ltn. excutere Traduzioni Francese battre, frapper Inglese to beat Spagnolo golpear, pegar Italiano bàttere, picchiare, scagliare Tedesco schlagen, prügeln.

lantàre , vrb: lantzai, lantzare, latzare Definizione fèrrere cun arma (lantza o àteru), tocare de pedra; in cobertantza, tocare su sentidu, dispràxere, ofèndhere; iscúdere atesu Sinonimi e contrari fèrrere, ingòllere, secare / lampare 1 Frasi paret chi mi cherfat ammentare totu sas feras chi amus lantadu ◊ messanne fint chin sas manos imbolicatas pro non si las latzare chin sa farche o su ristrucu 2. nàrrere ti lu cherio su chi sento, ma ti devo lantare sena fritza (G.Pinna)◊ a cantos coros no lantas cun su càntigu tou!… 3. sos cadhos currindhe lantant istinchidhas de fogu dae pes Etimo ltn. lanceare Traduzioni Francese frapper, blesser Inglese to affect, to wound, to hit Spagnolo pinchar, golpear, herir Italiano colpire, ferire Tedesco verletzen.

píchiu , nm Definizione sonu o cropu, tzochedhu a sa genna po si giare a intèndhere pedindho de intrare a una domo, o de apèrrere; fintzes genia de tocu de campana: po tocare sa missa bàscia si fadiat a p. (din, din, din); in cobertantza, pistighíngiu, pentzamentu Sinonimi e contrari tzocu / arraolu, pensamentu Frasi in su portali, totu tremi tremi aferrat s'anella e donat unu pichiedhu ◊ lah, cussu est su píchiu de su posteri! ◊ ti apu connotu a su píchiu 3. custa borta giutzo unu bellu píchiu in conca! Traduzioni Francese action de frapper à la porte Inglese knock Spagnolo golpe dado al llamar a la puerta Italiano bussata Tedesco Anklopfen.

surrài, surràre , vrb: assurrare Definizione pigare a cropos, atripare Sinonimi e contrari abbanzare, acamassare, aciocai, addobbai, apodhare, arropai, assupare 1, atrempare, atripai, cadhai, impodhare, isciúdere, magiare, mungiai, sussare, zongare Frasi nois amus surradu a issu, sos fizos e totu sa gente sua ◊ si proo a surrare… deo surro! (Cugurra) Etimo ctl. surrar Traduzioni Francese battre, frapper Inglese to strike Spagnolo golpear Italiano percuòtere, picchiare Tedesco schlagen.

tzochedhài, tzochedhàre , vrb: tochedhare* Definizione fàere tzàcurru iscudendho, tocandho a atripadura, tocandho a cropu forte mescamente in is gennas pedindho de intrare Sinonimi e contrari dubbussare, dumbulare, sacai, tochitae, trochedhare, tzacarrai, tzocai Frasi pro su candhelarju depies tochedhare in sos portales ◊ fit peri sas giannas, tzochedhendhe ◊ ite cres, chi no sia andhadu deo puru tzochedhendhe in sas giannas anzenas?! 2. babbu tzochedhat cun sa mazadorza iscutinendhe olia Traduzioni Francese frapper, taper Inglese to knock Spagnolo llamar, tocar Italiano bussare Tedesco klopfen.

«« Cerca di nuovo