abbonài , vrb: abbonare Definizione
rfl.: pagare un'abbonamentu a manera de arrecire calecuna cosa (es. giornale) o unu servítziu, de àere unu diritu unu borta po sèmpere o unu tanti de tempus; foedhandho de calecunu iscórriu, mescamente po unu dannu fatu, una fura, pagare unu tanti chentza cricare sa giustítzia, fintzes lassare andhare chentza pagare nudha
Frasi
nos semus abbonados a S'Ischíglia
2.
su dannu chi at fatu cun su bestiàmine l'at abbonadu
Etimo
itl., spn.
abbonare
Traduzioni
Francese
abonner,
faire grâce,
remettre
Inglese
to forgive,
to abate
Spagnolo
subscribir,
abonar
Italiano
abbonare,
abbuonare
Tedesco
abonnieren,
erlassen.
aggrasciàre, aggrassiàre , vrb: aggratziai,
aggratziare,
grassiare Definizione
fàere sa gràtzia, giare un'iscontu de pena a unu cundennau lassandhodhu andhare innanti; fintzes torrare gràtzias / aggrassiàresi = agiustaisí, fai dognunu su torracontu cosa sua
Sinonimi e contrari
annistiare,
pedronai
/
ringratziai
Frasi
l'ant arrestadu, cundennadu e apustis aggratziadu puru ◊ "Si totu su chi nades est beru, cras aggràscio a totus!" nesit su re a sos presoneris
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
accorder ou faire grâce,
gracier
Inglese
to pardon
Spagnolo
indultar,
conceder la gracia
Italiano
graziare
Tedesco
begnadigen.
assétiu , nm: assetu,
sétiu 1 Definizione
nau de ccn. po su cumportamentu, manera grabbosa de fàere, o fintzes chi no giaet cunfidàntzia, chi si credet meda; nau de sa cosa, manera de istare, betu de èssere posta, de cicire bene / donai a. a ccn. cosa = pònnere bene, assentare
Sinonimi e contrari
galania,
garbu,
tratu
/
assentu,
posidura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
grâce,
politesse
Inglese
politeness
Spagnolo
garbo,
posición
Italiano
assètto,
garbo
Tedesco
Ordnung,
feine Formen.
dechidèsa , nf: deghidesa Definizione
su èssere déchidu, bellu, bene fatu de pràghere meda, nau mescamente de sa persona
Sinonimi e contrari
donosidade,
ermosura,
galania,
tuca
| ctr.
legesa
Frasi
intro a totu sos donos, tenes sa dechidesa principale ◊ sas rosas no sunt che a sa tua dechidesa!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
charme,
grâce,
élégance
Inglese
elegance,
prettyness
Spagnolo
gracia,
elegancia
Italiano
avvenènza,
leggiadrìa,
eleganza
Tedesco
Anmut,
Eleganz.
galanía , nf Definizione
su èssere galanos
Sinonimi e contrari
dechidesa,
donosidade,
ermosura,
tuca
| ctr.
legesa
Frasi
mi as fatu innamorare cun galania de amore ◊ de babbu tou as chiza e galania, tue
Etimo
spn.
galania
Traduzioni
Francese
élégance,
charme,
grâce
Inglese
smartness,
charm
Spagnolo
elegancia,
hermosura
Italiano
eleganza,
avvenènza,
gràzia
Tedesco
Eleganz,
Anmut,
Grazie.
gràcia , nf: gràscia,
grassa,
gràssia,
gràtzia 1 Definizione
genia de praxere, de meràculu, de donu chi Deus e santos faent a chie dhos invocat, o fintzes iscontu de pena chi un'autoridade faet a unu cundennau; segundhu sa dotrina católica, su èssere in amighéntzia, in paghe cun Deus; si narat po arrengratziamentu po calecunu bene o agiudu arreciu; nau de sa manera de fàere o de si mòvere, crabbu, galania / númene de fémina: Gràssia, Grassiedha
Sinonimi e contrari
donu,
meràculu,
perdonu,
piachere
/
anagràtzias,
ringratziamentu
/
cumpoltura
Modi di dire
csn:
gràscia ’e Deus = (nadu de css. cosa), bene bundhante, cosa bona; no àere bidu mai gràssia ’e Deus = no àere bidu mai alimentos, cosa de bonu; èssere in gràssia ’e Deus (nadu de cosa, de unu fàghere) = èssiri bèni fatu, bonu, acomenti andat bèni; fai gràtzia a unu presoneri = aggrassiare; fai mala gràtzia (nadu de carchi cosa) = fai malu sànguni, fàghere istògomo malu, dispiàghere; donai o torrai gràtzias = ringratziare; torrare malas gràssias = torrare male pro bene, èssere isconnóschidos, malebortzedidos; e de gràssias chi…, a gràscias chi… = e biadu e chi…; in gràssia! = po prexeri! (ma fintzas innanti de pregontai cosa a ccn., in su sensu de "iscusit!")
Frasi
de gràssias ses sa vena e sa currente ◊ bivent a gràssias de chie ndhe lis cheret dare ◊ si adduras ispetendhe sas gràtzias anzenas ti ses iscavendhe sa losa! ◊ portant gràtzias e consolu po allebiai dogna mali ◊ bidant onzi gràssia acansada cantos patint penas e tristura
2.
biadu chie morit in sa gràssia de Deus! ◊ no bi ndhe at una in gràssia de Deus de cussas domos, totu malegontzas!
3.
no torris mala gràtzia a Deus po su chi ses o tenis! ◊ gràssias ndhe apat Deus, su pacu nostru nos est fintzas meda! ◊ torraus gràtzias a totus is chi ant crétiu in custu ◊ de binu no ndhe bufo: gràtzia, coment'e retzidu! ◊ – Gràtzia de s'azudu! – No b'at de ite!
4.
sa gana mi picabat a dellírios, pariat chi no aia bidu mai gràssia de Deus ◊ e de gràssias chi la tenimus, sa cosa, aite a ndhe comporare? ◊ a gràscias chi l'avio cuverau, cussu pacu de cosa si l'at gramuzau su becu! ◊ in gràtzia, de ue sezis?
Traduzioni
Francese
grâce
Inglese
grace,
mercy
Spagnolo
gracia
Italiano
gràzia
Tedesco
Gnade.
tràtu , nm Definizione
manera de fàere, de cantare, nau fintzes de sa carena de una persona po comente si movet; fintzes su tratare, su àere tratamentu
Sinonimi e contrari
assétiu,
figura,
galania,
garbu,
tràgiu
/
tratamenta
Frasi
contivizat s'apusentu cun su tratu de una fada ◊ fit una pisedha bella de tratu chi pariat una fada ◊ in ite bos apo ofesu pro mi usare malu tratu? (P.Mossa)◊ no ant in pozas métrica e mesura, ne tratu bellu, ne ranza de sentidu (P.Giudice Marras)◊ giaju pro abbistesa e tratos fit unu de sos menzus ómines ◊ tue as sos tratos de una reina ◊ su tratu tou mi at fatu dilliriare ◊ cantendhe bi zughet, tenet, unu bellu tratu
2.
so giómpidu a àere tratu chin zente de importu
Cognomi e Proverbi
prb:
nen bella sentza pecu, nen fea sentza tratu
Etimo
spn.
trato
Traduzioni
Francese
grâce,
allure
Inglese
grace,
carriage
Spagnolo
gracia,
porte,
trato
Italiano
gràzia,
portaménto
Tedesco
Anmut.