abbonài , vrb: abbonare Definitzione rfl.: pagare un'abbonamentu a manera de arrecire calecuna cosa (es. giornale) o unu servítziu, de àere unu diritu unu borta po sèmpere o unu tanti de tempus; foedhandho de calecunu iscórriu, mescamente po unu dannu fatu, una fura, pagare unu tanti chentza cricare sa giustítzia, fintzes lassare andhare chentza pagare nudha Frases nos semus abbonados a S'Ischíglia 2. su dannu chi at fatu cun su bestiàmine l'at abbonadu Ètimu itl., spn. abbonare Tradutziones Frantzesu abonner, faire grâce, remettre Ingresu to forgive, to abate Ispagnolu subscribir, abonar Italianu abbonare, abbuonare Tedescu abonnieren, erlassen.
aggrasciàre, aggrassiàre , vrb: aggratziai, aggratziare, grassiare Definitzione fàere sa gràtzia, giare un'iscontu de pena a unu cundennau lassandhodhu andhare innanti; fintzes torrare gràtzias / aggrassiàresi = agiustaisí, fai dognunu su torracontu cosa sua Sinònimos e contràrios annistiare, pedronai / ringratziai Frases l'ant arrestadu, cundennadu e apustis aggratziadu puru ◊ "Si totu su chi nades est beru, cras aggràscio a totus!" nesit su re a sos presoneris Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu accorder ou faire grâce, gracier Ingresu to pardon Ispagnolu indultar, conceder la gracia Italianu graziare Tedescu begnadigen.
assétiu , nm: assetu, sétiu 1 Definitzione nau de ccn. po su cumportamentu, manera grabbosa de fàere, o fintzes chi no giaet cunfidàntzia, chi si credet meda; nau de sa cosa, manera de istare, betu de èssere posta, de cicire bene / donai a. a ccn. cosa = pònnere bene, assentare Sinònimos e contràrios galania, garbu, tratu / assentu, posidura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu grâce, politesse Ingresu politeness Ispagnolu garbo, posición Italianu assètto, garbo Tedescu Ordnung, feine Formen.
dechidèsa , nf: deghidesa Definitzione su èssere déchidu, bellu, bene fatu de pràghere meda, nau mescamente de sa persona Sinònimos e contràrios donosidade, ermosura, galania, tuca | ctr. legesa Frases intro a totu sos donos, tenes sa dechidesa principale ◊ sas rosas no sunt che a sa tua dechidesa! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu charme, grâce, élégance Ingresu elegance, prettyness Ispagnolu gracia, elegancia Italianu avvenènza, leggiadrìa, eleganza Tedescu Anmut, Eleganz.
galanía , nf Definitzione su èssere galanos Sinònimos e contràrios dechidesa, donosidade, ermosura, tuca | ctr. legesa Frases mi as fatu innamorare cun galania de amore ◊ de babbu tou as chiza e galania, tue Ètimu spn. galania Tradutziones Frantzesu élégance, charme, grâce Ingresu smartness, charm Ispagnolu elegancia, hermosura Italianu eleganza, avvenènza, gràzia Tedescu Eleganz, Anmut, Grazie.
gràcia , nf: gràscia, grassa, gràssia, gràtzia 1 Definitzione genia de praxere, de meràculu, de donu chi Deus e santos faent a chie dhos invocat, o fintzes iscontu de pena chi un'autoridade faet a unu cundennau; segundhu sa dotrina católica, su èssere in amighéntzia, in paghe cun Deus; si narat po arrengratziamentu po calecunu bene o agiudu arreciu; nau de sa manera de fàere o de si mòvere, crabbu, galania / númene de fémina: Gràssia, Grassiedha Sinònimos e contràrios donu, meràculu, perdonu, piachere / anagràtzias, ringratziamentu / cumpoltura Maneras de nàrrere csn: gràscia ’e Deus = (nadu de css. cosa), bene bundhante, cosa bona; no àere bidu mai gràssia ’e Deus = no àere bidu mai alimentos, cosa de bonu; èssere in gràssia ’e Deus (nadu de cosa, de unu fàghere) = èssiri bèni fatu, bonu, acomenti andat bèni; fai gràtzia a unu presoneri = aggrassiare; fai mala gràtzia (nadu de carchi cosa) = fai malu sànguni, fàghere istògomo malu, dispiàghere; donai o torrai gràtzias = ringratziare; torrare malas gràssias = torrare male pro bene, èssere isconnóschidos, malebortzedidos; e de gràssias chi…, a gràscias chi… = e biadu e chi…; in gràssia! = po prexeri! (ma fintzas innanti de pregontai cosa a ccn., in su sensu de "iscusit!") Frases de gràssias ses sa vena e sa currente ◊ bivent a gràssias de chie ndhe lis cheret dare ◊ si adduras ispetendhe sas gràtzias anzenas ti ses iscavendhe sa losa! ◊ portant gràtzias e consolu po allebiai dogna mali ◊ bidant onzi gràssia acansada cantos patint penas e tristura 2. biadu chie morit in sa gràssia de Deus! ◊ no bi ndhe at una in gràssia de Deus de cussas domos, totu malegontzas! 3. no torris mala gràtzia a Deus po su chi ses o tenis! ◊ gràssias ndhe apat Deus, su pacu nostru nos est fintzas meda! ◊ torraus gràtzias a totus is chi ant crétiu in custu ◊ de binu no ndhe bufo: gràtzia, coment'e retzidu! ◊ – Gràtzia de s'azudu! – No b'at de ite! 4. sa gana mi picabat a dellírios, pariat chi no aia bidu mai gràssia de Deus ◊ e de gràssias chi la tenimus, sa cosa, aite a ndhe comporare? ◊ a gràscias chi l'avio cuverau, cussu pacu de cosa si l'at gramuzau su becu! ◊ in gràtzia, de ue sezis? Tradutziones Frantzesu grâce Ingresu grace, mercy Ispagnolu gracia Italianu gràzia Tedescu Gnade.
tràtu , nm Definitzione manera de fàere, de cantare, nau fintzes de sa carena de una persona po comente si movet; fintzes su tratare, su àere tratamentu Sinònimos e contràrios assétiu, figura, galania, garbu, tràgiu / tratamenta Frases contivizat s'apusentu cun su tratu de una fada ◊ fit una pisedha bella de tratu chi pariat una fada ◊ in ite bos apo ofesu pro mi usare malu tratu? (P.Mossa)◊ no ant in pozas métrica e mesura, ne tratu bellu, ne ranza de sentidu (P.Giudice Marras)◊ giaju pro abbistesa e tratos fit unu de sos menzus ómines ◊ tue as sos tratos de una reina ◊ su tratu tou mi at fatu dilliriare ◊ cantendhe bi zughet, tenet, unu bellu tratu 2. so giómpidu a àere tratu chin zente de importu Sambenados e Provèrbios prb: nen bella sentza pecu, nen fea sentza tratu Ètimu spn. trato Tradutziones Frantzesu grâce, allure Ingresu grace, carriage Ispagnolu gracia, porte, trato Italianu gràzia, portaménto Tedescu Anmut.