abbonài , vrb: abbonare Definitzione
rfl.: pagare un'abbonamentu a manera de arrecire calecuna cosa (es. giornale) o unu servítziu, de àere unu diritu unu borta po sèmpere o unu tanti de tempus; foedhandho de calecunu iscórriu, mescamente po unu dannu fatu, una fura, pagare unu tanti chentza cricare sa giustítzia, fintzes lassare andhare chentza pagare nudha
Frases
nos semus abbonados a S'Ischíglia
2.
su dannu chi at fatu cun su bestiàmine l'at abbonadu
Ètimu
itl., spn.
abbonare
Tradutziones
Frantzesu
abonner,
faire grâce,
remettre
Ingresu
to forgive,
to abate
Ispagnolu
subscribir,
abonar
Italianu
abbonare,
abbuonare
Tedescu
abonnieren,
erlassen.
aggrasciàre, aggrassiàre , vrb: aggratziai,
aggratziare,
grassiare Definitzione
fàere sa gràtzia, giare un'iscontu de pena a unu cundennau lassandhodhu andhare innanti; fintzes torrare gràtzias / aggrassiàresi = agiustaisí, fai dognunu su torracontu cosa sua
Sinònimos e contràrios
annistiare,
pedronai
/
ringratziai
Frases
l'ant arrestadu, cundennadu e apustis aggratziadu puru ◊ "Si totu su chi nades est beru, cras aggràscio a totus!" nesit su re a sos presoneris
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
accorder ou faire grâce,
gracier
Ingresu
to pardon
Ispagnolu
indultar,
conceder la gracia
Italianu
graziare
Tedescu
begnadigen.
assétiu , nm: assetu,
sétiu 1 Definitzione
nau de ccn. po su cumportamentu, manera grabbosa de fàere, o fintzes chi no giaet cunfidàntzia, chi si credet meda; nau de sa cosa, manera de istare, betu de èssere posta, de cicire bene / donai a. a ccn. cosa = pònnere bene, assentare
Sinònimos e contràrios
galania,
garbu,
tratu
/
assentu,
posidura
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
grâce,
politesse
Ingresu
politeness
Ispagnolu
garbo,
posición
Italianu
assètto,
garbo
Tedescu
Ordnung,
feine Formen.
dechidèsa , nf: deghidesa Definitzione
su èssere déchidu, bellu, bene fatu de pràghere meda, nau mescamente de sa persona
Sinònimos e contràrios
donosidade,
ermosura,
galania,
tuca
| ctr.
legesa
Frases
intro a totu sos donos, tenes sa dechidesa principale ◊ sas rosas no sunt che a sa tua dechidesa!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
charme,
grâce,
élégance
Ingresu
elegance,
prettyness
Ispagnolu
gracia,
elegancia
Italianu
avvenènza,
leggiadrìa,
eleganza
Tedescu
Anmut,
Eleganz.
galanía , nf Definitzione
su èssere galanos
Sinònimos e contràrios
dechidesa,
donosidade,
ermosura,
tuca
| ctr.
legesa
Frases
mi as fatu innamorare cun galania de amore ◊ de babbu tou as chiza e galania, tue
Ètimu
spn.
galania
Tradutziones
Frantzesu
élégance,
charme,
grâce
Ingresu
smartness,
charm
Ispagnolu
elegancia,
hermosura
Italianu
eleganza,
avvenènza,
gràzia
Tedescu
Eleganz,
Anmut,
Grazie.
gràcia , nf: gràscia,
grassa,
gràssia,
gràtzia 1 Definitzione
genia de praxere, de meràculu, de donu chi Deus e santos faent a chie dhos invocat, o fintzes iscontu de pena chi un'autoridade faet a unu cundennau; segundhu sa dotrina católica, su èssere in amighéntzia, in paghe cun Deus; si narat po arrengratziamentu po calecunu bene o agiudu arreciu; nau de sa manera de fàere o de si mòvere, crabbu, galania / númene de fémina: Gràssia, Grassiedha
Sinònimos e contràrios
donu,
meràculu,
perdonu,
piachere
/
anagràtzias,
ringratziamentu
/
cumpoltura
Maneras de nàrrere
csn:
gràscia ’e Deus = (nadu de css. cosa), bene bundhante, cosa bona; no àere bidu mai gràssia ’e Deus = no àere bidu mai alimentos, cosa de bonu; èssere in gràssia ’e Deus (nadu de cosa, de unu fàghere) = èssiri bèni fatu, bonu, acomenti andat bèni; fai gràtzia a unu presoneri = aggrassiare; fai mala gràtzia (nadu de carchi cosa) = fai malu sànguni, fàghere istògomo malu, dispiàghere; donai o torrai gràtzias = ringratziare; torrare malas gràssias = torrare male pro bene, èssere isconnóschidos, malebortzedidos; e de gràssias chi…, a gràscias chi… = e biadu e chi…; in gràssia! = po prexeri! (ma fintzas innanti de pregontai cosa a ccn., in su sensu de "iscusit!")
Frases
de gràssias ses sa vena e sa currente ◊ bivent a gràssias de chie ndhe lis cheret dare ◊ si adduras ispetendhe sas gràtzias anzenas ti ses iscavendhe sa losa! ◊ portant gràtzias e consolu po allebiai dogna mali ◊ bidant onzi gràssia acansada cantos patint penas e tristura
2.
biadu chie morit in sa gràssia de Deus! ◊ no bi ndhe at una in gràssia de Deus de cussas domos, totu malegontzas!
3.
no torris mala gràtzia a Deus po su chi ses o tenis! ◊ gràssias ndhe apat Deus, su pacu nostru nos est fintzas meda! ◊ torraus gràtzias a totus is chi ant crétiu in custu ◊ de binu no ndhe bufo: gràtzia, coment'e retzidu! ◊ – Gràtzia de s'azudu! – No b'at de ite!
4.
sa gana mi picabat a dellírios, pariat chi no aia bidu mai gràssia de Deus ◊ e de gràssias chi la tenimus, sa cosa, aite a ndhe comporare? ◊ a gràscias chi l'avio cuverau, cussu pacu de cosa si l'at gramuzau su becu! ◊ in gràtzia, de ue sezis?
Tradutziones
Frantzesu
grâce
Ingresu
grace,
mercy
Ispagnolu
gracia
Italianu
gràzia
Tedescu
Gnade.
tràtu , nm Definitzione
manera de fàere, de cantare, nau fintzes de sa carena de una persona po comente si movet; fintzes su tratare, su àere tratamentu
Sinònimos e contràrios
assétiu,
figura,
galania,
garbu,
tràgiu
/
tratamenta
Frases
contivizat s'apusentu cun su tratu de una fada ◊ fit una pisedha bella de tratu chi pariat una fada ◊ in ite bos apo ofesu pro mi usare malu tratu? (P.Mossa)◊ no ant in pozas métrica e mesura, ne tratu bellu, ne ranza de sentidu (P.Giudice Marras)◊ giaju pro abbistesa e tratos fit unu de sos menzus ómines ◊ tue as sos tratos de una reina ◊ su tratu tou mi at fatu dilliriare ◊ cantendhe bi zughet, tenet, unu bellu tratu
2.
so giómpidu a àere tratu chin zente de importu
Sambenados e Provèrbios
prb:
nen bella sentza pecu, nen fea sentza tratu
Ètimu
spn.
trato
Tradutziones
Frantzesu
grâce,
allure
Ingresu
grace,
carriage
Ispagnolu
gracia,
porte,
trato
Italianu
gràzia,
portaménto
Tedescu
Anmut.